Gevalstudies uit de relatie- & gezinstherapie
Inleiding les 1
➢ Inzicht vergroten in hoe systeemtherapie kan ingezet worden in verscheidene
thema’s
➢ Mentaliseren op systemisch niveau als basis van alles
➢ Spot op het systeem maar ook op jezelf: nadenken over mogelijke interacties
➢ Good-enough therapeut
Afstand kunnen houden (helikoperperspectief) maar ook verbinding! Als mensen binnenkomen,
hoe druk je het ook hebt, tracht voor elk gezin of koppel een moment te nemen om ze graag te
zien. → Zij hebben de drempel overwonnen om hulp te zoeken. Zij hebben de stap naar therapie
durven nemen.
Therapie is enorm aan het veranderen, denk bijvoorbeeld aan de media: je kan een foto die je doet
denken aan het gezin doorsturen naar hen (vroeger kon dit niet!).
Verbinding houden tussen therapieën (~media):
• Cliënten veiligheid geven
• Cliënten gemotiveerd houden om te blijven komen
• Continuïteit creëren
• Vertrouwen vasthouden
• Therapeutische relatie
• GEHECHTHEID: grootse deel van de gezinnen hebben bang om te hechten. Dus
vasthouden wat je creëert!
Ook belangrijk om je eigen te leren kennen (spot op jezelf!). Anders heb je kans op blinde
vlekken/vermijding van thema’s. Risico dat je anderen (veel te snel) in verwerkingsproces gaat
duwen waarvan je zelf niet weet wat het inhoudt. Als je een thema wel hebt doorwerkt, kan je de
angsten mee dragen en voelen. Zo niet: je gaat cliënten er veel te snel doorjagen.
Barbapapa: Kan zich voortdurend aanpassen. Verandert in vorm die hij nodig heeft om iets te
doen.
• Soms verandert hij in zelfde persoon als naast hem → spiegelen, mirroring.
• Om te ontsnappen!
• Hele kern van systeemtherapie ~Minuchin. Doorheen het leven heb je verschillende
levensfases. Als gezin is het belangrijk de flexibiliteit te hebben om u aan al die fases aan
te passen. Soms gaat dit aanpassen jarenlang goed, dan plots moeilijke fase/thema en
kunnen ze zich niet meer aanpassen → rigiditeit
Rode draad doorheen de lessen:
• Afwisseling tussen rigiditeit vs flexibiliteit in de balans tussen afhankelijkheid en
autonomie (~Minuchin)
• Externe niet-normatieve zone: te maken met flexibel zijn. Vanuit gaan dat wat jij kent, het
juiste is. Leren als therapeut om je eigen bril (nurture/nature) af te zetten. = Uitdaging tot
flexibiliteit. Hiervoor open staan.
1
, • Levenspad
Het begint allemaal bij de conceptie
• Gewenst zijn – deels gewenst – ongewenst
• Gepland zijn – deels gepland – ongepland zijn
→ Impact? Risico’s? Voordelen?
Vragen naar dergelijke informatie kan heel informatief zijn!
Voordelen Nadelen
Gewenst zijn Liefde krijgen; Overbescherming;
Bepaalde leegte opvullen Niet voldoen aan de
verwachtingen/ideaalbeel;
Manipulatie om partner bij
zich te houden
Ongewenst zijn Ondanks de shock misschien Verwaarlozing of
toch heel blij (emotionele!) mishandeling
(gevolg: laag zelfbeeld),
verwijten (impliciet/expliciet
Gepland zijn Economische voorziening; Plannen vanuit
Er op voorhand mee bezig maatschappelijk discour
kunnen zijn ‘huisje, tuintje, kindje’
Ongepland zijn Plots verantwoordelijkheid Financieel of emotioneel niet
voelen het juiste moment;
Partners die meer aandacht Geen stabiele relatie;
aan elkaar gaan besteden Te jonge leeftijd;
Buitenechtelijk kind
Als ouders verschillend perspectief hebben: compromis/tussenzone zoeken.
Eenzaamheid
Casus: Kimberley (23j): Ongepland & Ongewenst– automutulatie. “ik mocht er niet geweest zijn”
• Chronisch emotionele mishandeling: wekelijks tot dagelijkse boodschappen dat ze het
leven van haar moeder had verpest, dat ze niets waard kon zijn want dat ze reeds van de
geboorte een armzalige nutteloze baby was, dat ze haar arm heeft gegeten, haar echte
liefde van andere mannen had ontnomen, door haar ontslaan was …
• Geen vriendenkring opgebouwd, eenzaam!
• Maar ook enkel tot rust in die eenzaamheid: wanneer ze zichzelf snijdt
Hoe systemisch werken in de eenzaamheid? (~Kimberley)
2
,1) Zelf hechtingsfiguur – eerste persoon buiten de eenzaamheid om te leren vertrouwen.
→ Therapeutische relatie! Jij gaat eerste persoon zijn voor vertrouwen en geborgenheid.
Tonen dat je er bent voor de persoon, elke keer opnieuw. Zo leert persoon dat het iets is dat
KAN bestaan.
2) Wat opgebouwd doorheen onze relatie: wat verwacht ik van een vriendschap?
3) Wat nodig om verbindingen te durven aangaan?
→ Mogelijkheid om open te gaan om verbinding aan te gaan. Hoe kan cliënt zich openen? Als
therapeut relationele tools leren herkennen bij de ander en die benoemen.
4) Automutulatie → andere manieren van regulatie zoeken
5) In plaats van reguleren → stimuleren in relatie
6) Afgetoetst leren reflecteren over eigen emoties en die van de ander. Mentaliseren.
Geen liefdevolle ervaringen van bestaan = geen intrinsieke zelfwaardering en
zelfregulatie:
iemand die liefdevol lacht wanneer die je ziet, iemand die je komt helpen wanneer je valt, iemand
die je toestopt wanneer je het koud hebt, iemand die je eten geeft wanneer je honger hebt, iemand
die voor je zingt wanneer je niet kan slapen, iemand die je toont dat je bestaat en er toe doet… (Is
geen ‘normatief kader’ om goed te reguleren)
Zoniet op zoek naar alternatieve manieren tot regulatie: sport, drank, eten, zelf-mutulatie
Default network – Bluhm et al. 2009
• Delen van het brein die samenwerken om self-referential thinking and self-reflection te
mogelijk te maken en ‘gevoel van zelf’ te creëren – self-awareness/emotional awareness
gaan op non-actief wanneer er sprake is van trauma.
• Poort wordt dicht gedaan voor alle emoties die ooit met het trauma beleefd werden
– poort tussen brein en lichaam maar daarmee ook voor emoties in het algemeen
• Emoties bij jezelf
• Emoties bij de ander
• Hoe die in de wederkerigheid inwerken op elkaar
3
, Basisactiviteit in hersenen die altijd aanwezig is in rust.
Posttraumatische stresstoornis → wat als ze niet aan hun
trauma denken? 2 zones die belangrijk zijn bij self-
awareness/emotional awareness veel minder actief bij hen.
Dus algemeen vermogen om self-awareness op te bouwen
minder aanwezig. → poort die dicht gaat.
Relatie met je eigen innerlijke leefwereld doorgeknipt: disbalans in zelf-ander dimensie
Basisassumptie voor mentaliseren wordt doorgeknipt → Ofwel in functie van de ander of
in functie van jezelf zonder emotionele connectie (disbalans)
~ Kimberley: Relatie met je eigen innerlijke leefwereld doorgeknipt: disbalans in zelf-ander
dimensie. Basisassumptie voor mentaliseren wordt doorgeknipt → Als je geen contact hebt met
eigen emoties ga je ofwel in functie van de ander leven (en die hun emoties volgen) of zonder
emotionele voeling je eigen verlangens op korte termijn vervullen.
Les 2
Interpersoonlijk perspectief – Jürg Willi
Collusie en co-evolutie binnen een partnersysteem
VIER belangrijke grondpatronen in relaties
Iedereen gaat door de thema’s door in een relatie getriggerd
door gebeurtenissen
1) Narcistisch thema
• Dit thema staat onderaan de driehoek: mogen we soms bij elkaar zijn?
• Thema van eigenliefde (besmet de andere thema’s): moet ik me wegcijferen
of kan ik mezelf blijven in de relatie? In hoeverre kunnen we ons afgrenzen
of moeten we versmelten? In hoeverre leef ik voor de ander of de ander
voor mij?
• ~Afstand vs nabijheid. Belang van autonomie van koppels maar ook het
belang van samenzijn.
• Overlap in alledaagse leven (=symbiose) → seks. Durven samensmelten.
2) Zorgthema
• In hoeverre kan ik/jij zorgen zonder een tegenprestatie te verwachten?
Durf ik/jij hulp vragen? Moet ik redder/helper zijn?
• Sommige mensen meer behoefte aan zorg, andere willen juist zorgen. Hoe
als koppel dit verdelen. Mag de een eens leunen op de ander of brengt dit
het systeem in de war? Overmate behoefte aan zorg = OERzorg → ‘oer’.
besmet de volgende thema’s.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur LobkeVUB. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
