GGG HOOFDSTUK 4: STOORNISSEN – PSYCHOTISCHE STOORNISSEN
4.1 DEFINITIE VAN PSYCHOTISCHE STOORNSISEN
Psychose of psychotische stoornis = Wanneer de realiteitstoetsing tekort schiet.
Eigen waarneming of denkbeelden ≠ realiteit.
Verschillende soorten psychotische stoornissen:
- Schizofrenie Kennen
- Waanstoornis
- Psychose door drugs, …
Psychoses kunnen:
- Kortdurend, chronisch of recidiverend frequent zijn.
- Snel ontwikkelen, maar vaak geleidelijk proces.
Kenmerken van psychose:
- Ernstig gedesorganiseerde of abnormale psychomotoriek:
o Bemoeilijken van uitvoeren dagelijkse bezigheden.
o Katatoon gedrag = Persoon doet ineens niets meer.
Bv. Praten.
o Van kinderlijke gekkigheid tot onvoorspelbare agitatie.
- Gedesorganiseerd denken Wordt meestal afgeleid uit de manier van praten:
o Antwoorden die niets met de vraag te maken hebben.
o Totaal onbegrijpelijk, geen logische zinnen.
o Vaak van onderwerp veranderen.
- Hallucinaties = Waarnemingsstoornis, men hoort, ziet, voelt, … dingen die
anderen niet horen, zien, voelen, … . Je bent wakker en bewust.
Verschillende vormen van hallucinaties:
o Auditieve hallucinaties
Bv. Je hoort stemmen.
o Gevoelshallucinaties
Bv. Je voelt insecten onder je huid kruipen.
o Reukhallucinaties
Bv. Je ruikt een hele ingrijpende geur bij bepaalde mensen.
o Smaakhallucinaties
Bv. Je denkt dat men je wil vergiftigen en proeft dit in je eten.
o Visuele hallucinaties, …
Bv. Je ziet schaduwen.
- Negatieve symptomen:
o Affectieve vervlakking = Emotionele reacties zijn minder (sterk)
aanwezg.
o Anhedonie = Verminderd vermogen om te genieten.
o Initiatiefverlies = Weinig belangstelling, onderneemt weinig tot
niets, energieniveau is laag, … .
o Spraakarmoede = Spreken wordt tot het hoogst noodzakelijke
beperkt.
o Sociaal terugtrekgedrag = Gebrek aan sociale interacties.
o Zelfverzorging = Taken worden niet of minder goed uitgevoerd.
, - Wanen = Een vaststaande, onjuiste overtuiging die niet ontvankelijk is
voor redenatie en die persoonseigen en niet algemeen geldend is.
Je kan de persoon vaak niet overtuigen met echt argumenten of bewijs.
Verschillende vormen van wanen:
o Achtervolgingswaan = Patiënt denkt bespied, achtervolgd en
afgeluisterd te worden, er worden valse geruchten verspreid, men
wil hem kwaad aandoen.
o Betrekkingswaan = Patiënt denkt dat TV- of radioberichten speciaal
voor hem worden uitgezonden.
o Beïnvloeding- en bewerkingswaan = Patiënt denkt van op afstand
gecontroleerd, bestuurd en aan een vreemde macht onderworpen te
zijn.
o Erotomane maan = Patiënt denkt dat anderen verliefd op hem zijn,
maar dat zij haar liefde niet kan/ mag tonen.
o Grootheidswaan = Patiënt denkt dat hij rampen veroorzaakt heeft,
dat hij de toekomst kan voorspellen, dat hij Jezus is, …
Bizarre waan: Inhoud is duidelijk onaannemijk.
Bv. Aliens hebben een chip ingepland.
Niet bizarre waan: Inhoud is onjuist, maar klinkt geloofwaardig.
Bv. Je wordt in de gaten gehouden door de politie.
Cave = Het onderscheid tussen een waan en een sterke overtuiging is
moeilijk.
Psychose ≠ psychopathie
Kan wel tegelijk voorkomen.
4.2 SCHIZOFRENIE
Schizofrenie ≠ gespleten geest of persoonlijkheid
Vertaling in het Grieks.
Volgens de DSM 5 heb je schizofrenie als:
- Je 2 of meer van de volgende kenmerken gedurende min. 1 maand hebt.
o Ernistig gedesorganiseerd of katatoon gedrag
o Gedesorganiseerd spreken
o Hallucinaties
o Negatieve symptomen
o Wanen
Er moet min. 1 van de vette symptomen aanwezig zijn.
- Het niveau van functioneren ligt op 1 of meer (belangrijke) levensgebieden
onder het niveau.
Bv. Werk, relaties, zelfverzorging, …
- Symptomen van de stoornis zijn gedurende 6 maanden ononderbroken
aanwezig.
! Schizofrenie is de meest ernstige vorm van psychose die je kan krijgen.
4.2.1 VOORKOMEN SCHIZOFRENIE