Methodiek en design van
klinische studies
Inhoud
1. Onderzoeksvraag : Anatomie en fysiologie van klinisch wetenschappelijk
onderzoek....................................................................................................2
1.1 Anatomie van klinisch wetenschappelijk onderzoek: Studie...............4
1.1.1 Onderzoeksvraag..........................................................................4
1.1.2 Betekenis van de studie................................................................4
1.1.3 Design van de studie....................................................................5
1.1.4 Studiepopulatie.............................................................................6
1.1.5 Variabelen: metingen....................................................................6
1.1.6 Statistische methodologie............................................................7
1.2 Fysiologie van klinisch wetenschappelijk onderzoek...........................7
1.2.1 Ontwerpen van een klinische studie: design en implementatie. . .7
2. Selectie van studiepopulatie en uitkomsten............................................9
2.1 De selectie van de onderzoekspopulatie............................................9
2.1.1 Populatie.......................................................................................9
2.1.2 Selectiecriteria: inclusie- en exclusiecriteria.................................9
2.1.3 Sampling.....................................................................................10
2.1.4 Rekrutering.................................................................................10
2.2 Uitkomsten (outcomes / endpoints)..................................................11
2.2.1 Primaire versus secundaire uitkomsten......................................11
2.2.2 Surrogaat versus klinisch uitkomsten.........................................11
2.3 Metingen...........................................................................................12
2.3.1 Gezondheidsregisters en patiëntendossiers...............................12
2.3.2 Vragenlijsten...............................................................................12
3. Interventionele studies: RCT..................................................................14
3.1 Randomized controlled trials (RCTs)..................................................14
3.1.1 Fases van klinische studies.........................................................14
3.2 Randomisatie....................................................................................15
3.2.1 Clinical trials (RCT)......................................................................15
1
, 3.3 Blinderen...........................................................................................17
3.3.1 Placebo versus no-intervention..................................................17
3.4 Pragmatische trials...........................................................................18
3.4.1 Registratiestudies versus klinische praktijk................................18
3.5 Voordelen en nadelen van RCTs........................................................20
4. Observationele studies..........................................................................21
4.1 ‘Cross-sectional’ studies...................................................................22
4.2 Cohorte studies.................................................................................22
4.2.1 Prospectieve cohorte studie.......................................................24
4.2.2 Wanneer cohorte design?...........................................................24
4.3 ‘Case-control’ studies.......................................................................24
4.3.1 Odds ratio...................................................................................26
4.4 Nested case-control studie...............................................................27
5. Rapporteren van klinische studies ; Bias................................................28
5.1 Meedelen van onderzoeksresultaten................................................28
5.1.1 Publicatie in peer-reviewed tijdschriften.....................................29
5.1.2 Elementen van een artikel..........................................................29
5.1.3 Wat kan men publiceren?...........................................................30
5.2 STROBE richtlijnen............................................................................30
5.3 CONSORT richtlijnen..........................................................................30
5.4 Methods: Outcomes..........................................................................32
5.5 Publication bias / Reporting bias.......................................................33
6. Practicum klinische studies: hoe een paper beoordelen?......................34
6.1 Coping with confounders in obervational studies.............................35
6.2 Hoe een paper beoordelen?..............................................................35
1. Onderzoeksvraag : Anatomie en
fysiologie van klinisch wetenschappelijk
onderzoek
Wetenschappelijk onderzoek (vb global warming)
Probleem staat centraal
2
, 1. Tot goede diagnose komen : vb. temp van lucht, water meten en
vergelijken met 100 jaar geleden temp stijgt
2. Impact? Gevolgen? : vb. meer extremen van droogte,
overstromingen, bosbranden …
3. Etiologie? Oorzaak? : vb. broeikasgassen
4. Interventie:
- Therapie: nadat het probleem zich voordoet
- Preventie: voordat het probleem zich voordoet
Klinisch wetenschappelijk onderzoek
1) Diagnose : liefst zo snel mogelijk
2) Prognose : hoe verloopt de ziekte in
de tijd?
3) Etiologie of oorzaak:
4) Als patiënt al ziek is -> therapie
5) Maar best preventie : bv
vaccinaties
Therapie:
Indeling onderzoekstypen
Bv. Nieuwe aandoening
beschrijvend explorerend
onderzoek
Niveau van evidentie wordt bepaald door het soort studie dat je doet!!!
2 soorten:
3
, - Als onderzoeker toekijken =
observationele studies laag niveau
van evidentie (C)
- Patienten met aandoening gaan
randomiseren in 2 groepen: ene krijgt
actieve behandeling en andere placebo
pacient volgen kijken naar de
uitkomsten: bv overleving evidentie minstens niveau B
RCT= randomized controlled trials: studies die men moet doen als men
nieuw geneesmiddel ontwikkelt als men het op de markt wil brengen
Intervenieert door te randomiseren en je hebt een controlegroep: Je
doet interventionele studies waarbij je gaat randomiseren en waarbij
je kan vgl hoe nieuwe behandeling het doet tov placebo of oudere
behandeling
1.1 Anatomie van klinisch wetenschappelijk onderzoek:
Studie
Studie (protocol): onderzoeksvraag, betekenis van de studie, design,
onderzoekspopulatie, variabelen (metingen), statistische methodologie
1.1.1 Onderzoeksvraag
FINER criteria voor een goede onderzoeksvraag:
Feasible: Haalbaar
Interesting
Novel: (ver)nieuw(end)
Ethical
Relevant : bv Wat betekent je onderzoek? Verandert het iets aan de
diagnose of behandeling van een aandoening?
Je moet de vraag ‘So what?’ kunnen beantwoorden
1.1.2 Betekenis van de studie
Wat is gekend?
- Literatuuronderzoek
Welke vraag zal het geplande onderzoek beantwoorden?
Welke is de betekenis van dit antwoord voor de klinische wetenschap
en de gezondheidszorg?
Wat is reeds bekend over het te onderzoeken probleem?
- Voorkomen van duplicatie van onderzoek
- Voorkomen dat onnodige fouten worden gemaakt bij de opzet en
uitvoering van het eigen onderzoek
- Leren uit fouten van anderen
1. Goede richtlijnen?
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur dentalstudentlvd. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,44. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.