Lobke Goossens KUL, 2024/2025
operationeel management
Inleiding
Besturingsniveaus in een organisatie
Richten (Strategisch): Dit
is het hoogste niveau,
gericht op strategisch
nadenken en beslissingen
nemen. Bijvoorbeeld:
nadenken over de
uitbreiding van capaciteit
door een extra vleugel toe
te voegen aan een
gebouw, wat een grote investering vereist.
Inrichten (Tactisch): Dit middelste niveau draait om het ontwerpen en organiseren van
processen. Denk bijvoorbeeld aan een brouwerij waar keuzes gemaakt worden over het
gebruik van een lopende band of grote/kleine vaten. Dit niveau richt zich op het vernieuwen
en optimaliseren van processen.
Verrichten (Operationeel): Het laagste niveau gaat over het uitvoeren van processen. Hier is
het belangrijk om continu te monitoren en te controleren, zoals het herkennen van slijtage
(bijvoorbeeld een boorkop die kleinere gaten maakt) en bepalen wanneer onderhoud aan
machines nodig is.
Operations management
OM is het ontwerp, de operatie en de verbetering van systemen die ervoor zorgen dat een
onderneming haar primaire goederen en diensten kan creëren en afleveren.
Belang van OM
Systematische benadering van
organisatieprocessen: Operations
Management richt zich op het
analyseren en verbeteren van
processen binnen een organisatie,
met als doel efficiëntie en
effectiviteit te verhogen.
Carrièrekansen: Het vakgebied
biedt diverse
carrièreperspectieven in sectoren
zoals productie, logistiek, supply
chain management en consultancy.
Page | 1
, Lobke Goossens KUL, 2024/2025
Toepassingen in meerdere functionele domeinen: Operations Management is toepasbaar in
verschillende gebieden, zoals marketing, financiën, human resources en IT, door processen
in al deze domeinen te optimaliseren.
Business Education: Het onderwerp is een essentieel onderdeel van opleidingen in
bedrijfsadministratie, zoals MBA-programma's, waar studenten leren hoe ze processen
kunnen beheren en verbeteren.
Preventief onderhoud
Belang: Het plannen van onderhoud voorkomt onverwachte storingen tijdens kritieke
momenten, zoals bij productie.
Voorbeeld: Door bijvoorbeeld machines regelmatig te controleren op slijtage, kunnen
bedrijven grote storingen en kosten vermijden.
Voorbeeld: brandstofverbruik bij luchtvaartmaatschappijen
Probleemstelling: Concurrenten hadden 5% minder brandstofverbruik met exact dezelfde vliegtuigen
en vluchtplanningssystemen.
Oplossing zoeken:
• Analyse wees uit dat het verschil deels lag in routes, weeromstandigheden, en startbaanhoogtes
(samen goed voor 2%).
• Onverklaarde 3% bleek te komen door een veiligheidsbuffer in de berekeningen van piloten en
vluchtleiders.
• Elk team voegde extra brandstof toe "voor de zekerheid," wat leidde tot 1000 kg overtollig
gewicht per vlucht.
Financiële impact:
• Extra gewicht van 1000 kg leidt tot 3% meer brandstofverbruik.
• Voor een bedrijf met een jaarlijkse brandstofkost van $2 miljard betekent dit een verlies van $60
miljoen!
Lessen:
• Afstemming: Duidelijke afspraken tussen afdelingen (piloten, vluchtleiders, en financiële teams)
om overtollige buffers te elimineren.
• Data-analyse: Nauwkeurige monitoring en optimalisatie van processen door technologie in te
zetten, zoals route-optimalisatie en weersimulaties.
• Cultural change: Medewerkers bewust maken van de impact van kleine keuzes op de totale
kosten.
Voorbeeld supply chain management
• Uitdaging: Stakingen kunnen supply chains ernstig verstoren, bijvoorbeeld door een vertraging
van weken voor het transport van containers.
• Impact: Een staking van twee weken kan resulteren in maandenlange problemen (tot januari). Dit
onderstreept hoe afhankelijk bedrijven zijn van goed functionerende aanvoerlijnen.
• Oplossing: Organisaties moeten proactief aan scenario-planning doen, zoals:
o Buffervoorraden opbouwen.
Page | 2
, Lobke Goossens KUL, 2024/2025
o Alternatieve transportmogelijkheden verkennen.
o Vertrouwen op technologie zoals predictive analytics om risico's vroegtijdig te
signaleren.
Innovatie: snel en traag
Inzichten: Hoewel nieuwe ideeën vaak als "revolutionair" worden gepresenteerd, bestaan
veel concepten al in de literatuur of andere sectoren.
Belangrijke les: Innovatie betekent niet alleen iets nieuws bedenken, maar ook bestaande
ideeën toepassen in je eigen context.
Silo-denken vermijden: Organisaties moeten samenwerken en een open systeem hanteren
waarin medewerkers begrijpen hoe hun werk bijdraagt aan het grotere geheel.
Kleine verbeteringen kunnen grote besparingen opleveren. Of het nu gaat om een
geoptimaliseerde supply chain, preventief onderhoud of het elimineren van onnodige buffers:
Operations Management helpt bedrijven efficiënter en winstgevender te werken. Het vraagt om
een combinatie van technologie, samenwerking tussen teams, en een holistische kijk op
processen.
Processen en productiesystemen
Processen
= een reeks opeenvolgende activiteiten gericht op waardecreatie
Voor klanten is het een black box:
als klant weet je niet wat er
gebeurt tijdens de productie
(uitgezonderd diensten zoals de
kapper, dan ben je er als klant zelf
bij)
• Een proces als een black box betekent dat je alleen kijkt naar de input en output
van het proces, zonder je te verdiepen in de details van wat er binnenin gebeurt.
• De "black box"-benadering is handig wanneer de interne details niet relevant zijn
voor de analyse, of wanneer het te complex is om volledig te begrijpen, zolang je
maar weet wat erin gaat en wat eruit komt.
Het gaat vooral over een transformatieproces van inputs naar outputs:
• Bijvoorbeeld lesgeven: de inputs zijn een aula, stoelen, docenten, kennis,… en de
outputs zijn masterstudenten.
Efficiëntie in processen
Hoe sneller een proces, hoe minder voorraad nodig is en hoe lager de kosten.
In veel sectoren is tijdsbeheer essentieel voor klanttevredenheid en kostenbeheersing.
Page | 3
, Lobke Goossens KUL, 2024/2025
Door het verkorten van processen en minimaliseren van tussenvoorraden, kunnen
organisaties sneller en goedkoper opereren (= concurrentievordeel)
• Voorbeeld: In ziekenhuizen is het essentieel om kamers snel vrij te maken zodat
nieuwe patiënten geholpen kunnen worden.
De klant als onderdeel van het proces
In veel processen wordt de klant meer betrokken naarmate het proces complexer en
duurder wordt.
Bij een dienst is de klant ook vaak onderdeel van het proces
Drie soorten processen
1. Primaire processen: Directe voortbrengingsprocessen die een rechtstreekse bijdrage
leveren aan de waardevermeerdering van producten of diensten van leverancier tot
klant.
• Deze processen voegen direct waarde toe voor de klant en zijn essentieel voor het
bestaansrecht van een organisatie.
• Voorbeelden: productie in een fabriek, levering van pakketten door een logistiek
bedrijf, verkoop van producten in een supermarkt
2. Ondersteunende processen: Leveren een bijdrage aan de primaire processen door het
beschikbaar stellen van mensen, middelen, informatie, kennis en organisatorische
voorzieningen.
• Ondersteunende processen voegen zelf geen directe waarde toe voor de klant,
maar zorgen ervoor dat primaire processen soepel verlopen.
• Voorbeelden: HR (voldoende en goed personeel), IT-afdeling (software), facility
management (veilige werkomgeving)
3. Besturende processen: Sturen, plannen, beheersen en coördineren van de primaire- en
ondersteunende processen gericht op de organisatiedoelen.
• Besturende processen zorgen voor de richting en controle van de organisatie als
geheel.
• Voorbeelden: opstellen van
missie en strategie
• Planningen en budgettering
• Prestatiemetingen uitvoeren
om processen te verbeteren
Relaties tussen de processen
• Primaire processen zijn afhankelijk
van ondersteunende processen om effectief te functioneren.
• Besturende processen zorgen ervoor dat primaire en ondersteunende processen
aligned zijn met de missie en strategie van de organisatie.
Page | 4
