Internationale bedrijfsomgeving
Schakeljaar Handelswetenschappen
2023-2024
0
,Inhoud
Wat is internationaal ondernemen ............................................................................................................ 2
Waarom internationaliseren? ................................................................................................................ 8
Motieven voor internationalisering ..................................................................................................... 13
Organisaties die informatie hebben over internationaal ondernemen ............................................... 14
Politieke en economische omgeving ........................................................................................................ 15
Vrije handel .......................................................................................................................................... 15
Economische samenwerking ................................................................................................................ 15
Protectionisme ..................................................................................................................................... 18
Internationale organisaties .................................................................................................................. 23
Cultuur ...................................................................................................................................................... 24
Wat is cultuur? ..................................................................................................................................... 24
Elementen van cultuur ......................................................................................................................... 27
Indelen van culturele verschillen ......................................................................................................... 29
Ethiek .................................................................................................................................................... 32
Management en organisatie in een internationale omgeving ................................................................. 34
Internationaliseren? ............................................................................................................................. 34
Internationaal strategisch management .............................................................................................. 37
Stappen voor het formuleren van een internationale strategie .......................................................... 38
HRM ...................................................................................................................................................... 48
Externe analyse in de internationale omgeving ....................................................................................... 50
Wat is een externe analyse .................................................................................................................. 50
1. Initiële analyse .................................................................................................................................. 50
2. Omgevingsanalyse ............................................................................................................................ 54
3. Marktonderzoek ............................................................................................................................... 59
4. Bepaling marktpotentieel ................................................................................................................. 60
Markt entreevormen en internationale marketing.................................................................................. 61
Buitenlandse samenwerking ................................................................................................................ 61
Samenwerkingsvormen ........................................................................................................................ 64
Directe marktbewerking....................................................................................................................... 70
Internationale Fusie & overname......................................................................................................... 71
Internationale marketing ..................................................................................................................... 72
Internationale marketingmix................................................................................................................ 74
EU aantrekkelijkheid – bedrijven ............................................................................................................. 78
De economie is in transitie ................................................................................................................... 78
De rol van bedrijven in transitie ........................................................................................................... 80
De rol van overheid in transactie ......................................................................................................... 82
1
,Wat is internationaal ondernemen
= De ontwikkeling van internationale economische activiteiten en/of handelingen om zaken te doen met
het buitenland via handel, het sluiten van internationale samenwerkingsverbanden, uitbesteding van
activiteiten, …voor het realiseren van o.a. loonkostvoordelen, schaalvoordelen, kennisverwerving e.a.
synergiën.
Globalisering: ver doorgedreven internationalisering met wereldwijde spreiding van arbeid, kapitaal,
kennis binnen ‘global value chains’ waardoor landsgrenzen steeds meer vervagen.
Bovendien verwijst globalisering naar het proces waarbij economieën, culturen en samenlevingen
steeds meer met elkaar verweven raken op wereldwijde schaal. Dit gebeurt door middel van
internationale handel, financiële stromen, communicatietechnologieën, migratie en culturele
uitwisseling.
Internationale handels vs. globalisering?
- Globalisering is de reden voor de vlucht die internationaal ondernemen heeft genomen!
- Vooral door opkomst van internet, liberale indeologie en lageloonlanden. Politieke systemen,
economieën en culturen hebben daarom meer invloed op elkaar.
=> M.a.w. globalisering kan je zien als een meer doorgedreven vorm van internationalisering met de
wereldwijde spreiding van productiefactoren, maar wel met hetzelfde doel.
=> In wezen kan men stellen dat internationale handel een van de vele facetten van globalisering is.
Globalisering strekt zich uit tot andere gebieden, zoals technologische uitwisseling, culturele integratie
en de mobiliteit van mensen over grenzen heen.
Historisch gezien
De laatste tien jaren = tijdperk van globalisering
MAAR: Het is eerder een verschijning van de laatste decennia.
→ Meer dan 50% van de groei van het BNP komt van de emerging markets!
Emerging markets/opkomende markten: verwijzen naar economieën van landen die zich in een
overgangsfase bevinden van een ontwikkelingsstatus naar een meer ontwikkelde status. Deze landen
vertonen snelle economische groei, industrialisatie en vaak een toenemende globalisering.
→ China, India, Brazilië, Rusland, Zuid-Afrika (BRICS-landen), en verschillende landen in Zuidoost-Azië,
Latijns-Amerika en delen van Afrika (N11); Bangladesh, Egypte, Filipijnen, Indonesië, Iran, Mexico,
Nigeria, Pakistan, Turkije, Vietnam en Zuid-Korea
=> Veel groei-economiën => Interessant want koopkracht is sterk => stijgende welvaart
=> Westen heeft sterke bedrijven dus gaat BRIC nu protectionistischer worden/handelen!
=> Eigen economie creëren! Industriële (concurreren +exporteren naar westen) en politieke invloeden
De mate waarin een land deelneemt aan internationale handel hangt sterk af van:
* het BNP = het totaal van geproduceerde goederen en diensten
* De uit het buitenland afkomstige inkomens die men ontvangt als beloning voor ter beschikking stellen
van productiefactoren.
=> BNP: Som van alles wat er in een land wordt geproduceerd + inkomens uit buitenland.
2
,Voordelen globalisering:
- Economische Groei: Globalisering heeft geleid tot een grotere markttoegang voor bedrijven,
waardoor zij kunnen groeien en meer winst kunnen maken, wat leidt tot meer welvaart
- Efficiëntie en Productiviteit: Door gespecialiseerde productie in landen met een comparatief
voordeel, kunnen goederen en diensten tegen lagere kosten worden geproduceerd, wat leidt tot
efficiëntieverbeteringen.
- Technologische Vooruitgang: Globalisering heeft gezorgd voor een snellere verspreiding van
technologische innovaties over de hele wereld, wat kan leiden tot meer technologische vooruitgang.
- Arbeidsmobiliteit: Mensen hebben de mogelijkheid om te migreren naar andere landen om te
werken en nieuwe kansen te benutten.
- Culturele Uitwisseling: Globalisering heeft geleid tot een grotere uitwisseling van ideeën, cultuur,
kunst en entertainment tussen landen/continenten. Het leidt tot wijd verspreide culturele integratie.
- Armoedebestrijding: Door economische groei en het creëren van nieuwe banen kunnen mensen in
arme landen een hogere levensstandaard bereiken.
Nadelen globalisering:
- Toenemende Ongelijkheid: Globalisering kan leiden tot toenemende economische ongelijkheid
binnen landen, vooral als bepaalde groepen niet profiteren van de voordelen. Bovendien is er een
grotere kans op ondermijning (aantasting) van lonen in ontwikkelde landen.
- Milieuproblemen: De intensivering van de wereldwijde handel en productie kan leiden tot
milieuproblemen, zoals vervuiling, klimaatverandering en uitputting van natuurlijke hulpbronnen.
- Sociale Ontwrichting: Sommige gemeenschappen kunnen lijden onder de impact van globalisering,
zoals het verlies van werkgelegenheid in bepaalde industrieën/ minder ontwikkelde landen.
Bovendien zien we een machtsverschuiving plaatsvinden naar multinaltionals
- Afhankelijkheid van Externe Factoren: Landen kunnen kwetsbaar worden voor economische
schokken in andere delen van de wereld, zoals financiële crises of handelsoorlogen.
- Verlies van Lokale Tradities en Identiteiten: Sommige lokale tradities en ambachten kunnen
verdwijnen in het licht van mondiale concurrentie.
- Race to the bottom: een situatie landen of regio's met elkaar concurreren door hun economische
regelgeving, belastingen, lonen en sociale voorzieningen te verminderen om aantrekkelijker te
worden voor bedrijven en investeerders.
3
,De drijfveren van toenemende globalisering
- Nieuwe internationale communicatiemiddelen
(Snel en meer wijdverspreide mogelijkheden, sterk wereldwijs mailverkeer via internet)
- Sneller, beter en goedkoper transport
(Vb. Schepen, vliegtuigen, treinen… => meerdere beschikbare routes)
- Liberalisering van de markten onder invloed van WTO en vervagende grenzen
((Vb. afschaffing multi-fiber akkoord) => Dalende transactiekosten))
- Toenemende competitieve druk wereldwijd
=> Vicieuze cirkel want men moet internationaal gaan om te overleven!
- Homogenisering van markten
(Mensen willen wereldwijd meer dezelfde producten)
BNP stijgt in opkomende groeimarkten (zie Emerging markets/opkomende markten)
Nieuwe tendensen met betrekking tot globalisering
Lokalisering of relocatie
= Productie keert terug naar de locatie nabij de afzetmarkt om zo beter en sneller in te spelen op steeds
veranderende behoeften van klanten en ook omwille van stijgende loon- en transportkosten en evolutie
van technieken als robotisering, 3D printing…
• Lokalisering verwijst naar het aanpassen of aanpassen van producten, diensten of content aan een
specifieke lokale markt of cultuur. Dit houdt in dat bedrijven hun aanbod afstemmen op de
behoeften, voorkeuren en taal van de doelgroep in een bepaald land of regio.
• Relocatie verwijst naar de fysieke verplaatsing van mensen, bedrijven of activiteiten van de ene
locatie naar de andere. Dit kan betrekking hebben op individuen of gezinnen die verhuizen naar
een andere stad of land, bedrijven die hun kantoren verplaatsen naar een andere locatie, of zelfs
de herplaatsing van een productiebedrijf naar een andere regio.
=> Lokalisering gaat over het aanpassen van iets aan een specifieke lokale context, terwijl relocatie
verwijst naar de daadwerkelijke verplaatsing van mensen, bedrijven of activiteiten naar een andere
locatie. Beide concepten kunnen van groot belang zijn voor internationale bedrijven die wereldwijd
opereren.
Glokalisering
= Het verwijst naar het fenomeen waarbij bedrijven en organisaties wereldwijd opereren en
tegelijkertijd hun aanpak aanpassen aan lokale culturen, markten en omstandigheden om zo een unieke
uitkomst te bekomen.
Vb. McKroket in Nederland en België
-> Mc Donalds heeft veel variatie in zijn assortiment! Het assortiment verschilt in landen, maar de kern
blijft dezelfde! Moeilijk om een balans te zoeken en dus ook schaalvoordelen te behalen!
=> Glokalisering is vooral belangrijk in een tijd waarin bedrijven wereldwijd opereren en worden
geconfronteerd met de complexe uitdagingen van het navigeren door diverse markten en culturen.
Het stelt bedrijven in staat om te profiteren van de voordelen (waarde creëren) van globalisering
terwijl ze tegelijkertijd de noodzakelijke aanpassingen maken om relevant en succesvol te zijn in
verschillende lokale omgevingen.
4
, Voorbeeld Flying Tiger
Algemene informatie
- Deense keten van designwinkels
- Opgericht in Kopenhagen in 1995 (=> heel snelle groei)
- Elke dag openen er wereldwijd nieuwe winkels!
- 893 winkels wereldwijd in 28 landen, voornamelijk in Europa (821)/buurlanden
- 23 winkels in België, met de focus op grote steden
Eerst gegroeid in buurlanden om daarna de rest van Europa te veroveren. Ze richten zich vooral op kleine en
goedkope prullen, maar steeds met een leuk design. De winkels worden altijd in grote steden opgericht via
partnerships (niet 100% investeren in eigen winkels, maar eerde 50/50), waardoor een snellere expansie
mogelijk is!
Groeistrategie en businessmodel: "Een integraal
onderdeel van de strategie van de groep is om onze
aanwezigheid op de markt te vergroten en het Flying
Tiger Copenhagen-concept en de producten
beschikbaar te maken voor een toenemend aantal
klanten, terwijl we tegelijkertijd het concept blijven
ontwikkelen om het succes van de groep op lange
termijn te waarborgen. Ons bedrijfsmodel is gebaseerd
op een gevarieerd retailconcept met een aantrekkelijke
waardepropositie die een grote aantrekkingskracht
heeft op klanten en een op partners gebaseerd
expansiemodel dat snelle groei mogelijk maakt. Onze
schaalbare bedrijfsbackbone is erop gericht om onze
operatie te vereenvoudigen en toekomstige groei te
ondersteunen, wat ons helpt om duurzame winst te
leveren."
Het internationaal partnermodel (Zebra/Flying tiger)
Het vestigen van winkels in nieuwe markten wordt over het algemeen gerealiseerd door 50/50
samenwerking met een lokale partner, wat lokaal ondernemerschap garandeert en onze organisatorische
capaciteit voor internationale expansie aanzienlijk vergroot, terwijl de risico's bij het betreden van nieuwe
markten worden verminderd.
Er wordt een gezamenlijk lokaal bedrijf opgezet en Zebra deelt investeringen, kosten en winst met de lokale
partner. Met andere woorden, de samenwerking is een zakelijk partnerschap, geen franchise!
➔ Men wil dus internationaal gaan groeien, maar gaan
50/50 met een partner die markt al kent
(sectorgericht, context gebonden) zodat ze met
minder risico en kapitaal kunnen groeien!
5
