Uitgebreide samenvatting van Hoofdstuk 8: De Verbintenis (deel zonder cursus) van het vak Inleiding tot het recht(1023660ANR) in het academiejaar 24-25. Je vindt er elk concept breed uitgelegd met extra notities opgenomen uit de les en overal extra voorbeelden om nuance te creëren.
Hoofdstuk 8: De Verbintenis – ITR 2024-
2025
Inhoudsopgave
De verbintenis .............................................................................................................................. 3
Essentiele onderdelen ..................................................................................................................... 3
Definitie van de verbintenis (art. 5.1 BW)........................................................................................ 3
Rechtsband tussen personen ....................................................................................................... 3
Verbintenis kan in rechte worden afgedwongen .............................................................................. 4
Soorten verbintenissen .................................................................................................................... 4
Indeling volgens voorwerp............................................................................................................. 4
Verbintenis om te geven, te doen of niet te doen ........................................................................ 4
Inspannings- en resultatenverbintenis (art. 5.72 BW).................................................................. 4
Indeling volgens modaliteiten ....................................................................................................... 5
Verbintenis onder voorwaarde (art. 5.139 BW) ........................................................................... 5
Verbintenis met tijdsbepaling (art. 5.149 BW) ............................................................................ 6
Het contract ................................................................................................................................. 7
Inleiding .......................................................................................................................................... 7
Soorten contracten .......................................................................................................................... 7
Consensuele, vormelijke en zakelijke contracten (art. 5.5 BW) ........................................................ 7
Eenzijdige en wederkerige contracten (art. 5.6 BW) ........................................................................ 8
Raamcontract (art. 5.9 BW) ........................................................................................................... 9
Toetredingscontract (art. 5.10 BW) ................................................................................................ 9
Contract met een consument (art. 5.11 BW) .................................................................................. 9
Overeenkomsten intuitu personae .............................................................................................. 10
Beginselen van het contractenrecht ................................................................................................ 10
Wilsautonomie ........................................................................................................................... 10
Geldigheidsvoorwaarden van het contract ...................................................................................... 11
4 geldigheidsvoorwaarden (art. 5.27 BW) ..................................................................................... 11
De toestemming ....................................................................................................................... 12
De bekwaamheid (art. 5.40 e.v. BW) .......................................................................................... 15
Het voorwerp ............................................................................................................................ 16
Onderscheid tussen voorwerp van het contract en van de verbintenis (art. 5.46 BW) ................. 16
Voorwaarden (art. 5.47 e.v.)..................................................................................................... 16
Het voorwerp moet bestaan of kunnen bestaan ....................................................................... 16
Het voorwerp moet bepaald of bepaalbaar zijn ........................................................................ 16
Het voorwerp moet mogelijk zijn ............................................................................................. 17
Het voorwerp moet geoorloofd zijn .......................................................................................... 17
De oorzaak (art. 5.53 BW) .......................................................................................................... 18
Definitie ................................................................................................................................. 18
Traditioneel onderscheid interne en externe bepaling oorzaak .................................................. 18
,Noah Lusala Mbaku
Voorwaarden ......................................................................................................................... 18
Oorzaak moet bestaan ........................................................................................................... 18
Oorzaak mag niet vals zijn....................................................................................................... 18
Oorzaak moet geoorloofd zijn ................................................................................................. 18
Sancties bij contractbreuk ........................................................................................................... 19
Inleiding ..................................................................................................................................... 19
Voorrang uitvoering in natura (art. 5.234 e.v. BW) .......................................................................... 19
Uitvoering van prestatie zoals omschreven .............................................................................. 19
Vervanging schuldenaar ......................................................................................................... 20
Herstel van schade (art. 5.237 e.v. BW) ........................................................................................ 20
Ontbinding van het contract (art. 5.90 BW)................................................................................... 21
Prijsvermindering ....................................................................................................................... 23
Opschorting van de eigen verbintenis (art. 5.98 BW) ..................................................................... 23
Buitencontractuele aansprakelijkheid .......................................................................................... 27
Inleiding ..................................................................................................................................... 27
Aansprakelijkheid voor eigen foutieve daad.................................................................................. 28
Foutbegrip ............................................................................................................................. 29
Schade (art. 6.24 BW) ............................................................................................................. 30
Causaal verband .................................................................................................................... 31
Aansprakelijkheid voor andermans fouten ................................................................................... 32
Objectieve foutaansprakelijkheid ................................................................................................ 32
Overheidsaansprakelijkheid ........................................................................................................ 33
Klassieke probleem overheidsaansprakelijkheid ...................................................................... 33
Aansprakelijkheid van de uitvoerende macht ........................................................................... 33
Aansprakelijkheid voor de rechterlijke macht ........................................................................... 33
Aansprakelijkheid van de wetgevende macht ........................................................................... 34
2
,Noah Lusala Mbaku
De verbintenis
Essentiele onderdelen
Definitie van de verbintenis (art. 5.1 BW)
“Een verbintenis is een rechtsband op grond waarvan een schuldeiser van een
schuldenaar, indien nodig in rechte, de uitvoering van een prestatie mag eisen.”
Rechtsband tussen personen
- Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen
- Kan zowel privaatrechtelijk (burger/bedrijf VS burger/bedrijf) als publiekrechtelijk
(burger/bedrijf VS overheid)
- Vorderingsrecht: je hebt zeggenschap over de gedragingen van iemand ó terwijl
Zakelijke rechten geen betrekking hebben op de persoon maar zeggenschap
hebben op een bepaalde zaak
- Ontstaan uit rechtshandelingen of rechtsfeiten
o Rechtshandeling: handeling die wordt gesteld met het oog om
rechtsgevolgen te scheppen
v Meerzijdig: je hebt een rechtshandeling van een andere persoon,
met die van jezelf, nodig om de verbintenis te sluiten
Voorbeeld: Een koopovereenkomst, jij belooft om iets te geven (een
paar schoenen) en de andere om iets te doen (het te betalen), dat
zijn 2 rechtshandelingen
v Eenzijdig: je kan eigenhandig de rechtstoestand van jezelf of iemand
anders veranderen
Voorbeeld: Erkenning van een kind, is 1 rechtshandeling vanuit jezelf
maar je verandert ook de rechtstoestand van het kind
o Rechtsfeiten: handeling die onbedoeld rechtsgevolgen schept
Voorbeeld: Meerderjarig worden, je kiest dit niet maar het verandert wel
jouw rechtstoestand è bv. Aansprakelijkheid, recht op een rijbewijs,
huwelijk, etc.
3
,Noah Lusala Mbaku
Verbintenis kan in rechte worden afgedwongen
je kan aan een rechter vragen om een persoon het bevel te geven dat hij/zij de
verbintenis moet resprecteren
- Is het hoofdkenmerk van vermogensrechtelijke verbintenissen
- Verschillend van met andere verbintenissen (met morele plichten) = niet-
afdwingbaar in rechte
o Vriendendiensten
o Gentlement’s agreements: niet-geschreven soort van akkooord tussen
overheden, ‘psychologische verbintenis’ wie de verbintenis verbreekt
‘hoort niet meer bij het clubje’ met de gevolgen van dien
- Natuurlijke verbintenis = niet-afdwingbaar in rechte
o Tussen vermogensrechtelijke verbintenissen en morele plichten
o Art. 5.2 BW = niet-afdwingbaar in rechte
o Je voelt je ergens moreel toe verplicht om iets te doen
o Voorbeelden vaak familie relaties
v Kinderen nemen zorg op van hulpbehoevende ouder
v Feitelijk samenwonende partners betalen vrijwillig mee in de lasten
Soorten verbintenissen
Indeling volgens voorwerp
Verbintenis om te geven, te doen of niet te doen
- Voorbeelden
o Te doen: bv. het bouwen van een huis
o Niet te doen: bv. niet-concurrentie beding, u werkt bij een AI-bedrijf en u
vertrekt, dan krijgt u een contract dat je niet mag gaan werken binnen de 5
jaren bij één van de concurrenten
o Te geven: bv. geven van een goed, geven van het geld
- Belang: kan het worden afgedwongen in rechte?
o Te geven: geen probleem
o Te doen/niet te doen: probleem
v Verbod op fysieke dwang
v Meestal herstel van de schade
Inspannings- en resultatenverbintenis (art. 5.72 BW)
- Exacte definities staan in art. 5.72 BW
o Inspanningsverbintenis: iemand kan u beloven dat hij zijn best zal doen
Voorbeeld: een dokter kan u enkel beloven dat hij zijn best zal doen om een
operatie tot een goed einde te brengen of een advocaat belooft u dat hij zijn
best zal doen om te winnen
4
,Noah Lusala Mbaku
o Resultaatsverbintenis: iemand kan beloven dat hij/zij een bepaalde
resultaat zal behalen
Voorbeeld: de garagist belooft je dat hij de 4 banden zal verwisselen of een
advocaat belooft dat hij in een redelijke termijn uw betwisting zal indienen
- Belang van het onderscheid heeft te maken met de contractuele aansprakelijkheid
wanneer er iemand een fout heeft gemaakt
o Inspanningverbintenis: SE moet de fout aantonen è moeilijk aan te tonen
Voorbeeld: Hoe kan je aantonen dat een advocaat of dokter niet zijn best
heeft gedaan
o Resultaatsverbintenis: fout van de SN wordt vermoed ó tenzij overmacht:
door de SN aan te tonen
Voorbeeld: De garagist heeft maar 2 van de 4 banden verwisseld of de
advocaat diende de stukken niet in binnen een redelijke termijn
Indeling volgens modaliteiten
Verbintenis onder voorwaarde (art. 5.139 BW)
- In principe is de verbintenis onmiddellijk opeisbaar vanaf totstandkoming
- Uitzondering: voorwaardelijke verbintenissen: art. 5.139 BW
- De voorwaarde is een “Toekomstige en onzekere gebeurtenis”
Voorbeeld: onder voorwaarde dat het vanavond regent
o Moet objectief zijn
o Het mag geen potestatieve voorwaarde zijn= het is afhankelijk van de wil
van één van de partijen ó het moet buiten uw controle zijn
Voorbeeld: Ik koop uw fiets als ik op het einde van de maand €1.000 heb
staan op mijn rekening Je kan dit zelf controleren
v Verschil zuivere potestatieve voorwaarde en onzuivere potestatieve
voorwaarde
• Zuivere potestatieve voorwaarde: puur afhankelijk van 1
partij
Voorbeeld: Ik koop uw fiets als ik op het einde van de maand
€1.000 heb staan op mijn rekening mag echt niet als vw
• Onzuivere potestatieve voorwaarde: niet volledig afhankelijk
van 1 partij (bijkomende partij dat invloed heeft bv. bank)
Voorbeeld: ik wil het huis kopen onder voorwaarde dat ik een
krediet kan bekomen bij de bank, de bank moet jouw krediet
accepteren, maar in se kan iedereen een krediet bekomen bij
de bank (bij woekkerrente), dus je moet het ook nog kunnen
accepteren, daarom wordt vaak clausule toegevoegd dat het
5
, Noah Lusala Mbaku
een competitieve rente moet zijn wordt vaak in de praktijk
nog door de vingers gezien
o De voorwaarde moet onzeker zijn op het moment van het aangaan van de
verbintenis
Voorbeeld: De verbintenis wordt gesloten over één jaar, enkel als de
rentevoet lager ligt dan de huidige rentevoet die bepaald wordt op 2,4%
o Opschortende voorwaarde verbintenis bestaat maar uitvoering wordt
tijdelijk gepauzeerd
v Verbintenis ontstaat vanaf het moment van de ondertekening
v Uitvoering afhankelijk van de toekomstige onzekere voorwaarde
Voorbeeld: het verkijgen van een krediet om huis te kopen
o Ontbindende voorwaarde verbintenis bestaat en wordt uitgevoerd maar
gaat teniet wanneer voorwaarde bereikt wordt
v Verbintenis is uitvoerbaar vanaf de ondertekening
v Uitvoering van de verbintenis gaat teniet door vervullende
voorwaarde
Voorbeeld: Je bent net getrouwd, je ouders schenken jou een huis.
Dat huis komt dan terecht in jouw wettelijk vermogensstelsel.
Clausule is dat als je sterft voor je ouders, dit huis teruggaat naar
jouw ouders. Zodat het huis niet zomaar zou belanden bij de
echtgenote.
Verbintenis met tijdsbepaling (art. 5.149 BW)
- Verschil tussen tijdsbepaling en voorwaarde: de tijdsbepaling is ook een
toekomstige (=), maar een zekere (¹) gebeurtenis (datum kan onzeker zijn) je weet
dat het in de toekomst zal gebeuren maar gewoon nog niet wanneer
- Opschortende tijdsbepaling (opeisbaar na bepaalde datum)
Voorbeeld: Je bent masterstudent in je laatste jaar en je verkoopt je auto aan
iemand maar hij mag hem pas komen ophalen wanneer jouw studie gedaan is, kan
zowel in juni als in september zijn dus.
- Uitdovende tijdsbepaling (gaat teniet na bepaalde datum)
Voorbeeld: Je wilt een lening aangaan bij de bank en jouw ouders stellen zich als
borg voor een bepaalde periode. Nadat de periode vertreken wordt gaat de
verbintenis teniet.
6
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur noahmbaku. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,46. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
