Resume
Samenvatting De historische grondslagen van het strafrecht
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Alle lessen uitgebreid samengevat.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
HISTORISCHE GRONDSLAGEN VAN HET STRAFRECHT1. DE OUDSTE SPOREN VAN STRAFRECHT
1.1 STRAFRECHTGESCHIEDENIS: BRONNEN
MATERIËLE SPOREN
• Rechtsarcheologie
- het materiële object, de materiële sporen van het recht onderzoeken
- a.d.h.v. materiële objecten de geschiedenis van het recht proberen te beschrijven
Vb. gerechtsgebouwen, schandpalen, zwaarden, tortuurinstrumenten1…
Toepassing: koophandelsplein in 19e eeuw -> tempel, zittingzaal zoals in de kerk (altaar) -> recht stond boven de mens
• Rechtsiconografie
- het interpreteren van afbeeldingen, “wat betekent het?”
• Rechtsiconologie
- in welke maatschappelijke context is het tot stand gekomen, “wat is de bedoeling?”
Vb. leerboeken (bv. Joos de Damhouder), gerechtigheidstaferelen2…
*Opm: Joos de Damhouder: is een jurist uit de 16e eeuw. Hij was een advocaat en later een griffier aan de strafrechtbank
van Brugge. In zijn vrije tijd schreef hij het boek af van Filips Wielant. Filips Wielant schreef het recht van zijn tijd met pen
en papier, maar is zelf nooit naar de drukker gegaan. Joos de Damhouder schrijft het boek over, sommige vinden het
plagiaat. Het boek heette “Practycke”/”Praktijk” en is in verschillende talen weergegeven, waardoor Damhouder
internationaal bekend werd. Hij schreef “Practycke criminel”, dat beschreef hoe je in de praktijk een strafproces voert. Ze
hebben eigenlijk het geleerde recht (Romeins recht & Canoniek recht) in mensentaal proberen omzetten. Bijvoorbeeld
conclusie (volkstaal) betekens iets besluiten, terwijl conclusie (latijn) betekent de argumentatie van een partij. Dit heeft een
belangrijke rol gespeeld in het ontstaan van de Nederlandse rechtstaat. Ook voegde Damhouder er prenten aan toe.
*Opm: gerechtigheidstaferelen: kunnen schilderijen, fresco’s, reliëfs, … zijn. Ze hangen vaak in de zittingzaal, om de mensen
te confronteren of bijvoorbeeld in de deliberatiekamer. Les: niet liegen tegen de rechtbank.
GESCHREVEN BRONNEN
• Belangrijkste bronnen van het recht -> veel meer zekerheid
• Historische bronnen versus rechtsbronnen!
- historicus haalt zijn informatie uit historische bronnen, bv. dagboek, contract, processtuk, …
- rechtsbronnen: bronnen waaruit het recht ontstaat
• Rechtsbronnen
o Vele MATERIËLE (= bronnen die inhoud geven aan ons recht)
o Vijf FORMELE (= in welke vorm komt recht tot stand)
1. Wetgeving
- algemene norm die uitgaat van een overheid
- probleem = toepassing
1Tortuurinstrumenten: om mensen onder druk te zetten. Vb. duimschroef
2Gerechtigheidstaferelen: Kunstwerken die gemaakt zijn in opdracht van de rechtbank, die een boodschap moeten
meegeven, ze hebben een educatieve functie.
, 2. Rechtspraak
- beslissingen van rechters of rechtbanken
- probleem = verschriftelijkingsgraad, wordt geleidelijk aan geschreven
3. Rechtsleer
- geschriften van juristen
- probleem = de praktijk, standpunt?
4. Gewoonterecht
- ongeschreven
5. Algemene rechtsbeginselen
- ongeschreven
• Rechtstoepassingen
- in vonnissen, contracten en andere documenten
- probleem = de betrouwbaarheid en representativiteit: “THE DARK NUMBER”
- “The dark number”: we kunnen criminaliteit niet berekenen, doordat niet alle criminele feiten
aangegeven worden. ~ aangifte? vervolging? minnelijke schikking? gratie? -> er vallen veel uit voordat
we effectief tot de straf komen.
Compositie is een overeenkomst tussen de vervolgende instantie en vervolgde instantie.
Kerk heeft grote invloed gehad op strafrecht, zo is bijvoorbeeld het idee van schuld afkomstig van een zonde.
1.2 DE ALLEROUDSTE RECHTSTEKSTEN
• Bakermat West-Europese cultuur
o Religie (Jeruzalem – Israël)
o Ratio (Athene – Griekenland)
o Recht (Rome – Italië)
Waarom: Je hebt de eerste steden en wanneer je steden hebt, krijg je automatisch
een taakverdeling. Zo is de ene beenhouwer, de andere bakker, ze leren op scholen
rekenen en schrijven. Vooral dat schrijven is belangrijk want zo laat je sporen na en
met schrijven kan je heel duidelijk dingen uitleggen. Schriftstelsels zorgen dus voor
kennisopbouw en zijn directe bronnen. In tegenstelling tot onze streken waar we
alleen vooral indirecte bronnen van hebben.
Waar: We vinden de alleroudste rechtsteksten terug in de vruchtbare halve maan. Het bevindt zich in het
midden oosten, aan de Middellandse zee.
De alleroudste rechtsteksten van in de vruchtbare halve maan waren ongeveer van 2000 voor Christus. Maar
dan kunnen we ons de vraag stellen dat deze eerst vertaald zijn in andere talen of deze teksten een goed beeld
zijn van toen en of we die teksten begrijpen zoals ze hen toen verstonden? We stellen dus de redactie, het
begrip en de toepassing in vraag.
→ gevaar voor HINEININTERPRETIERUNG
Het is als je een oude tekst probeert te interpreteren vanuit onze hedendaagse kennis, dan zou je die
hedendaagse kennis kunnen projecteren op de oorspronkelijke context.
, Die rechtsteksten zijn van belang voor LEGITIMATIE3 van recht en macht. Legitimatie is iets aanvaardbaar of
legitiem maken, het duidelijk maken van iets dat het juist en correct is en dat de mensen erop
mogen vertrouwen.
Maar de legitimatie is geen rechtswetenschap of ook NIET de rede. De Goddelijke wil, “omdat
God het wilt” is een belangrijk punt. Regels die voor ons misschien onaanvaardbaar leken,
waren toch rationeel doordat God het legitiem maakte.
Het belang voor legitimatie van recht en macht is WEL een openbaring en een gewoonte.
Max Weber deed hieronder heel grondig onderzoek doorheen de geschiedenis; “Hoe slaagt een
macht erin zich te legitimeren?”, “Waarom aanvaarden de onderworpen mensen aan de macht
de macht?” en “Waarom aanvaarden mensen dat ze gestraft worden?”.
We accepteren de macht omdat die RATIONEEL, CHARISMATISCH en TRADITONEEL is.
• RATIONELE LEGITIMATIE
- we zijn allemaal rationele mensen
- logisch redeneren; alle lagere normen moeten zich aan de hogere normen houden
- zich houden aan de afspraken
• CHARISMATISCHE LEGITIMATIE
- is er vanaf het begin
- godheid
- iets goddelijk, een genade
• TRADITIONELE LEGITIMATIE
- gewoonte
- doordat het altijd zo geweest is, blijft men het zo doen
Vb. opvolging van koning is altijd de oudste zoon, zo weten we al wie onze volgende koning wordt
Als macht gelegitimeerd is, krijgen we GEZAG.
*Opm: Als macht geweld gebruikt kan die doen wat zij wil, je moet er eigenlijk in slagen macht te hebben
zonder geweld te gebruiken.
1.3 CODEX HAMMOERABI
De Codex Hammoerabi is een codex uit de 18e eeuw voor Christus. Vandaag vind je hem terug op een stèle4 in
het Louvre, maar zoveel jaar geleden werd het opgegraven in Susa (nu Iran).
Hammoerabi heeft niet alleen “de Codex5 van Hammoerabi”, maar bouwde na militaire veroveringen een
gecentraliseerd rijk uit namelijk de eerste dynastie van Babylon.
3 Legitimatie: iets aanvaardbaar of legitiem maken, het duidelijk maken van iets dat het juist en correct is en dat de mensen
erop mogen vertrouwen.
4 Stèle: een grafsteen
5 Codex: een verzameling van wetten.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur bruggemanemma. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,96. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
49497 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans