Marketingethiek (K001419A): Begrippenlijst (2024 – 2025)
Waarden Idealen en motieven die in een samenleving of groep als
nastrevenswaardig worden beschouwd
➔ Waarden zijn opvattingen van wat wenselijk is
Ethiek Kritische bezinning op het juiste handelen
Principes, normen en gedragsregels die gelden voor een
individu of groep
Ethiek is het vermogen om je leven te onderzoeken, je
eigenbelang te beheersen en het juiste te doen voor een
grotere groep.
Marketingethiek Marketingethiek is een gebied van toegepaste ethiek dat zich
bezighoudt met de morele principes achter de werking en
regulering van marketing. Sommige gebieden van
marketingethiek (ethiek van reclame en promotie) overlappen
met media- en public-relations ethiek.
4 P’s Product, plaats, promotie, plaats
Ad clutter Ad clutter verwijst naar een overdaad aan advertenties in een
bepaalde omgeving, zoals een website of tv-programma, wat
het moeilijk maakt voor een specifieke advertentie om op te
vallen.
Ad irritation Ad irritation ontstaat wanneer mensen zich ergeren aan
advertenties, vaak door herhaling, irrelevantie, of storende
plaatsing, wat kan leiden tot een negatieve houding tegenover
het merk.
Advertising value Het Advertising Value Framework verklaart hoe consumenten
framework de waarde van advertenties beoordelen. Het bestaat uit drie
hoofdfactoren. Deze factoren beïnvloeden samen hoe
consumenten de advertentie en het merk waarnemen.
1. Entertainmentwaarde: Hoe leuk, interessant of
vermakelijk is de advertentie?
2. Informatiefunctie: Hoe nuttig en relevant is de
informatie in de advertentie?
3. Irritatie: Hoe vervelend of storend wordt de advertentie
ervaren?
1
,Materialisme Belang dat gehecht wordt aan materiële bezittingen (als teken
van succes en de manier om gelukkig te worden)
EASA European Advertising Standards Alliance
JEP Jury voor Ethische Praktijken
The Marketing The Marketing Code is een set van richtlijnen en gedragsregels
Code die ervoor zorgen dat marketingactiviteiten ethisch, eerlijk en
transparant zijn. Het helpt bedrijven om consumenten te
respecteren, misleiding te voorkomen, en verantwoordelijk te
adverteren, bijvoorbeeld door duidelijke informatie en het
vermijden van schadelijke stereotypering.
ICC De Advertising and Marketing Communications Code van de
International Chamber of Commerce (ICC) is een
internationale richtlijn die ervoor zorgt dat reclame en
marketing eerlijk, verantwoordelijk en transparant zijn. Het stelt
regels op om misleiding, oneerlijke praktijken en schadelijke
inhoud te voorkomen, met aandacht voor
consumentenrechten en maatschappelijke normen.
De ‘gemiddelde’ Dit is een juridisch concept dat verwijst naar een persoon die
consument redelijk geïnformeerd, oplettend en kritisch is bij het nemen
van beslissingen. Het wordt gebruikt om te beoordelen of
marketing of reclame misleidend is (“No reasonable person
would presume to be literally true”)
Dark patterns Dit zijn manipulatieve ontwerpkeuzes in websites of apps die
gebruikers verleiden tot ongewenst gedrag, zoals onbedoeld
een abonnement afsluiten of persoonlijke gegevens delen
➔ VB: Booking.com overtuigt je om te boeken door te
zeggen dat er nog maar 1 kamer vrij is
Slack packaging Dit betekent dat verpakkingen groter worden gemaakt dan
nodig, zodat het product meer lijkt te bevatten dan werkelijk
het geval is, wat consumenten kan misleiden.
➔ VB: Lays verkoopt grotere verpakkingen dan de
werkelijke inhoud
2
,Elaboration Het Elaboration Likelihood Model (ELM) verklaart hoe
Likelihood Model mensen overtuigingen vormen en veranderen via twee routes:
1. Centrale route: Mensen verwerken de boodschap
bewust, met veel aandacht voor argumenten en inhoud.
Dit gebeurt als ze gemotiveerd en in staat zijn om na te
denken.
2. Perifere route: Mensen worden beïnvloed door
oppervlakkige kenmerken, zoals de bron of emotionele
aantrekkingskracht, wanneer ze weinig motivatie of
capaciteit hebben om diep na te denken.
Food Marketing Het Food Marketing Defense Model beschrijft hoe mensen
Defense Model zich kunnen verdedigen tegen ongezonde voedselmarketing.
Het benadrukt vier stappen:
1) Bewust zijn van de reclame
2) Begrip en vaardigheden hebben
3) Mogelijkheid hebben
4) Motivatie hebben
Weerstand Drie weerstandsstrategieën
• Reclamevermijding
• Tegenargumenten
• Attitudeversterking
Reclamewijsheid Alle kennis en vaardigheden gerelateerd aan reclame
Mere exposure De mere exposure effect stelt dat hoe vaker mensen worden
effect blootgesteld aan een merk of boodschap, hoe positiever ze het
gaan waarderen door toenemende vertrouwdheid. Dit versterkt
merkassociaties en -voorkeuren.
EU Pledge De EU Pledge is een zelfreguleringsinitiatief van voedings- en
drankenbedrijven in Europa. Het doel is om marketing gericht
3
, op kinderen onder 13 jaar te beperken, specifiek voor
producten die niet voldoen aan bepaalde voedingscriteria, en
zo bij te dragen aan gezondere keuzes en het tegengaan van
obesitas bij kinderen.
Testaankoop Belgische consumentenorganisatie die consumenten
beschermt en informeert. Ze testen en vergelijken producten
en diensten om mensen te helpen betere keuzes te maken.
Daarnaast bieden ze juridisch advies en behartigen ze de
belangen van consumenten door bedrijven en overheden aan
te spreken op misstanden. Ook voeren ze acties en
groepsvorderingen (class actions) om problemen collectief op
te lossen. Hun missie is om consumenten te versterken en
eerlijke marktomstandigheden te bevorderen.
1) Consumenten beschermen
2) Consumenten informeren (magzine, woordvoerder)
3) Problemen oplossen (ledendienst, klachtenbox,
juridische acties)
Piere-Yves De federale minister van Economie. Testaankoop werkt nauw
Dermagne samen met hem omdat consumentenbescherming een deel is
van het economische beleid. De minister zorgt voor de
regelgeving en ondersteuning die Testaankoop helpt om
misstanden op de markt aan te pakken.
Referentieprijs Een referentieprijs is de laagste prijs die de winkel voor het
intreden van een prijsvermindering had. Het wordt vaak
gebruikt als vergelijkingspunt om de waarde van aanbiedingen
of kortingen te beoordelen.
Consumer literacy Consumenten hebben de kennis en vaardigheden om bewuste
keuzes te maken bij het kopen van producten of diensten zodat
ze beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen (prijzen,
labels, reclame, voorwaarden, …)
➔ Een low-literate consumer is een consument met
beperkte lees- en schrijfvaardigheden, wat hen kan
bemoeilijken om productinformatie, etiketten of
advertenties volledig te begrijpen.
Consumenten- Consumenten-socialisatie is het proces waarbij mensen,
socialisatie vooral kinderen, leren hoe ze als consument moeten handelen.
Ze ontwikkelen vaardigheden, kennis en attitudes over
consumptie door invloed van familie, vrienden, media en
ervaringen. Dit bepaalt hoe ze keuzes maken, merken
waarderen en omgaan met geld.
4
