Resume
Samenvatting Belgisch publiekrecht (geslaagd 1ste zit)
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting op basis van de les, de slides en de cursus.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
InhoudInleiding..................................................................................................................................................3
DEEL I: Krachtlijnen.................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1: De Belgische staat.........................................................................................................3
1.1 Het ontstaan van België............................................................................................................3
1.2 België als staat.........................................................................................................................4
Hoofdstuk 2: Een democratische rechtsstaat.....................................................................................4
2.1 scheiding van de machten........................................................................................................4
2.2 De rechtsstaat...........................................................................................................................5
Hoofdstuk 3: Een meergelaarde staat in Europa................................................................................6
3.1 De federale staat België............................................................................................................6
3.2 De Vlaamse en de andere deelstaten.......................................................................................8
3.3 De Europese Unie...................................................................................................................10
3.4 De gemeenten en provincies..................................................................................................11
DEEL II: De democratische besluitvorming...........................................................................................12
Hoofdstuk 4: De grondwettelijke teksten.........................................................................................12
4.1 Inleiding..................................................................................................................................12
4.2 De Belgische grondwet...........................................................................................................13
4.3 De constitutieve autonomie van de deelstaten......................................................................15
Hoofdstuk 5: De wetgevende instellingen........................................................................................15
5.1 Debatteren en organiseren.....................................................................................................15
5.2 Zelf beslissen...........................................................................................................................15
5.3 Verkiezen en vertegenwoordigen...........................................................................................17
5.4 Wetgeven...............................................................................................................................22
Hoofdstuk 6: De uitvoerende instellingen........................................................................................29
6.1 Vertrouwen en controleren....................................................................................................29
6.2 Besturen.................................................................................................................................37
6.4 Behoorlijk besturen................................................................................................................44
6.5 Openbaarheid van het bestuur...............................................................................................47
6.6 Taalgebruik door het bestuur.................................................................................................49
6.7 Handhaving door het bestuur.................................................................................................51
DEEL III: De bevoegdheidsverdeling.....................................................................................................51
Hoofdstuk 7: Gefedereerde bevoegdheden.....................................................................................51
Hoofdstuk 8: Territoriaal gedecentraliseerde bevoegdheden..........................................................58
8.1 De bevoegdheden van de lokale besturen..............................................................................58
1
,DEEL IV: De inwoners en hun grondrechten.........................................................................................60
Hoofdstuk 9: De inwoners................................................................................................................61
9.1 Personen met de Belgische nationaliteit................................................................................61
9.2 Personen zonder de Belgische nationaliteit............................................................................61
9.3 De burgers van de Europese Unie...........................................................................................62
Hoofdstuk 10: Grondrechten............................................................................................................62
10.1 De ontwikkeling van grondrechten.......................................................................................62
10.2 De voornaamste grondrechten.............................................................................................64
10.3 De beperking van grondrechten...........................................................................................69
DEEL V: De rechtsbescherming.............................................................................................................71
Hoofdstuk 10: De rechtsprekende instellingen.................................................................................71
Hoofdstuk 12: De rechtsbescherming tegen de overheid.................................................................76
12.1 De hiërarchie van de normen...............................................................................................76
12.2 Rechtstreekse rechtsbescherming........................................................................................76
Belgisch publiekrecht
2
,Inleiding
Recht: Rationeel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde en via sancties
afdwingbare normen die dienen tot organisatie, handhaving of herstel van de openbare orde.
Privaatrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen particuliere (rechts)personen
Publiekrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen overheid en particuliere (rechts)personen
en overheden onderling
- Overheden: bvb. wetgevende macht of uitvoerende macht?, bevoegdheden…
- Particuliere personen: top-down benadering (eenzijdige dynamiek)
- Bvb. staatsrecht, bestuursrecht, belastingrecht, mensenrecht, strafrecht…
Onderscheid publiek- en privaatrecht niet altijd duidelijk!
Kernboodschap syllabus: België is een mergelaarde, democratisch rechtsstaat in Europa
- Meergelaagd: verschillende niveaus (internationaal, maar ook binnen belgië)
- Democratisch: verkiezingen, macht bij volk
- Rechtsstaat: overheid ook zelf onderworpen aan recht
- Europa: deel v/d EU
DEEL I: Krachtlijnen
Hoofdstuk 1: De Belgische staat
1.1 Het ontstaan van België
Het ontstaan van staten:
-> Juridisch verschillende mogelijkheden:
- dekolonisatie: vernietiging heerschappij op ‘niemandsland’ (bvb. afscheiding VS van VK)
- secessie/afscheiding: bepaalde onderdelen v/e staat scheuren af (bvb. Kosovo afscheuring
van Servië)
- dismembratio: het uiteenvallen van staten tot verschillende staten, de oorspronkelijke staat
bestaat niet meer (bvb. Tsjecho-Slowakije werd Tsjechië en Slowakije)
- fusie: samensmelten van staten (bvb. Duitse eenmaking na Berlijnse muur)
het ontstaan van België:
- 1814: val van Napoleon (Frans regime) -> macht v/d Fransen beperken, vermijden nieuwe
overheersing
- Congres van Wenen: bufferstaten, waaronder VKN 1815
- 1815: VKN onder Willem I (= absolute vorst)
- focus op Noorden op socio-econ vlak (weinig investering handel) + politiek vlak
(weinig betrokken)
- Inmenging kerk: Willem I verlichte despoot (Onderwijs vrij maken + weinig belang
kerk) <-> katholieke zuiden
- Beknotting persvrijheid: ingesijpeld ideeën FR bij Franse elite -> tegen beknotting
- Taalconflict: franstaligen (elite Vlaanderen) tegen taalpolitiek (= vernederlandsing)
Monsterverbond: Zuidelijke Nederlanden spannen samen tegen Willem I -> onafh.
- 04/10/1830: onafhankelijkheid met voorlopig bewind
3
, - 1831: opstelling grondwet (reactie op Willem I en zijn beleid) -> veel grondrechten en
scheiding der machten
- 1839: erkenning Belgische staat door Willem I
1.2 België als staat
Kenmerken staat (toepassing België):
- Permanente bevolking
- België heeft ca. 11.5 miljoen inwoners
- Afgebakend gebied
- België: besloten op Verdrag van Maastricht (1843)
- Maar: veranderlijk (door wet)
- Effectieve overheid: entiteit die wetten maakt, bestuurt en recht spreekt
- Federale staat, deelstaten, steden, rechtscolleges…
- Onafhankelijkheid: overheid in staat om op eigen gezag betrekkingen met andere staten te
onderhouden
- Diplomatieke diensten, lidmaatschap VN, talloze verdragen…
- Internationale erkenning: bevestiging erkenning van andere staten
- Declaratieve handeling: is gevestigd en wordt erkend (<-> constitutieve handeling:
gevestigd, nog niet erkend)
- Erkenning staten, niet regeringen (bvb. staat waarbij meerdere regeringen zijn die in
conflict zijn over wie de legitieme is)
- België: erkenning Verdrag van Londen (1839)
Gevolgen kwalificatie als staat (toepassing België):
- Rechtspersoonlijkheid: beschouwen staat als afzonderlijke juridische entiteit
- Extern: optreden tov andere staten (bvb. verdragen sluiten)
- Intern: optreden binnen de staat (bvb. belastingen heffen)
- Soevereiniteit: staat is de eigen baas
- Extern: het recht om ongestoord te functioneren, zonder dwang te ondergaan van
andere staten (bvb. gelijkheid, non-interventiebeginsel)
- Intern: staat kan eigen rechtsordening bepalen (bvb. organen, wetgeving,
procedures, instellingen…)
- Uitoefening rechtsmacht: de juridische erkenning v:d mogelijkheid om gezag uit te voeren
- Uitvoeringshandelingen: exclusief territoriaal
- Uitzondering: ambassade geen deel van grondgebied in gevestigd land, wel
van eigen land -> immuniteit diplomaten en hun kantoren
- Territoriale gebondenheid minder strikt op normerend / rechtssprekend vlak (bvb.
normen opleggen op persoon die zich niet op grondgebied bevind / rechtspreken
over gebeurtenissen op ander grondgebied)
Hoofdstuk 2: Een democratische rechtsstaat
Gezagsuitoefening in de staat na Verlichting: Democratie
- Verwerping absolutisme, reactie op absolutistische Napoleon, Lodewijk XIV, Willem I…
- Streven naar vrijheid en gelijkheid
- Controle op machten
2.1 scheiding van de machten
Ontwikkeling scheiding der machten:
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur marteottoy. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,36. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
59063 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans