Teksten Theorieën van de Internationale
Betrekkingen
Dirk De Bièvre
Master Internationale Betrekkingen en Diplomatie
1ste trimester 2019-2020
,Inhoudsopgave
Les 2: Het internationaal systeem: oorsprong en gevolgen (1)......................................................................... 4
Dunne, Tim and Brian C. Schmidt (2014), ‘Chapter 6: Realism’, in: John Baylis, Steve Smith and Patricia Owens
(eds.), The Globalization of World Politics: An introduction to international relations, 6th ed., Oxford, Oxford
University Press, pp.99-112. ............................................................................................................................... 4
Waltz, Kenneth (1979), ‘Chapter 5: Political Structures’ and ‘Chapter 6: Anarchic Orders and Balances of
Power’, in Kenneth Waltz, Theory of International Politics, New York, Random House, pp. 79-128. ................. 6
Les 3: Het internationaal systeem: oorsprong en gevolgen (2)....................................................................... 10
Chowdhury, Arjun (2017), The Myth of International Order. Why Weak States Persist and Alternatives to the
State Fade Away, Oxford, Oxford University Press – Winner of the 2019 ECPR Hedley Bull Prize in
International Relations, European Consortium for Political Research (see
https://ecpr.eu/news/news/details/581). ........................................................................................................ 10
Les 4: Internationale samenwerking (1): positieve incentives of (dreiging met) sancties? .............................. 15
Little, Richard (2014), ‘International Regimes’, in: John Baylis, Steve Smith and Patricia Owens (eds.), The
Globalization of World Politics: An introduction to international relations, 6th ed., Oxford, Oxford University
Press, pp.289-304. ............................................................................................................................................ 15
Aggarwal, Vinod K. and Cédric Dupont (2008), ‘Cooperation and Conflict in the Global Political Economy’, in:
Ravenhill, John (Ed.), Global Political Economy, Oxford: Oxford University Press. ........................................... 17
Les 5: Internationale samenwerking (2): binnenlandse condities & internationale afdwinging ...................... 19
Kelemen, R. Daniel and David Vogel (2010). "Trading Places: The Role of the United States and the European
Union in International Environmental Politics." Comparative Political Studies 43(4): 427-456. ...................... 19
Fearon, James (1998). Bargaining, enforcement, and international cooperation. International Organization,
52(2), 269- 305. ................................................................................................................................................ 21
Les 6: Internationale samenwerking (3): binnenlandse politiek en internationale uitkomsten....................... 23
Putnam, Robert (1988). "Diplomacy and domestic politics: the logic of two-level games." International
Organization 42(2): 427-460. ........................................................................................................................... 23
De Bièvre, Dirk (2018). "The Paradox of Weakness in European Trade Policy: Contestation and Resilience in
CETA and TTIP Negotiations." The International Spectator. The Italian Journal of International Affairs 53(3):
70-85................................................................................................................................................................. 26
Irwin, Douglas A., & Bown, Chad P. (2019). Trump’s Assault on the Global Trading System. And Why
Decoupling From China Will Change Everything. Foreign Affairs 98(5) (September/October). ........................ 28
Les 7: De zogenaamde democratische vrede ................................................................................................. 29
Russett, Bruce (1993), ‘Chapter 1: The Fact of Democratic Peace’ and ‘Chapter 2: Why Democratic Peace?, in:
Bruce Russett, Grasping the Democratic Peace: Principles for a Post-Cold War World, Princeton, Princeton
University Press, pp. 3-42. ................................................................................................................................ 29
Les 8: Internationale milieusamenwerking en Common Pool Resource problemen ....................................... 32
Ostrom, Elinor (1990). ‘Chapter 1: Reflections on the Commons’ and ‘Chapter 2: An institutional approach to
the study of self-organization and self-governance in CPR situations’ in: Governing the Commons: The
Evolution of Institutions for Collective Action. Cambridge, Cambridge University Press, p. 1-57. .................... 32
Mansbridge, Jane (2010). "Beyond the Tragedy of the Commons: A Discussion of Governing the Commons:
The Evolution of Institutions for Collective Action." Perspectives on Politics 8(2): 590-593. ............................ 34
Les 9 Europese integratie .............................................................................................................................. 36
,Moravcsik, Andrew and Frank Schimmelfennig (2012), ‘Liberal Intergovernmentalism‘, in Antje Wiener
(2012), European Integration Theory, Oxford University Press, pp. 67-87. ...................................................... 36
, Les 2: Het internationaal systeem: oorsprong en gevolgen (1)
Dunne, Tim and Brian C. Schmidt (2014), ‘Chapter 6: Realism’, in: John Baylis, Steve
Smith and Patricia Owens (eds.), The Globalization of World Politics: An introduction to
international relations, 6th ed., Oxford, Oxford University Press, pp.99-112.
Het realisme onstond na de Eerste Wereldoorlog als reactie op het idealisme. Volgens de realisten was de
aanpak die de idealisten hanteerden, het begrijpen van de oorzaken van oorlog om het zo te voorkomen,
niet goed: ze negeerden de rol van macht, overschatten de gemeenschappelijke belangen van natiestaten
en waren veel te optimistisch. Zeker na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in 1939 voelden de
realisten zich gesterkt in hun gelijk. De traditie van realisme stamt af van een oudere traditionele manier
van denken van onder meer Thucydides, Machiavelli, Hobbes en Rousseau. Hun manier van denken kan
vaak ondergebracht worden in de raison d’état.
De staat is de centrale actor in de internationale politiek. De staat dient macht na te streven en dient
berekend om te gaan met stappen die dienen genomen te worden om de staat te doen overleven in een
vijandige en bedreigende omgeving.
Realisten staan sceptisch tegenover het gegeven moraal. Het waarschuwt staatshoofden en
regeringsleiders voor het opofferen van de eigen belangen in het voordeel van ethiek. De nood om te
overleven vraagt dat leiders zich distantiëren van traditionele moraal. Zo is er een verschil tussen de moraal
die gehanteerd dient te worden bij burgers die in een bepaalde staat leven en de moraal die staten vertonen
in hun buitenlandse betrekkingen.
Er zijn 3 sleutelelementen in het realisme: overleving, self -help en etatisme. Deze elementen zijn aanwezig
zowel in het klassieke als in het structureel realisme. Hieruit wordt ook een scherpe lijn getrokken tussen
binnenlandse en buitenlandse politiek. Dit wordt verklaard door het feit dat internationale politiek
gestructureerd is door anarchie waarbij elke staat zichzelf ziet als de hoogste autoriteit, terwijl
binnenlandse politiek wordt beschreven als een hiërarchie met verschillende politieke actoren die in
verschillende relaties tegenover en onder elkaar staan. Onder de anarchie (afwezigheid van hiërarchie) van
de buitenlandse politiek kan het voortbestaan van de staat niet gegarandeerd worden. Dit voortbestaan
van de staat is echter de kern van het belang van de staat. Staten met meer macht hebben een grotere kans
om te blijven verder bestaan dan staten met minder macht. Macht is dan ook een cruciaal begrip in het
realisme. Realisten geloven ook niet in het toevertrouwen van de veiligheid en het voortbestaan van een
staat aan een internationale organisatie zoals de VN. Het realisme focust zich enkel op staten. Realisten
geloven niet in het belang van internationale organisaties, internationale bedrijven of netwerken zoals
terroristische organisaties, omdat deze altijd gezien worden als op een of andere manier de handlangers of
verlengstukken van een staat.
Voor realisten zijn staten de belangrijkste actor in het internationale systeem en hun soevereiniteit, waarbij
staten de hoogste autoriteit hebben over hun grondgebied, het hoogste goed. Realisten volgen Weber’s
definitie van de staat als de monopolyspeler van gelegitimeerd geweld. Binnen de landen zelf zijn orde en
veiligheid grotendeels gewaarborgd. In de internationale gemeenschap echter heerst er onzekerheid,
gevaar en bedreiging. De realisten verklaren dit door het ontbreken van een hoogste autoriteit. In de
internationale gemeenschap gaan staten met elkaar de strijd aan voor macht en veiligheid. Dit wordt gezien
als een zero-sum waarbij de ene staat verliest wat de andere wint. In het liberaal
institutionalisme/regimetheorie wordt het wel voor mogelijk gehouden dat beide partijen tegelijkertijd
kunnen ‘winnen’ (zgn. win-win: allebei voordeel halen uit interactie en samenwerking). Deze macht wordt
tevens gezien als iets dat uitgeoefend wordt in relatie tot iets of iemand anders en niet in een vacuum.
Macht is ook een relatief concept, staten moeten niet enkel rekening houden met hun eigen macht, maar
ook met de macht van andere staten, hoewel dit erg moeilijk is.
