Neurogene blaas
Neuroanatomie, fysiologie, pathologie
Efferente innervatie motorische zenuwvezels
Naar detrusor
Parasympatisch S2-4: nucleus Budge nervi pelvini/erigentes
Orthosympatisch T11-L2
Naar externe sfincter & BB
Somatisch = willekeurig S2-4: nucleus Onuf nervus pudendalis
Afferente innervatie sensorische zenuwvezels
Blaas/urethra ORTHOvezels T9-L2, SOM/PARAvezels S2-4 CZS
Receptoren druk-pijn-tensie-temperatuur in blaasmucosa-spier, serosa,
urethrale sfincter, BB
Signaal over hypogastrische, pelvische, pudendale zenuwen
Mictiereflex
Blaasfunctie: afferente & efferente zenuwen spinaal reflex
Mictiereflex: willekeurige controle cerebrale cortex via suprasegmentaire
connecties
Pasgeborenen geen cerebrale willekeurige controle : blaas vanaf 400ml
toename intravesicale druk of externe prikkel (op buik duwen) gevoel
volheid naar motorische kernen blaascontractie door motorische
elementen reflexboog spontane onwillekeurige mictie
o Myelinisatie & training cerebrale inhibitorische functies onderdrukken
mictiereflex urineren wanneer het best past (sociale wenselijkheid
frontale hersenen)
Pontiene coördinatie
Coördinatiecentrum detrusor-sfincter: detrusorcontractie – sfincterrelaxatie
& omgekeerd
Neurogene blaas
!!! niveau wervelfractuur ≠ niveau ruggenmergletsel: L1-2 = S2-4
o Boven S2-4 = spastische verlamming
o Onder S2-4 = slappe verlamming
o Wervelfractuur L4 = ruggenmergletsel onder S2-4 slappe
verlamming
Detrusorhyperreflexie met sfinctersynnergie
In hersenen boven pons = suprapontien letsel
Vaak comapatiënten
Detrusorhyperreflexie
, Blaasprikkeling mictiereflex: blaascontractie wel/geen incontinentie
Blaasgevoel normaal indien handicap toelaat tijdig toilet geen
incontinentie
Pollakisurie & urgentie
Sfinctersynnergie
Blaasdruk laag hogere urinewegen geen gevaar
Vrijwilige mictie door tapotage
Detrusorhyperreflexie met sfincterdyssynnergie spastische
verlamming
In ruggenmerg tussen pons-motorische kernen S2-4
Trauma, MS (medullaire schade), tumor, bloeding
Detrusorhyperreflexie
Blaasprikkeling mictiereflex: blaascontractie incontinentie
Geen bewuste gewaarwording, geen controle, geen inhiberende controle
frontaal mictiecentrum & dalende banen werking blaas enkel ifv intacte
reflexboog
Sfincterdyssynergie
Mictie = onwillekeurig, onvolledig, regelmatig onderbroken
Drastische vermindering blaascapaciteit
Vaak blaasresidu gevaar UWI
Blaasdruk hoog schade hogere urinewegen, prostaat, geslachtsorganen
Tapotage wekt mictie op, maar lang tapoteren vooraleer blaaslediging
Areflexie met neurogene blaas slappe verlamming
In ruggenmerg thv/onder motorische kernen S2-4
Trauma, tumor, discushernia cauda equina of tabes dorsalis, polio,
congenitaal (meningomyelocoele), iatrogeen na pelviene chirurgie
(Wertheim-Meigs, Miles-Pauchet)
Areflexie
Geen gevoel volheid uitzetting blaas
o Atone blaas zwakte sfincter, overlopen blaas incontinentie
o Grotere blaascapaciteit residu gevaar UWI
Verminderde tonus externe sfincter, perineale musculatuur incontinentie
Soms sfincter niet meer bezenuwd inspanningsgebonden incontinentie
Lage blaasdruk LT: hoge blaasdrukken door fibrose detrusor met verlies
elasticiteit secundaire uropathie: reflux, hydronefrose, pyelonefritis,
prostatitis
Blaaslediging (geen willekeurige controle) door manoeuver van créde
Suprapontien UMNL ☹ LMNL
Detrusor Hyperreflexie Hyperreflexie Atoon
Sfincter Synnergie Dyssynergie Atoon
Blaasdruk Klein beetje hoger Zeer hoog Laag hoog
Incontinentie Soms Ja Ja
Residu/infectie - + +
,Specifieke neurogene aandoeningen
Spinale shock fase
= steeds dezelfde initiële fase ongeacht hoogte letsel: volledige anesthesie,
slappe paralyse onder letselniveau
Geen gevoel volheid, blaascontractie volledig afwezig blaas vult tot
overloopsincontinentie
Erna evolueren naar hyperreflexe of areflexe blaas naargelang letselniveau
Eerste tekenen herstel letsel boven S2-4
Beweging teen, spasme been, gevoelens zone, spontane mictie naast
blaaskatheter
Urologische testen: koudwatertest 3-4°C ingespoten blaas via katheter
drukstijging detrusorcontractie urineverlies = positieve reactie 😊
herstel reflexboog
o Thv/lager S2-4 blijft negatief
Anaal reflex: prikken scherp voorwerp thv anale sfincter contractie
Bulbocavernosus reflex: knijpen glans/clitoris contractie anale sfincter
(rectaal toucher)
Behandeling: intermittente blaassondage
Autonome dysreflexie = hyperreflexie
Letsels boven T6 (quadriplegie), boven BD/hartcentrum
Oorzaken: volle blaas, blaaspijn, constipatie, decubitus, fractuur, pijn
(behandeling)
Gevolgen: hypertensie, bradycardie, zweten wit onder letsel & rood boven
letsel, barstende hoofdpijn, hersenbloeding erkennen!!!
Behandeling: rechtzetten & vragen blaas leeg
Diabetes mellitus
Sensoriële neuropathie = pseudotabes diabetische cystopathie
Symptomen
26% klachten, 50% vermoeden bij grondige anamnese
Verminderd blaasgevoel afname mictiefrequentie
Detrusor atonie, sfincterobstructie buikpersmictie
Chronisch overvulde blaas onderbuikspijn gevoeliger UWI &
overloopincontinentie
Hypo/areflexe > hyperreflexe detrusor
Complicaties
Vesicorenaal reflux: zeldzaam
Blaasresidu: 50% samen met Bacteriurie: meestal
asymptomatisch
Urosepsis: vooral candida, late diagnose
Follow-up
, Urinekweek – echografische residubepaling – mictielijst : jaarlijks
Parkinson
Suprapontien letsel: detrusorhyperreflexie & sfinctersynnergie
Schade substantia nigra: sfincterrigiditeit (traag open-toe), spasticiteit
dysurie
Symptomen
Vordering ziekte/klachten meer blaasresidu
Denken aan prostaatlijden met meer pollakisurie & aandrang
Symptomen overactieve blaas: urge (incontinentie), frequentie, nycturie
Sfincterrigiditeit: urge (incontinentie), startmoeilijkheden,
trage/onderbroken stroom
Diagnose
Vroeg symptomen vroeg urodynamische evaluatie (geen onderzoek
afwezigheid klachten)
Urodynamica: detrusorhyperreflexie & sfincterdyssynnergie (rigiditeit &
traagheid)
Therapie
Prostaatoperaties: voorzichtigheid (incontinentie, falen therapie)
Alfablokkers, anticholinergica
Verblijfsonden: vermeden, tenzij slecht algemeen –
tapotage/persen/intermittente zelfsondage onmogelijk – incontinentie
onbehandelbaar
Multipele sclerose
Hyperreflexie – dyssynergie – acontractiele detrusor – gevoelsstoornissen
blaas – combinatie – beeld diabetische cystopathie
Urologische symptomen: 70-90% patiënten, 10% diagnose
Urologisch beeld variabel: afhankelijk localisatie neurogene schade
Voorkomen LUTS: onafhankelijk duur ziekte – aanwezigheid symptomen –
ernst invaliditeit
Therapie = moeilijk: gecombineerde klachten overactieve blaas met residu
& functionele beperkingen & gestoorde handfunctie
Spina bifida
Hyperreflexe – areflexe neurogene blaas met snel ontsporen hogere
urinewegen
Spina bifida occulta op latere leeftijd tethered cord : normale blaas
detrusorhyperreflexie & sfincterdyssynnergie
Herkennen: pigmentvlek, behaarde vlek lumbaal/sacraal
Evolutie klompvoeten
Urologische symptomen neurogene aandoeningen
Meestal 1° neuro 2° uro soms andersom: bij uro denken aan neuro met
vroege uro
