Dit is een samenvatting van het vak sociale filosofie en ethiek met alle informatie uit de ppt's, het handboek en eigen lesnotities. Het is geschreven in het jaar 2024/2025 en bevat alle informatie. Het vak werd gegeven door Joris Van Poucke.
1.1 FACTISCHE PROBLEMEN
Factische problemen = problemen die vragen naar oorsprong van alles wat bestaat =
metafysica
Twee deelgebieden
- Algemene metafysica of ontologie
Vraagt op meest algemene manier
Wat bestaat?
Waar komt de wereld vandaan?
Wat is bestaan? Wat is zijn? Wat is werkelijkheid?
Waarom is er iets en niet veeleer niets?
Oorsprong: bij de Grieken
Anaximander, Permenides, Herakleitos, …
- Bijzondere metafysica = onderzoek naar belangrijkste zijnden (Heidegger)
Rationele psychologie/antropologie: Wat is de essentie van de mens?
Rationele theologie: Bestaat God? Hoe moeten we die God voorstellen?
Rationele kosmologie: Hoe zit de wereld in elkaar? Is de wereld een geheel?
Bestudeert basisstructuur van de wereld
- Kennisleer/epistemologie: Wat is kennis, Hoe kunnen we kennen?
Kennis wordt in vraag gesteld maar ook diegene die kent
- Logica: Wat is geldig redeneren?
Wetten achterhalen van het denken zelf
- Wetenschapsfilosofie: Wat is wetenschappelijke revolutie? Hoe komt men tot
wetenschappelijke ontdekkingen?
Gaan vaak maar 1 bepaalde wetenschap in zijn algemeenheid bestuderen
1.3 ETHISCHE EN POLITIEKE PROBLEMEN
Ethische en politieke problemen: problemen die vragen naar hoe mensen kunnen
samenleven, hoe maatschappij georganiseerd kunnen worden
- Ethiek: Wat zijn normen en waarden van menselijk handelen? Wat is goed en kwaad? Wat
is plicht?
- Politiek: Organisatie van de samenleving -> Hoe kunnen wij als mensen samenleving?
- Esthetica: wat is schoon en lelijk? Wat is kunst?
1
,1.4 VANUIT PERSPECTIEF VAN DE MENS
Algemeen
- Sinds Verlichting: mens centraal
- 3 verhoudingen waarin mens centraal staat
Mens (ethiek) Mens <-> mens (politiek) Mens -> natuur
(economie)
- Zelfrelatie van de mens - Relatie tss mensen als - Relatie tss mens en
tot zichzelf wederkerige natuur als eenzijdige
afhankelijkheidsrelatie afhankelijkheidsrelatie
- Focus: vraag naar eigen - Focus: vraag naar hoe we - Focus: vraag naar wijze
handelen het beste samenleven waarop mensen in hun
behoeftes kunnen
voorzien
2
,HOOFDSTUK 2 – DE GRIEKSE POLIS
2.1 POLIS EN AGORA
- In Oude Griekenland: polis centraal
Polis: verzameling van verschillende steden (Sparta, Athene, Efeze, …)
Verwijst naar bepaalde wijze van organisatie van openbaar leven
- Centrum van polis = agora (markt/forum) -> plaats waar er aan politiek en handelen wordt
gedaan, handel drijven, openbare redevoeringen, discussies, politieke rechtspraak, …
Openbare, publieke ruimte De ‘oikos’
= plaats waar politiek en handel wordt = plaats waar overleven van familie centraal
gevoerd, op de agora staat -> het huis
Werden zaken geproduceerd die mannen op
agora verkochten
Enkel volwassen mannen: waren brug tss
beide domeinen Vrouwen, kinderen, slaven
2.2 PLATO
Algemeen
- Belangrijkste werk: Politeia (=De Staat) -> proberen om ideale staat, utopie te schetsen
Utopie = ideeënwereld -> er is geen plaats voor utopische samenleving op de wereld,
maar we kunnen toch al enkele stappen in die richting zetten
- Gerechtigheid/rechtvaadigheid staat centraal -> rechtvaardigheid is enige garantie voor
vrede
- Revolutionaire bevrijding
Grot van Plato: pas wanneer men bevrijd wordt van hun ketenen, kan men wereld zien
hoe het werkelijk is, dan pas kunnen mensen tot ontwikkeling komen
Alles afbreken en iets helemaal nieuws bouwen volgens principes van ideale staat
- Plato’s ideeën zijn idealen: zaken die nog niet gerealiseerd zijn, maar naar waar men moet
streven
Idealen zijn goed, zijn enige die einddoel bepalen
Concrete problemen in realiseren van die idealen zijn louter technisch en dus weinig
van belang
- Familie als model van ideale samenleving
Natuurlijke familie wordt opgeheven en gehele samenleving wordt 1 grote familie
grootfamilie: opvoeden kinderen gebeurt niet door familie, maar door specialisten
van de staat
Geleid door wijze oude man (vader, pater familias) = filosoof-koning
Planeconomie: politiek en economie worden 1 (=politisering van economie)
Staat is gericht om te overleven en moet mensen taken geven en werk organiseren
volgens strikte planning
3
, 2.3 ARISTOTELES
Algemeen
- Belangrijk werk: Politica -> kritiek op Plato’s ideale staat
- Mensen zijn politieke dieren
Alle mensen (niet enkel filosofen) kunnen aan politiek doen
Politiek is zaak van iedereen (behalve slaven, kinderen, vrouwen)
Als je alles overlaat aan filosofen en elite -> ontstaan van onderdrukking en tirannie
Iedereen mag mee beslissen en kritiek uiten op politiek
Politiek handelen = telkens opnieuw, in verschillende complexe situaties, verstandig
handelen (=ethiek)
Basisentiteit: natuurlijke familie die buiten politieke moet blijven (familie is puur
economisch)
Doel: niet economische, maar het goede leven
Politieke scheiden van economische
Kunnen we samenleving inrichten dat het een vrije en fraaie inrichting van leven
betekent?
Basis voor democratie
2.4 CONCLUSIE
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur michelledeserranno. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,86. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
