Inwendige
Respiratoire pathologieën
Astma
= chronische inflammatie diepere luchtwegen
Piepen – kortademigheid/dyspnoe – benauwdheid borst – hoesten
Wisselende luchtwegobstructies
Varieert over tijd in intensiteit
Symptomen verband met veralgemeende, wisselende luchtwegobstructie
o Spontaan (1u) of via medicatie reversibel
Gevolgen luchtwegontsteking
Vernauwing luchtwegen
Overprikkelbaarheid = bronchiale hyperactiviteit
Allergenen ev. stimulus voor inflammatie allergie = abnormaal hevige ontstekingsreactie na
prikkel/contact huid/slijmvlies met bepaald bestanddeel, bij merendeel geen reactie
Verergerende factoren
Acute/chronische blootstelling allergenen
Infecties onderste (bronchitis) & bovenste (sinusitis) luchtwegen
Luchtverontreiniging (binnen/buiten), ozon, tabaksrook (P/A)
Inspanning, lachen
Obesitas
Gastro-oesofageale reflux
Persisterene bovenste luchtweg problematiek (sinusitus, neuspoliepen)
Bepaalde medicatie (bètablokker)
Aspirine, NSAID ernstige astma-aanval (niet allergisch andere klassieke allergenen)
Klinisch onderzoek
Geen klachten: normale ausculatie, longfunctieonderzoek
Klachten: dyspnoe, piepen, verlengd expirium bij ausculatie, neussecreties, zwelling slijmvlies
(rhinitis, poliepen), atopische dermatitis/eczeem
Diagnose
Piekstroommeter
o Sterke variabiliteit ochtend-avond (15%), laag nacht-ochtend
o Reversibiliteit medicatie β2-mimeticum (+60L/min) met zekerheid diagnose
o Evaluatie behandeling, herkennen astma-aanval & behandeling verzekeren
Longfunctie-onderzoek: spirometrie & piekstroommeting normaal = uitsluiting diagnose
o Obstructieve longfunctiestoornis: bronchodilatatietest
o Normale spirometrie: meten bronchiale hyperreactiviteit
Doel behandeling
, Astmacontrole: symptoom controle & geen toekomstige exacerbaties
o Aanhoudende aanpassing medicatie noodzakelijk
o 3-6M controle behandeling voorzichtig terugschroeven
Geen beperking inspanningsintolerantie & sport
Min/geen bijwerkingen medicatie
Medicamenteuze behandeling
Oraal, parenteraal < inhalatie: dosis nodig voor vereiste effect veel lager dan oraal, veel
sneller effect, sommige medicatie slecht geabsorbeerd in darm
Bronchusverwijders: 1 & 2
Anti-inflammatoir: 3 & 4
1. Sympathicomimetica = β2-agonisten = β2-mimetica: β2 receptoren prikkelen relaxatie
gladde spiercellen, bescherming bronchoconstrictie
o Snel & traag, kort & lang snel-kort = SABA, lang = LABA
2. Anticholinergica = muscarine antagonisten: muscarine receptoren inhiberen relaxatie
gladde spiercellen
o Trager, kort & lang kort = SAMA, (lang = LAMA)
3. Corticosteroïden: aerosol, soms oraal, parenteraal
o Bijwerkingen aerosol: candida mond, huidatrofie weinig
o Bijwerkingen oraal LT: groeistoornissen, diabetes, cataract, myopathie vermijden
4. Leukotriene antagonisten: oraal
o Bescherming inspanningsgeïnduceerde bronchoconstrictie & aspirine-astma
Onderhoudsbehandeling
Noodbehandeling: observatie & meting piekstroom correcte behandeling
o Indeling ernst aanvallen
Acute astma-aanval
Milde aanval Matige ernstige aanval Ernstige aanval
Dyspnoe bij wandelen Dyspnoe bij praten Dyspnoe in rust
Licht verhoogde ademf (16-20) Duidelijk verhoogde ademf (20-30) Ademfrequentie > 30
Pols < 100/min Pols 100-120 Pols > 120
Piekstroom > 80% vsp/beste Piekstroom 60-80% Piekstroom < 50%
O2 saturatie > 95% O2 saturatie 91-95% O2 saturatie < 90%
ambulance (spoed)
Inspanningsastma = herhaald optreden klachten tijdens of kort na inspanning (tot 5-10min optreden,
tot 0.5-1u aanhouden)
Oorzaak: overgevoeligheid luchtwegen inspanningsgeïnduceerde bronchoconstrictie
Klachten: hoesten, kortademigheid, thoraxwandpijn-druik, wheezing, minder uithouding
Kan bij alle astmaP, soms enige uiting
Diagnose: evident bij gekend astma, bij onzekerheid uitlokkingstest
o EWS/piekstroom voor & na gestandaardiseerde belasting afname > 10% = + test
Doel behandeling: zonder enige hinder inspanning
Behandeling: 2-4 puffs SABA, inhalatiesteroïd 5-60 min voor inspanning …
, COPD = chronic obstructive pulmonary disease (c obstructief
bronchiaallijden)
= aanhoudende, progressieve luchtwegobstructie agv chronische inflamatie door blootstelling
schadelijke stoffen/gassen
Frequent voorkomend, te voorkomen, behandelbaar
Genetische factoren spelen rol in versnelde veroudering
Exacerbaties & comorbiditeit dragen bij tot ernst
Luchtwegobstructie: oorzaken
Vernauwing kleine luchtwegen (door slijm, inflammatie …)
Destructie longparenchym (elastineskelet) + collaberen/platvallen longen
Hyperinflatie door emfyseem (schade longblaasjes/alveoli)
Oorzaken: emfyseem (schade longblaasjes/alveoli), destructie longparenchym (elastineskelet)
Gevolgen: hoger eind expiratoir longvolume, afplatten diafragmakoepels, dyspnoegevoel
Risicofactoren
Roken: sigaret – sigaren – pijpen, P roken ook (! marihuana 4-10x krachtiger gewone sigaret)
dosisafhankelijk
Leeftijd: > 40J
Beroepen waarbij men stof inadement (mijnwerkers, houtbewerkers)
Andere: familiaal, astma, herhaalde luchtweginfecties
Klassieke fenotypering
Pink puffer: rood, mager, alert, dyspneugevoel
o Tachypneu (rust), hoge ventilatie normale PaO2
Blue boater: cyanose, obees
o Relatief rustige AH lage Pa O2, oppervlakkig, CO2 retentie hypoventilatie
Moderne fenotypering
Emfyseem type: hyperinflatie dyspneuklachten, lage QOL
Frequent exacerbator type
ACOS = astma-COPD overlap
Klinisch beeld Inspectie
Chronisch hoesten (wel/niet productief) Hyperinflatiestand
Dyspnoe Dyspnoe
Soms piepen & benauwdheid Pursed lip breathing 😊LW open
Exacerbaties (opstoten) houden
Vermoeidheid Perifere oedemen
Comorbiditeiten Ademhalingspatroon (snel/traag)
Diagnose: spirometrie
ESW/FVC (Tiffeneau-index) < 70% na bronchodilatatie aanhoudende luchtwegobstructie
