dit is een volledige samenvatting van burgerlijkrecht
het bevat:
- inleiding recht
- personenrecht
- familierecht
- relatievermogensrecht
- erfrecht
het boek dat gebruikt is : praktisch burgerlijk recht editie 2024
het is een verwerking van slides, notities en het boek
Personen-en-familierecht,
relatievermogensrecht en erfrecht 2024-
2025
,Inhoud
Hoofdstuk 1: inleiding tot recht......................................................................................8
1 Wat is recht.................................................................................................................8
1.1 Recht.....................................................................................................................8
1.1.1 Een geheel van algemeen geldende normatieve regels.................................8
1.1.2 Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen...................9
1.1.3 Afdwingbare normen......................................................................................9
1.1.4 Normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen...............10
2 Indeling van het recht...............................................................................................10
2.1 Onderscheid publiekrecht en privaatrecht..........................................................10
2.1.1 Publiekrecht..................................................................................................11
2.1.2 Privaatrecht...................................................................................................13
2.2 Onderscheid supranationaal recht en nationaal recht........................................14
2.3 Objectief recht versus subjectief recht................................................................15
2.4 Materieel versus formeel recht............................................................................17
3 Bronnen van het recht...............................................................................................17
3.1 Onderscheid materiële en formele bronnen........................................................17
3.2 Wetgeving sensu lato ( materiële wet )...............................................................18
3.3 Internationale verdragen ( IVRK = Verdrag inzake de Rechten van het Kind )....18
3.4 De wet sensu stricto of formele wet....................................................................19
3.5 De grondwet (Gw.)..............................................................................................19
3.6 Decreten en ordonnanties ( regionaal niveau )...................................................19
3.7 Koninklijke besluiten............................................................................................20
3.8 Ministeriële besluiten..........................................................................................20
3.9 Besluit van een deelregering..............................................................................20
3.10 Provinciaal en gemeentelijk reglement.............................................................21
3.11 Rechtsspraak (of jurisprudentie).......................................................................21
3.12 Rechtsleer of doctrine.......................................................................................22
3.13 De gewoonte (of gebruiken)..............................................................................22
4 rechtshandhaving......................................................................................................23
4.1 inleiding...............................................................................................................23
4.2 Privaatrechtelijk procesrecht..............................................................................23
4.2.1 Procedure in eerste aanleg...........................................................................23
4.2.2 Rechtsmiddelen...........................................................................................25
4.3 Gewone gerechtelijke instellingen: rechtbanken en hoven.................................26
, 4.3.1 Bevoegdheid van de rechtbanken.................................................................26
4.3.2 Organisatie van de rechtbanken over het Belgisch grondgebied..................29
4.4 Bijzondere instellingen : Raad van State – Grondwettelijk hof............................35
4.4.1 Grondwettelijk hof.........................................................................................35
4.4.2 Raad van state..............................................................................................36
hoofdstuk 2: personenrecht..........................................................................................36
5 Begrip en soorten mensen........................................................................................38
5.1 Begrip persoon....................................................................................................38
5.2 Soorten...............................................................................................................38
5.3 Ontstaan en beëindiging van de persoonlijkheid................................................39
6 Staat van de persoon................................................................................................39
6.1 Begrip en verkrijging...........................................................................................39
6.2 Kenmerken van staat..........................................................................................40
6.3 Elementen van staat...........................................................................................40
6.3.1 Naam.............................................................................................................40
6.3.2 Geslacht........................................................................................................43
6.3.3 woonplaats....................................................................................................44
6.3.4 Nationaliteit...................................................................................................45
6.3.5 Handelings(on)bekwaamheid........................................................................46
6.4 Persoonlijke publiciteit.........................................................................................54
6.4.1 Burgerlijke stand...........................................................................................54
6.4.2 Andere identificatiemiddelen.......................................................................54
6.5 Personenbescherming: persoonlijkheidsrechten.................................................54
Hoofdstuk 3: familierecht.............................................................................................56
7 huwelijk.....................................................................................................................56
7.1 Voorwaarden.......................................................................................................57
7.2 Sancties bij niet naleven van de voorwaarden....................................................57
7.3 Vorm....................................................................................................................58
7.4 Gevolgen van het huwelijk: primair stelsel.........................................................58
7.4.1 Primair stelsel:..............................................................................................58
7.4.2 Huwelijksplichten..........................................................................................58
7.4.3 Bescherming van de gezinswoning...............................................................58
7.4.4 Hoofdelijkheid...............................................................................................59
7.5 Huwelijksrechten.................................................................................................59
7.5.1 Vrijheid van beroep en autonomie in bankzaken..........................................59
7.5.2 Dringende maatregelen................................................................................60
, 7.5.3 echtgenoot....................................................................................................60
8 Feitelijke scheiding en echtscheiding........................................................................61
8.1 Feitelijke scheiding:.............................................................................................61
8.1.1 Dringende maatregelen................................................................................61
8.1.2 Vormen van echtscheiding............................................................................61
8.2 Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk (EOO)
..................................................................................................................................61
8.2.1 Voorwaarden:................................................................................................61
8.2.2 Verschillende mogelijkheden:.......................................................................62
8.2.3 Procedure......................................................................................................62
8.2.4 Gevolgen.......................................................................................................62
8.2.5 Onderhoudsuitkering.....................................................................................62
8.3 Echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT)............................................63
8.3.1 Voorwaarden:................................................................................................63
8.3.2 Procedure:.....................................................................................................63
8.3.3 Gevolgen:......................................................................................................64
8.4 Scheiding van tafel en bed..................................................................................64
9 Samenwoning buiten het huwelijk.............................................................................65
9.1 Wettelijke samenwoning.....................................................................................65
9.1.1 Voorwaarden:................................................................................................65
9.1.2 Rechten en plichten......................................................................................65
9.1.3 Einde:............................................................................................................65
9.2 Feitelijke samenwoning.......................................................................................65
10 Relatie tussen ouders en kinderen.........................................................................66
10.1 Afstamming.......................................................................................................66
10.2 Moederlijke afstamming....................................................................................67
10.3 vaderlijke afstamming.......................................................................................67
10.3.1 Standaardregel: vermoeden van vaderschap of vaderschapsregel............67
10.3.2 Tweede wijze vaststelling vaderschap: erkenning.......................................68
10.3.3 Derde wijze vaststelling vaderschap: onderzoek naar het vaderschap......70
10.3.4 Onderhoudsvordering tegen de verwekker:................................................71
10.4 Meemoederschap..............................................................................................71
10.5 Adoptie..............................................................................................................72
10.6 Voorwaarden voor adoptie................................................................................73
10.6.1 Hoedanigheid van de adoptant(en)............................................................73
10.6.2 grondvoorwaarden......................................................................................74
10.6.3 Leeftijdsvoorwaarden..................................................................................74
, 10.6.4 Geschiktheid...............................................................................................74
10.6.5 Toestemming...............................................................................................75
10.6.6 Gevolgen van de adoptie............................................................................76
10.6.7 Beëindiging van de adoptie........................................................................77
10.6.8 Recht van het adoptiekind om zijn afkomst te kennen...............................78
10.7 Ouderlijk gezag.................................................................................................78
10.7.1 Inhoud: rechten en plichten........................................................................78
10.7.2 Uitoefening van het ouderlijk gezag...........................................................79
11 Onderhoudsverplichtingen en omgangsrecht.........................................................80
11.1 Onderhoudsverplichting....................................................................................80
11.1.1 Omgangsrecht.............................................................................................81
Hoofdstuk 4: relatievermogensrecht............................................................................81
12 Huwelijksvermogensrecht......................................................................................81
12.1 Het wettelijk stelsel...........................................................................................82
12.2 Samenstelling van de vermogens.....................................................................82
12.2.1 Baten en lasten van het eigen vermogen...................................................82
12.2.2 Baten en lasten van het gemeenschappelijk vermogen.............................84
12.3 Bestuur van de vermogens...............................................................................85
12.3.1 Het eigen vermogen...................................................................................85
12.3.2 Het gemeenschappelijk vermogen..............................................................85
12.4 Het verhaal van de schuldeisers.......................................................................86
12.4.1 Eigen schulden............................................................................................86
12.4.2 Gemeenschappelijke schulden....................................................................86
12.5 Ontbinding van het stelsel................................................................................87
12.5.1 Vereffening..................................................................................................87
12.5.2 Verdeling.....................................................................................................89
12.5.3 Kosten.........................................................................................................90
12.5.4 Wettelijke spelregels inzake vereffening-verdeling.....................................90
13 Huwelijksovereenkomsten......................................................................................91
13.1 Stelsel van scheiding van goederen..................................................................92
13.2 Algehele gemeenschap van goederen..............................................................94
13.3 Bedingen tot uitbreiding van de gemeenschappelijke baten............................94
13.4 Enkele clausules / bedingen..............................................................................94
13.5 Wijziging huwelijksovereenkomst tijdens huwelijk............................................95
14 Het vermogensrecht van wettelijke samenwoners.................................................95
15 Het vermogensrecht van feitelijke samenwoners...................................................96
,Hoofdstuk 5: Erfrecht...................................................................................................97
16 Wettelijke erfopvolging...........................................................................................97
16.1 Voorwaarden om te kunnen erven:...................................................................97
16.2 Technieken (om te bepalen wie erfgenaam zal zijn)..........................................98
16.2.1 Erfrechtelijke orde.......................................................................................98
16.2.2 Lijn.............................................................................................................99
16.2.3 Graad..........................................................................................................99
16.2.4 Kloving.......................................................................................................99
16.2.5 Plaatsvervulling.........................................................................................100
16.3 Concrete uitwerking van de technieken..........................................................100
16.3.1 Er zijn erfgenamen in de eerste orde.......................................................100
16.3.2 Er zijn erfgenamen in de tweede orde.....................................................101
16.3.3 Er zijn erfgenamen in de derde orde.........................................................101
16.3.4 Er zijn erfgenamen in de vierde orde........................................................101
16.3.5 Er zijn geen erfgenamen...........................................................................102
16.4 De situatie van de LLE en de LWS...................................................................102
16.4.1 Intermezzo: eigendomsrecht – blote eigendom – vruchtgebruik..............102
16.4.2 Vruchtgebruik...........................................................................................102
16.4.3 LLE samen met afstammelingen..............................................................103
16.4.4 LLE met andere erfgenamen dan kinderen...............................................104
16.4.5 LLE is enige erfgenaam.............................................................................104
16.4.6 Wettelijk samenwonenden.......................................................................104
16.4.7 Feitelijk samenwonenden.........................................................................104
16.5 Aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap.............................................105
16.5.1 Zuiver aanvaarden van de nalatenschap..................................................105
16.5.2 Verwerpen van de nalatenschap...............................................................105
16.5.3 Aanvaarden van de nalatenschap onder het voorrecht van
boedelbeschrijving...............................................................................................106
16.5.4 Onbeheerde nalatenschap........................................................................107
16.6 Verdeling en inbreng.......................................................................................107
16.6.1 Verdeling...................................................................................................107
16.6.2 Inbreng......................................................................................................108
16.6.3 Betaling van schulden...............................................................................109
17 Schenkingen en testamenten...............................................................................110
17.1 Schenkingen....................................................................................................110
17.1.1 Vorm..........................................................................................................111
17.1.2 Enkele bijzondere schenkingsvormen.......................................................111
, 17.1.3 Enkele fiscale aspecten.............................................................................112
17.2 Testament........................................................................................................113
17.2.1 Vorm..........................................................................................................113
17.2.2 Inhoud.......................................................................................................115
17.2.3 Reservataire erfgenamen..........................................................................115
17.2.4 De aanrekening en de inkorting................................................................116
17.3 Enkele familiaal vermogensrechtelijke schikkingen........................................117
17.3.1 Ouderlijke boedelverdeling.......................................................................117
17.3.2 Beding van aanwas...................................................................................118
17.3.3 Erfovereenkomsten...................................................................................118
,Hoofdstuk 1: inleiding tot recht
1 Wat is recht
Recht speelt belangrijke rol in privé- en beroepsleven van elke mens
Verschil recht – moraal – godsdienst
Moraal = zijn gericht op de individuele persoon
Geheel van normen die de bedrijvigheid van de individuele mens beheersen en
hem leiden naar geestelijk welzijn.
Streeft naar geestelijke vervolmaking van de mens als individu (innerlijke), niet
naar ordening maatschappelijke leven
Godsdienst = zijn niet afdwingbaar
Beoogt de eeuwige zaligheid van de mens
Regels werden geopenbaard door Opperwezen en regelen de relatie tussen de
godheid en de mens.
1.1 Recht
= het begrip
Onderscheid objectief en subjectief recht
Objectief recht = geheel van rechtsregels
Subjectief recht = bevoegdheid die een rechtssubject in een objectieve regel
vindt, geheel van aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden
en waaruit voor de ander plichten ontstaan.
Subjectief recht is als iemand beroep doet op het objectief recht
Definitie (objectief) recht = bepaling hoe alles moet zijn
Een geheel van algemeen geldende normatieve regelen
Opgelegd of ontvangen en bekrachtigd door de staat
Waarvan de naleving afdwingbaar is
En die de ordening van het maatschappelijk leven beogen.
1.1.1Een geheel van algemeen geldende normatieve regels
Verbods-, gebods-, toelatings- en organieke regels
Verbodsregels
o Voorbeelden: niet door het rood rijden, niemand vermoorden
Gebodsregels
o Voorbeelden: belastingen betalen, voorrang verlenen op de baan
Toelatingsregels
o Je mag dit doen maar je bent niet verplicht ( mag je zelf allemaal kiezen )
o Voorbeeld: als je eigenaar bent van een goed mag je kiezen of je deze
uitleent, verhuurt of zelfs verbrand
Organieke regels
, o De werking van de staat of overheidsinstanties ( gaan we minder verdiept
zien
o Er mogen zoveel senatoren zijn maar de rechtbank regels veel wat deze
soort regels betreft
Aanvullend of dwingend recht
Dwingende bepalingen moeten nageleefd worden door elk rechtssubject
Twee soorten:
Regels die de openbare orde aanbelangen; openbare orde => definitie staat in
art. 1.3. BW
Regels die sommige groepen zwakkere personen beschermen ( voorbeeld:
werkgever tegenover werknemer )
Regels van aanvullend recht gelden enkel voor de rechtssubjecten indien zij geen
andere regeling getroffen hebben
Onderscheid is belangrijk: schending van een regel van dwingend recht wordt
gesanctioneerd met nietigheid (absolute of relatieve).
Algemene of individuele normen
Rechtsregels zijn algemeen: zij gelden voor alle rechtssubjecten die zich in dezelfde
feitelijke omstandigheden bevinden.
1.1.2Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen
= een staat moet volledig haar beslissing zelf kunnen nemen
Als meerdere mensen samen leven, heeft men regels nodig om goed te
functioneren. Het recht vormt het normenstelsel van de staat.
Een staat is een entiteit die beschikt over een bevolking, een grondgebied en
een regering die gezag uitoefent en die bovendien soeverein en onafhankelijk is.
Recht opgelegd door de staat = rechtsregels uitgevaardigd door de overheid
onder de vorm van wetten in de ruime zin van het woord
Recht kan ook ontstaan door gewoonte
Bij gewoonte zijn 2 elementen vereist: herhaalde gedraging van rechtssubjecten
+ een door de overheid erkende of opgelegde sanctie
Rechtsregels kunnen soms ook gecreëerd worden door de rechtspraak (doordat
de rechterlijke macht op haar terrein een deel van de openbare macht uitoefent)
1.1.3 Afdwingbare normen
Doel van rechtsregels is het afdwingen van een bepaald gedrag bij
rechtssubjecten
o Voorbeeld afdwingbaar: stoppen bij oranje licht, sanctie door geflitst te
zijn
Verbod van eigenrichting (algemeen rechtsbeginsel)
Staat moet sancties voorzien en de nodige structuren organiseren die over de
naleving van het recht oordelen en de sanctie eventueel uitvoeren.
Onderscheid bestraffende – herstellende beteugeling
, o Bestraffende beteugeling : straf met gevolgen (voorbeeld: een boete)
o Herstellende beteugeling : voorbeelden 1 je hond bijt de postbode, je
bent dan verplicht om de schade van de gewonde postbode. 2 je rijdt
door het rood en je veroorzaakt een accident, dan ben je verplicht de
boete te betalen en ook de schade die het accident veroorzaakt heeft
1.1.4Normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen
Hoofddoel van het recht = scheppen van orde + verhinderen dat de ‘wet’ van de
sterkste geldt.
Moet recht rechtvaardig zijn?
Wetgever doet zijn best maar recht is niet altijd rechtvaardig
o Voorbeeld: een boete betalen is voor elke persoon hetzelfde bedrag maar
soms is de persoon meer of mindervermogend om dit te betalen.
2 Indeling van het recht
2.1 Onderscheid publiekrecht en privaatrecht
Publiekrecht: werking van de staat, regelt verhouding tussen staat en burgers
Objectieve rechtsnormen die het algemeen belang betreffen
Regelt de inrichting, de organisatie en werking van de staat, zijn onderdelen en
organen, en bepaalt de rechtsbetrekkingen van de staat, zijn onderdelen en
organen tegenover elkaar, de burgers, de andere staten en internationale
rechtspersonen
Privaatrecht: regelt de rechtsverhouding tussen burgers
Heeft betrekking op private belangen
Regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling, en tegenover
publiekrechtelijke rechtspersonen indien deze laatste op voet van gelijkheid met
de burgers en dus niet als drager van (een deel van) het staatsgezag aan het
rechtsverkeer deelnemen
In recht heb je 2 soorten personen
Natuurlijke personen: alle burgers
Rechtspersonen : een NV ( naamloze vennootschap ) of een BV ( besloten
vennootschap ) , vennootschappen, gemeentebestuur
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur axanabosmans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €13,56. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
