INTERPRETEREN DEEL 1
Joren Noels
2024-2025
,Beste pedagoogjes, schakelstudenten en eender wie die dit vak heeft,
Deze samenvatting is gemaakt door mij (dat is vrij duidelijk). Daar wil ik even bij
benadrukken dat ik geen expert ben op vlak van groepsdynamica en teamleren.
Ik ben ook maar een student, ik maak nog fouten. Hoewel ik mijn absolute best
doe en deze samenvatting duizend keer heb nagelezen, kunnen er inhoudelijke
fouten instaan. Spellingsfouten staan er sowieso in, daar ben ik alles behalve
goed in. Maar inhoudelijk denk ik dat dit een vrij goede samenvatting van het vak
Interpreteren deel 1.
Anyway, deze samenvatting is gebaseerd op: mijn lesnotities, lesnotities van een
hele hoop andere studenten (waarvoor dank) , de verplichte literatuur en info uit
de werkcolleges. (Ik leg hierbij meer de nadruk op de lessen dan op de teksten)
Dit allemaal in de hoop om een duidelijke en uitgebreide samenvatting te geven
van dit vak. Weet dus dat, aangezien ik in deze samenvatting niet werk met APA
en best wel veel gebruik maak van andere bronnen, deze samenvatting geen
geldige referentie vormt voor papers of andere zaken. Voor referenties raad ik u
aan te gaan kijken bij de teksten die bij dit vak horen of te refereren naar de
hoorcolleges.
De kleine legende;
- Begrippen gevolgd door een definitie
- Tussenhoofding: en nu gaat alles wat hieronder staat over dit
- Ik wil de nadruk leggen op
- Nog meer de nadruk leggen op
- Belangrijke persoon
- Nog belangrijker persoon
- (dus, hierdoor, gevolgtrekking)
- alles wat hierboven staat zorgt voor dit/ conclusie
Ik weet dat ik in deze samenvatting vrij veel inspringt, maar dat is mijn manier
om een overzichtelijke samenvatting te creëren. Tijdens het nakijken van deze
samenvatting door andere, was dat een werkpuntje. In deze samenvatting is het
meer dan in andere, grotendeels omdat er veel conclusies en gevolgtrekkingen
worden gemaakt. Ik kan niet zo goed leren met grote lappen tekst, voor mij moet
er een ‘duidelijke’ structuur zichtbaar zijn, daarom dat ik met veel puntjes werk.
Elk puntje (-) is hierbij een onderwerp en alles wat daar onder inspringt hoort bij
dat onderwerp. Hou hier natuurlijk wel rekening mee, dat bepaalde onderwerpen
bij meer puntjes kunnen horen.
Om af te sluiten, heel veel succes met het examen! Ik hoop dat je iets gehad
hebt aan mijn samenvatting. *Bij deze wil ik even benadrukken dat ik in geen enkel geval verantwoordelijk ben
voor het behaalde punt, al haal je een twintig of een nul, ik heb er niets mee te maken. Ik kan niet voor iemand anders leren 😉.
VEEL SUCCES!!
1
,Inhoudsopgave
1 Inleiding............................................................................................................... 4
2 Kwalitatief-pedagogisch onderzoek als onderzoek van de “constitutie”..............5
2.1 Positie tot kwalitatief onderzoek...................................................................5
2.2 Pedagogische wetenschappen als wetenschap (zie filosofie)........................5
2.3 Onderscheid tussen verklaren (erklären) en begrijpen (verstehen)..............5
3 Van klassieke wijsbegeerte naar moderne wijsbegeerte.....................................7
3.1 Het probleem van Dualisme..........................................................................7
3.2 Rationalisme (Descartes).............................................................................. 7
3.3 Empirisme (Hume)........................................................................................ 7
3.4 Kant............................................................................................................... 8
3.5 Heidegger: Ontologische waarheid................................................................8
4 Wittgensteins betekenisfilosofie........................................................................11
4.1 Augustinus vs Wittgenstein.........................................................................11
5 Kwalitatief onderzoek – interviews....................................................................17
5.1 Wat is een kwalitatief onderzoeksinterview................................................17
5.2 Coderen en de complexiteit van kwalitatief onderzoek...............................20
6 Hermeneutiek.................................................................................................... 25
6.1 Grondleggers hermeneutiek: Sleiermacher en Dilthey zijn grondleggers,
maar hun positie is achterhaald........................................................................25
6.1.1 Sleiermacher......................................................................................... 25
6.1.2 Dilthey................................................................................................... 25
6.1.3 Gadamer............................................................................................... 26
6.2 Taal en Gadamer’s hermeneutiek................................................................29
6.3 Analyse van kwalitatief onderzoek (Packer)................................................30
7 Onderzoek van Petersen als voorbeeld van goed kwalitatief onderzoek...........32
8 Observaties in kwalitatief onderzoek.................................................................33
8.1 Wat is etnografie?........................................................................................ 33
8.2 Ethnographic fieldwork in 4 stappen...........................................................34
8.2.1 Participatie............................................................................................ 34
8.2.2 Het veld (field)...................................................................................... 35
8.2.3 Observatie (Fieldnotes).........................................................................36
8.2.4 Schrijven (2).......................................................................................... 37
9 Geertz Thick descriptions.................................................................................. 40
10 Voorbeelden van goed kwalitatief onderzoek obv onderzoeksartikels.............47
10.1 Onderzoek Millstein – Constructing Collaborative Interpretations: Children
as Co-researchers in an Ethnographic Study in Argentina.................................47
2
,10.2 Onderzoek Wood – Researching the everyday: young people’s experiences
and expressions of citizenship...........................................................................48
3
,1 Inleiding
- Onderzoek van de epistemologische en ontologische vooronderstellingen
van kwalitatief onderzoek
o Epistemologie= leer van wat kennis is, wat is de aard van kennis?
o Ontologie= onderzoek van ‘wat is’
Wat is dat wat we zeggen dat bestaat?
Wat zijn de redenen voor dit bestaan?
Bv. Bestaat sinterklaas, of bestaat god?
- Één (van vele) definitie voor kwalitatief onderzoek
o Kwalitatief onderzoek=
Een gesitueerde activiteit die de waarnemen in een wereld
plaatst
Bestaande uit een reeks interpretatieve, materiële praktijken
die de wereld zichtbaar maken
Die praktijken transformeren de wereld in een reeks van
representaties
Waaronder veldnotities, interviews, gesprekken, foto’s..
Kwalitatief onderzoek bestudeert de dingen in hun natuurlijke
omgeving
Waarbij ze proberen fenomenen te begrijpen of
interpreteren in termen van betekenissen die mensen
eraan toekennen
- Culbertson: de mens als talig wezen
o Taal als essentieel voor het menselijk bestaan:
Taal is niet alleen een middel van communicatie, maar ook de
kern van wat het betekent om mens te zijn
Het vormt onze gedachten, ervaringen en sociale
interacties
Het verwerven van taal verandert de manier waarop
we de wereld zien en ermee omgaan
o Bv. Helen Keller, illustreert hoe taal ons verbindt
met de wereld en hoe het vermogen tot denken
en voelen uitbreidt
“words were no longer just tools for
communication
o De mens als talig wezen
Het leren van taal is een transformatief proces
Het gaat niet alleen om het benoemen van objecten,
maar ook om het creëren van een wereld van betekenis
o Kinderen leren niet alleen woorden, maar ook
hoe deze woorden een rol spelen in sociale
praktijken
Taal is niet slechts een instrument; het is een bron van
nieuwe betekenissen en mogelijkheden
Onze ervaring van de wereld is direct verbonden met de taal
die we gebruiken
Zoals Heidegger stelt, leven mensen in een wereld die
al beladen is met betekenis
4
, 2 Kwalitatief-pedagogisch onderzoek als onderzoek van de
“constitutie”
2.1 Positie tot kwalitatief onderzoek
- Kwalitatief onderzoek opvatten als een reflexieve wetenschap van
constitutie (Reflexive science of constitution)
o Dus daarbij de focus leggen op een grondig onderzoek van
constitutie
Constitutie= datgene wat ons, menselijke wezens maakt tot
wie we zijn, vandaag, hier en nu
De wijze waarop we handelen, denken, voelen…
o Een ander begrip van wat een subject is (van wat subject-zijn
betekent)
andere kijk op de verhouding tussen subject en de wereld
2.2 Pedagogische wetenschappen als wetenschap (zie filosofie)
- Natuurwetenschappen <-> menswetenschappen
o Natuurwetenschappen= karakteristieke onderzoekswijze
Empirisch-analytisch van aard
Vrl Causaal-analytisch
o Menswetenschappen
Gedrags- en maatschappijwetenschappen (bv.
Sociologie, psychologie)
Studieobject= menselijke gedrag/handelingen
o Psychologisch van aard
Empitisch-analytische en causaal-analytische
benaderingswijze
Interesse vooral gericht op oorzakelijkheid
Cultuur- of geesteswetenschappen (lit. wetenschappen,
filosofie, geschiedenis…)
Studieobject= het geheel van culturele objecten van de
mens
Hermeneutische benaderingswijze
Interesse richting constitutie (=datgene wat ons tot
mensen maakt)
- Waar bevind de pedagogische wetenschap zich?
o Hangt grotendeels af van de vraag: bv. Parenting apps:
Gedragswetenschappelijk: vinden ouders dat de opvoeding
verbeterd door parenting apps?
ouders meten die wel/niet gebruiken en hun
geluk/hoe ze zich voelen
Cultuurwetenschappelijk: waarom zouden we parenting apps
gebruiken?
2.3 Onderscheid tussen verklaren (erklären) en begrijpen (verstehen)
- Verklaren (Erklären) =
o Oorzaak-gevolg maakt voorspellen mogelijk
We verklaren dat fenomeen X, fenomeen Y veroorzaakt
Wat betekent dat Y, X kan voorspellen
5
