WERELD IN VERBINDING
Educatie voor Duurzame Ontwikkeling
Wat is EDO?
DUURZAME ONTWIKKELING
= omvat het menselijk handelen dat wil voorzien in de behoeften van de huidige generatie, zonder de
behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen, met oog voor materiële en maatschappelijke
factoren ⇒ kortom: met EDO willen we ervoor zorgen dat er voor altijd en voor iedereen genoeg is (tijds- en ruimtedimensie)
• de nauwere banden, grotere onderlinge afhankelijkheid en uitdagingen (armoede, stijgende wereldbevolking,
klimaatverandering…) zorgen ervoor dat we als globale gemeenschap moeten nadenken over de toekomst van
de planeet en de toekomstige generaties
Waarom is duurzame ontwikkeling nodig?
• Duurzame ontwikkeling is dé centrale uitdaging van onze tijden.
• Duurzame ontwikkeling probeert de interactie van drie complexe systemen te begrijpen:
1. De Aarde als fysieke omgeving
2. De wereldeconomie
3. De wereldwijde samenleving = de maatschappij
DE AARDE DE WERELDECONOMIE DE MAATSCHAPPIJ
• De wereldwijde gemiddelde • 1 op 10 heeft wereldwijd niet genoeg • We zijn steeds met meer en meer
temperatuur is met 1,15°C gestegen. te eten. mensen op deze wereld
Rond 2100 zal deze ongeveer met 4°C • In 2022 stierven er 4,9 miljoen (in 2022 > 8 miljard)
gestegen zijn. kinderen onder de vijf jaar. Meer dan • Er leven nu meer mensen tegelijk op
• Ongeveer 40% van de landbouwgrond de helft van deze sterfgevallen zijn te de aarde dan ooit tevoren.
is ernstig gedegradeerd. wijten aan gemakkelijk te genezen • 7% van alle mensen die ooit geleefd
• Tegen 2025 zal 2/3 van de ziektes zoals chronische diarree en hebben, leeft vandaag
wereldbevolking in gebieden met malaria.
waterschaarste leven. • 1,2 miljard mensen moeten
• Meer dan 80% van de visbestanden is rondkomen met minder dan 1,25
volledig of overbevist. dollar per dag.
• In 2050 zal er meer plastic dan vis in de • De rijkste 1% bezit ongeveer de helft
oceaan zitten (in 2021 was er al van de rijkdom, terwijl de armste helft
minstens 165 miljoen ton maar 0,75% bezit.
plasticvervuiling in de oceanen). • …
• Vergt een holistisch wereldbeeld/visie
− Systeemdenken => beseffen dat deze drie complexe systemen beïnvloeden elkaar
• EDO gaat meestal over wicked problems = een complex probleem dat moeilijk of niet op te lossen is omdat er vele
mensen en opinies betrokken zijn en er onvolledig gekende, veranderende of tegenstrijdige met elkaar verbonden
factoren zijn. De problemen zijn dus verbonden met andere problemen en vaak hebben deze problemen een
grote (economische) geladenheid.
, EDO = EDUCATIE VOOR DUURZAME ONTWIKKELING
= ontwikkelt en versterkt de capaciteit van individuen, groepen, gemeenschappen, organisaties en landen om
oordeelkundige keuzes te maken ten voordele van duurzame ontwikkeling. Het kan een verschuiving in de
geestesgesteldheid van mensen bevorderen en hen daardoor in staat stellen onze wereld veiliger, gezonder en
welvarender te maken, waarbij de levenskwaliteit toeneemt. EDO kan kritische reflectie, grotere bewustwording en
betere kansen op volwaardige zelfontplooiing opleveren, zodat nieuwe visies en opvattingen kunnen worden verkend en
nieuwe methoden en hulpmiddelen ontwikkeld.
EDO
• = leren denken over en werken aan een leefbare wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf en voor anderen,
hier en elders op de planeet
• gaat niet enkel over kennisoverdracht van duurzame ontwikkeling
• MAAR ook: mensen vaardigheden aanleren om bewust keuzes te maken → wereldburger: iemand die beseft dat at
hij doet effect heeft op de rest van de wereld nu en later
• EDO draagt dus bij tot wereldburgerschapsvorming
EDO MOET AANDACHT HEBBEN VOOR 5 EDO-PRINCIPES
1. OVERBRENGEN VAN NIEUWE KENNIS EN KRITISCH DENKEN
● sleutelelementen bij kennis en kritisch denken:
○ tijds- en ruimtedimensie van DO: wat we nu doen, heeft gevolgen voor later en wat wij hier doen, heeft
gevolgen voor anderen elders op de wereld
○ onderlinge afhankelijkheid van sociale, culturele, ethische … fenomenen
○ biologische, culturele, sociale en economische diversiteit
○ de onzekerheid die duurzaamheidskwesties kenmerkt en het daarmee samenhangende voorzorgsprincipe
○ de draagkracht van de aarde
○ het belang van hoe we informatiebronnen benaderen
2. HET BEVORDEREN VAN SYSTEEMDENKEN
3. WAARDEONTWIKKELING
● het maken van bewuste keuzes gebeurt vanuit een waardenkader, EDO draagt bij aan de waardeontwikkeling
● waarden duidelijk en bespreekbaar maken → nieuwe waarden kunnen ontstaan
● geen waarden opdringen, maar mensen aanzetten om na te denken over wat zij belangrijk vinden
● bv. filosoferen met kinderen
4. OMGAAN MET EMOTIES
● het bewust zijn van de eigen emoties & gevoelens, die van anderen, die kunnen uiten, onder controle houden en
inzetten als brandstof om tot actie over te gaan
5. ACTIEGERICHTHEID
● dit moet allemaal leiden tot actie
● leren over acties, leren door acties, leren van acties
○ kennis over soorten en impact van acties (creatief denken, samenwerken)
○ concrete acties bij lokale uitdagingen (eigen ideeën en acties)
○ reflecteren: wat hebben we bereikt, wat gaan we anders doen?
● bv. denken aanpassen, levensstijl aanpassen, met de fiets ipv auto
● acties dienen niet per se voor het oplossen van het probleem, maar het is een middel om competenties te
verwerven voor actief burgerschap
,De duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
• = SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS
• gepubliceerd door de Verenigde Naties = internationale organisatie die vlak na de Tweede Wereldoorlog werd
opgericht, met als hoofddoel het bevorderen van vrede, veiligheid, en samenwerking tussen landen. De VN heeft 193
lidstaten en fungeert als een platform voor landen om samen te werken op mondiale vraagstukken zoals: vrede &
veiligheid, mensenrechten, duurzame ontwikkeling, humanitaire hulp
Er zijn zes bestuursorganen die werkzaamheden van de organisatie aansturen: de Algemene Vergadering, de Economische en Sociale Raad, het Internationaal
Gerechtshof, het Secretariaat, de (tegenwoordig inactieve) Trustschapsraad en het meest dwingende en bekendste orgaan van de Verenigde Naties, de Veiligheidsraad.
• 17 universele en ondeelbare doelen tegen 2030
o doelen staan niet op zichzelf, er is een samenhang
o 1 SDG aanpakken is ze allemaal aanpakken: als we aan deze SDG werken en niet aan deze, gaan we die dan
niet juist versterken?
o elk actiedomein is verbonden met meerdere doelen (169 targets)
• Hoe moeten deze doelen bereikt worden?
− doelen gelden voor iedereen (elk land, bedrijf, organisatie, individu)
• DOEL SDG => hiermee willen ze tegen 2030 een duurzame, rechtvaardige en welvarende wereld creëren. De doelen zijn
gericht op het aanpakken van de grootste uitdagingen van onze tijd, waaronder armoede, ongelijkheid … ze vragen
om actie overal ter wereld
• Door te werken aan duurzame ontwikkeling willen we voorzien in de behoeften van de huidige generatie, zonder de
behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen.
• SDG’s zijn geen oplossingen voor wicked problems, maar wel een kader om ze te begrijpen
-> ze als geheel moet zien, net omdat het wicked problems zijn en ze dus verbonden zijn met elkaar
, ● opletten voor:
○ cherry picking: er 1 uitnemen en daaraan werken -> gaat niet want ze hangen allemaal aan elkaar
○ rainbow dressing = afvinken
● alternatief: wedding cake / taartmodel
○ alternatief voor cherry picking en afvinken
○ visualiseert complexe interacties tussen SDGs
○ reliëf / hiërarchie in SDGs
○ ecologische, sociale en economische uitdagingen in samenhang
De 5p’s
1. people (mensen)
o einde aan armoede en honger in al zijn vormen
o mens kan op waardige en gelijke manier leven in een gezonde omgeving
2. planet (planeet)
o duurzaam produceren en consumeren
o actie ondernemen tegen klimaatverandering
3. partnership (partnerschap)
o om doelen te bereiken, moet de wereldwijde
solidariteit versterkt worden
4. peace (vrede)
o vredige, rechtvaardige en inclusieve gemeenschappen
cultiveren, waar mensen niet in angst moeten leven
5. prosperity (welvaart)
o iedereen moet kansen krijgen om welvarend en bevredigend te leven
o vooruitgang verloopt met respect voor de natuur
• door aan de SDG’s te werken, onderneem je automatisch ook actie binnen 1 of meerdere P’s
• bv. streven naar kwaliteitsvol onderwijs (4), bestrijd je ook armoede (1) en bied je meer kansen (10) en werk je aan
people & prosperity
• staan niet op zichzelf, maar vormen een geheel
○ 5 P’s onderling
○ SDGs onderling
○ 5 P’s en SDGs
