MVO: Vroeger en nu, deel 1
1. Bedrijfsethiek
Wat verantwoord is, wat moreel aanvaardbaar is en wat goed is, is in
ontwikkeling doorheen de tijd. Het beste voorbeeld is het volgende: Kolonialisme
was in essentie en in het begin in de eerste plaats een project van
ondernemingen.
Tegelijk zorgt die voortdurende ontwikkeling ervoor dat er een spanningsveld
ontstaat tussen progressieve en conservatieve krachten, dat is vandaag ook nog
te zien. We moeten bedrijfsethiek en dus ook MVO zien als iets dat een kind is
van zijn tijd en het (altijd tijdelijke) resultaat ervan.
Bedrijfsethiek is de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen.
2. Nothing new here
Het kernidee is de volgende: Het denken over hoe welvaart herverdeeld kan of
moet worden en de verantwoordelijkheid van vermogenden ten aanzien van niet
of minder vermogenden is zo oud en (cultureel) wijdverspreid als het idee van
welvaart of vermogen zelf.
Dus: there is nothing new here, hoewel bedrijven en vennootschappen niet
bestonden zoals wij dat hier nu kennen en er verschillende (culturele) systemen
zijn.
Romeinen: Patronagesysteem – patroon/cliënt.
(Oud) India: Dharma (rechtvaardige plicht) en Dana (liefdadigheid).
(Oud) China: Confucianisme (gerechtvaardigde winst) en Boeddhisme.
Middeleeuwen: Kerk, gilden en filantropie.
Zuid(elijk) Afrika en Kenia: Ubuntu en Harambee.
Islam: Zakat.
3. Industriële revolutie: Same same but different?
Tijdens de industriële revolutie waren er veranderingen in de productiewijze en
de arbeidsverhoudingen, veranderingen in de demografie en de sociale
samenstelling en organisatie en was er sprake van verstedelijking. Er waren ook
vakbonden, arbeidswetten, socialezekerheidswetten, ziekenfondsen,
spaarfondsen,…
Page 1 of 27
,3.1 Het sociale contract
De opkomst van het ‘sociale contract’ tussen bedrijven en de gemeenschap
kwam eveneens tot stand. Het sociale contract is een overeenkomst, op papier
of in de geesten, tussen werknemers (de gemeenschap) en de bedrijven (de
industrie) waarin rechten, plichten en verantwoordelijkheden van beide partijen
vastgelegd worden.
Bedrijven hebben een verplichting die verder gaat dan winst maken omdat ze
opereren en kunnen bestaan binnen een sociaal-maatschappelijk kader. Er groeit
een notie van verantwoordelijkheid ten opzichte van meerdere stakeholders,
ethisch en verantwoord gedrag, sociale en economische meerwaarde.
3.2 Belangrijke personen
Adam Smith: Hij is de filosofische grondlegger van de vrije markt. Hij schreef
met ‘The Theory of Moral Sentiments’ het ethisch fundament waarop hij zijn
latere werk baseerde.
Andrew Carnegie: Hij was een industrieel in de staalindustrie en een filantroop,
alsook de auteur van ‘The Gospel of Wealth’.
Robert Owen: Hij was een industrieel en zorgde voor huisvesting, onderwijs etc.
voor arbeiders.
3.3 Filantropie, paternalisme en MVO
Filantropie Paternalisme
Vrijwillig Ongelijkheid
Tijdelijk Bevestiging van machtsverhoudingen
Naar buiten gericht Gebrek aan inspraak
Gaat (mogelijk) voorbij aan de Gebrek aan vertegenwoordiging
negatieve impact van
bedrijfsactiviteiten en leidt de aandacht
daar misschien zelfs van af
Symptoomgericht Risico op symptoomaanpak
Niet structureel en systematisch Gebrek aan structurele en
systematische veranderingen
Spreekt geen machtsdynamieken aan,
het bestendigt ze zelfs misschien
Status quo blijft Status quo blijft
Page 2 of 27
, 4. Fast forward naar halfweg de 20e eeuw
De geboorte van CSR vond plaats. Howard Bowen schrijft ‘Social Responsibilities
of the Businessman’ in 1953 en ‘coined’ de term Corporate Social Responsibility.
Hij is daarmee ook min of meer de vader van wat we vandaag MVO noemen.
Er waren enkele milieu- (en klimaat) bewegingen:
The Great Smog in Londen, 1952.
Het wereldnatuurfonds, 1961.
De ‘Silent Spring’ in Carson, 1962.
Greenpeace, 1971.
De civil rights movement was er tussen 1954 en 1968.
The Club of Rome begon in 1968 en zijn ‘Limits to Growth’ ontstond in 1972.
4.1 Club of Rome
The Club of Rome is een mijlpaal, want het is het eerste wetenschappelijk rapport
dat de relatie tussen de toekomst van onze planeet en economische groei
onderzocht.
De centrale stelling is de volgende: De wereldbevolking, de industriële productie,
de voedselproductie en het grondstofverbruik stijgen exponentieel. De middelen
en de technologie die ze nodig hebben lineair. Dus, als dat in hetzelfde tempo
blijft groeien, bereiken we de grenzen van de groei en zou er een wereldwijde
ecologische en economische crisis ontstaan.
Economische groei is niet duurzaam als die geen rekening houdt met de
uitputting van natuurlijke bronnen en de milieueffecten van economische
activiteiten.
Page 3 of 27
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur hannahjanssens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
