INLEIDING MEDIA &
JOURNALISTIEK
Hoofdstuk 1: journalistiek en nieuws
1.1.Journalisten
1.1.1. Wat doet een journalist?
Journalisten= een persoon die anderen op de hoogte brengt van het nieuws
Burgerjournalisten= nieuwsjagers onder het volk (bv. Bloggers , …)
Beroepsjournalisten= erkende journalisten door de pers
Journalisten kunnen zich specialiseren op basis van;
Deskundigheid= vakgebied (bv. Politiek, sport , …)
Toch moeten ze vaak ook eens een ander vakgebied betreden
(sportjournalisten die tijdens doping in een rechtbank moeten zitten)
Medium= contenttyppe (bv. Tekst, audio , magazine, online, …)
Kunnen ook allround en/of crossmediaal zijn= journalisten/redacties die niet
langer voor 1 medium werken (tijdschriften en een site)
Gemiddelde Vlaamse journalist (uit onderzoek van Universiteiten):
Blanke mannen tussen 45-50 jaar oud
Links-progressief
1/3 vrouwen
GEVOLG: gebrek aan diversiteit op de redacties
Journalistiek is een arbeidsintensief beroep, met kans op burn-out en ½ meldt
grensoverschrijdend gedrag.
,1.1.2. Geschiedenis
Voorlopers van onze journalistiek:
1. Tekst:
Gazet:
Midden 16de eeuw, Venetië hadden ze handgeschreven Gazettas
Naam is afgeleid van de munteenheid die nodig was deze te kopen
‘Relation aller Fürnemmen und gedenkwürdigen Historiën’ (= eerste
krant) van Johan Carolus in de 17de eeuw.
‘Nieuwe Tydinghen’ (= eerste krantenuitgever) van Abraham Verhoeven
in de 17de eeuw. Hij kreeg een patent/octrooi op het verzamelen, drukken
en verspreiden van berichten.
2. Beeld en geluid (vanaf 20ste eeuw):
Filmjournaals= een gefilmd actualiteitsoverzicht dat voor groot publiek in
het openbaar werd getoond. dit werd ongeveer 1 keer per week gedaan.
Of werd getoond als voorprogramma bij een film. In België maar na WOII.
(Bv. Pathé journal in Frankrijk, universal news in de VS en Belgavox in
België , … )
Radio: werd vroeger als medium gebruikt voor propaganda samen met de
filmjournaals (Bv. Radio Belgique, BBC van Theo Fleischman, Voice of
America , …)
Televisie (Bv. BBC, NIR , …)
Beeldnieuws= het nieuws in tv vorm. Vroeger was er een hele lange
opbouw binnen het nieuws, terwijl ze nu meestal beginnen met het
strafste allesomvattende beeld.
3. internet:
digitale media (Bv. Sociale media, apps , …)
1.1.3. Kwaliteitsmedia of populaire media
Kwaliteit= media die betrouwbare, objectieve en goed onderzochte informatie bieden.
Hun doel is het publiek informeren.
Populaire media= media die meer gericht zijn op entertainment, toegankelijkheid en
sensationele inhoud. Ze leggen de nadruk op verhalen die makkelijk te consumeren zijn.
(misdaad en hard nieuws zijn vaker hier te vinden omdat dit sensationeel is)
, Verschil in kijkcijfers, oplage, …
Verschil is kunstmatig, populaire kranten kunnen kwaliteit brengen en
omgekeerd. Indeling is steeds nuttelozer, alle media wil een zo groot
mogelijk publiek.
1.1.4. Sensatie
(Bv. Dag Allemaal, Story, Daily Mail, Bild,…)
Wat onderscheidt de sensatiepers van andere pers?
Heeft een gebrek aan waarheidsgehalte
Gebrek aan respect voor privacy
Schreeuwerige opmaak
Foto’s gemaakt door paparazzi
…
New York World (Pulitzer) vs New York Journal (Randolph):
Na de overname van Pulitzer heeft hij de World ‘gered’ door de klemtoon te leggen op
sensatie. Zijn grootste concurrent was Randolph die in de Journal misdaden en
schandalen te benadrukte. Door deze 2 werd sensatiepers ook ‘Yellow press’
genoemd door het stripverhaal ‘The yellow kid’ die in de World werd uitgegeven.
Clickbait= koppen die alleen maar gebruikt worden om lezers te lokken. Ze zijn vaak
misleidend en/of sensationeel.
1.2.Nieuws
1.2.1. Wat is nieuws
Wat vandaag gebeurd is
Er gisteren nog niet was
Wat morgen geschiedenis is
1.2.2. Wat is Gatekeeping
De journalist (redactie) bepaald wat er in het nieuws komt.
, 1.2.3. News values
! Galtung en Ruge: deden een poging om te beschrijven welke criteria journalisten
hanteren om nieuws selecteren
Vaststelling/ dit zijn de News Values:
1) Media heeft voorkeur voor elite landen en personen
(Bv. Aron Wade uit W817 pleegt euthanasie. elke dag doen gewone
burgers dit, maar dit komt niet in het nieuws)
2) Relevantie= hoe belangrijk is het nieuws
3) Slecht en uitzonderlijk nieuws
4) Het hangt af van de rest van het aanbod of bepaald nieuws aan bod komt
5) Nieuws over mensen krijgt meer aandacht dan over structuren
(Bv. Ze zullen spreken over het brood die duurder is, niet over inflatie)
6) Primeurs, héél goed nieuws of officiële agenda’s (corona) krijgen meer
aandacht.
Harcup en O’Neill: hernemen en updaten de theorie van Galtung en Ruge
Voegen aandacht voor impact op sociale media toe; redacties houden rekening
met delen, likes, reacties
Aandacht voor beeld- en/of klankwaarde van gebeurtenissen; verhalen met
goede foto’s, video’s of audio’s zijn interessanter
Infographics
Gaat soms ook over goed nieuws
De aanwezigheid van drama heeft een grote invloed en zeker wanneer er
beroemdheden in gemengd zijn
Ook de schaal van betrokkenen is belangrijk
Extreem gedrag
1.2.4. 5 W’s en onafscheidelijke H
Zijn ook bruikbaar om nieuwswaarde te bepalen.
Over wie gaat het
Waar gebeurd het nieuws
Wanneer is het nieuws gebeurd, in verband met actualiteit
Waarom en hoe leidt tot uitdieping en duiding
Wat in de media komt is dus afhankelijk van bovenstaande criteria
Bij afwijkingen (Bv. Man bijt hond is specialer dan hond bijt man) meer aandacht
