Welzijn en criminologie
Mogelijk examen 13/01
Welzijn: wat is welzijn/ wat is onwelzijn?
Hoe is welzijnszorg ontstaan?
Welke rol speelt de staat hierin?
Welzijn:
Fysiek welzijn: algemene gezondheid van persoon, afwezigheid van ziekte
Mentaal welzijn: psychologische en emotionele gezondheid van een persoon/
geestelijke gezondheid
Verschillende soorten welzijn:
Sociaal welzijn:
verbondenheid met andere
(familie, vriendschappen
Economisch welzijn: financiële
materiele aspecten, toegang tot
basisbehoefte, afwezigheid van
armoede in het mogelijke
Maatschappelijk welzijn (olifant):
iedd vertrekt vanuit verschillende
mogelijkheden, toegankelijkheid van
onderwijs en sociale voorzieningen
Milieu welzijn: menselijke
gezondheid, duurzaamheid,
milieubescherming, …
Welzijn verwijst zowel naar fysieke mentale gezondheid als het materiele.
,Welzijnszorg
Welzijnszorg= antwoord van de omgeving op de noodsituatie van een individu.
• Noodsituatie: een breuk tussen iemands noden en hun
capaciteiten / vermogen
• Omgeving: gezin en familie, lokale netwerk, private voorziening of
overheid
• Breuk: variabel doorheen de tijd, volgens sociale klasse, cultuur,…
m.a.w. er bestaan meerdere en veranderlijke definities van ‘noden’
en ‘welzijn’ (bijv. Nood aan kinderopvang, waarbij middenklasse
vrouwen de arbeidsmarkt gaan betreden, ervoor bleven ze thuis).
• Alle diensten en voorzieningen die mensen met noden/problemen hulp
aanbieden om een optimaal welzijn van het individu te bekomen
• Welzijnswerk: correctieve functie in samenleving**
** Correctieve: rechtzetting van gemaakte fouten
Criminologische relevantie aandacht voor welzijn
(Waarom aandacht voor welzijn) → 1.
Criminaliteit als sociaal probleem (maatschappelijk probleem)
- = criminaliteit brengt schade toe aan personen en gemeenschappen, maar ook
even goed aan hun naast bestaande.
- Criminaliteit heeft ook economische kosten: in diensten zoals opvolging,
hulpverlening, politie.
- Strafrechtelijke reactie draagt ook bij bij onwelzijn (stigma/reactie die
maatschappij geef): maatschappelijke reactie en stigmatisering → er is een
overmatige nadruk op de strafrechtelijke oplossingen en er is een gebrek aan de
rehabilitatiemogelijkheden, dit draagt bij aan een vicieuze cirkel van criminaliteit.
Sociale criminaliteitspreventie → 2.
“Een goed sociaal beleid is goede preventie van criminaliteit,
maar is meer dan goede criminaliteitspreventie alleen”.
Aanpakken van de kernoorzaken van criminaliteit door bijv:
= voorkomen van criminaliteit, die niet gericht zijn op het bestraffen van de persoon,
maar die op de kernoorzaken willen inspelen (wat erachter zit, dus het aanpakken van
armoede, werkloosheid, slechte huisvesting)
→ Maatregelen op criminaliteit te gaan voorkomen die te maken hebben met context →
kernoorzaken gaan aanpakken.
Forensisch welzijnswerk→ 3.
= in het kader van strafrecht
Welzijnswerk; werkt met mensen die met justitie te maken krijgen (slachtoffer onthaal,
VDAB (werken met mensen die uit gevangenis komen)
Door: algemene maatschappelijke hulpverlening (OCMW, verslavingszorg, VDAB)
,De verzorgingsstaat
= Hoe en waarom organiseren we ons als samenleving om welzijnszorg te bieden? Welke
rol speelt de staat hierin?
= hoe is verzorgingsstaat opgezet in België?
Tekst op canvas dat hoort bij dit deel
Hedendaagse maatschappelijke context van (on)welzijn (en criminaliteit(scontrole))
- Armoede
- Discriminatie, ongelijkheid, racisme
Literatuur bij dit deel
Coene, G. & Raes, K. (2008). Ethisch(e) Zorgen. Filosofie en ethiek van de zorg en de
hulpverlening. Gent: Academia Press.
→ Hst 2 ’Normatieve dimensies van solidariteit in de sociale welvaartsstaat (p.
51-63)
Welvaartstaat en verzorgingsstaat wordt soms door elkaar genomen, maar zijn wel
degelijk verschillend.
Welvaartsstaat= legt nadruk op bevorderen van welvaart, economische groei.
Gaat erover dat de staat actief gaat ingrijpen in economie om levenstandaard van de
bevolking te gaan waarborgen. Gaat ook over voorzieningen als onderwijs, maar is vooral
economisch gericht, focust op het stimuleren van werkgelegenheid en economische
groei.
Verzorgingsstaat: nadruk op het bieden van allerlei vormen als zorg, gaat over sociaale
voorzieningen, sociaal vangnet aan burgers die er nood aan hebben. De staat wordt
actief betrokken bij het waarborgen van basisbehoeften en dat staat betrokken wordt bij
het verminderen van sociale ongelijkheden in de maatschappij. (Vb. gezondheidszorg,
werkloosheiduitkeringen,)
→ Wij vooral focus op verzorgingsstaat: = Maatschappijvorm waarbij overheidszorg/
staat een belangrijke rol neemt in het garanderen voor collectieve sociale welzijn van
burgers.
Staat gaat zich ook in het maatschappelijk sociaal leven van de burgers gaan
positioneren en zich niet opstellen als een bewaker van burgerlijke rechten en plichten (
L’etat Gendarme) , maar de staat gaat ook actief vorm geven aan maatschappelijk leven
(L’etat protecteur). → Staat gaat betrokken zijn in het organiseren van onderwijs en zorg.
Idee van verzorgingsstaat!!: is een soort van beschermingsmechanisme op de vrije
markt. Dat er een overheidstussenkomst is, die erop gericht is dat er minder
marktafhankelijkheid is. ***
De markt in de pure vorm (bestaat in de praktijk kwasi niet) bestaat eruit dat er geen
overheidsbemoeienis is, en dat consumenten/bedrijven vrij beslissen op wat ze kopen
en verkopen. Om hierbij een vangnet te hebben dat het niet uit de hand loopt, is
, verzorgingsstaat geïnstalleerd om ervoor te zorgen, wie er niet mee kan met die markt
van koop en verkoop, dat ze ni uit de boot vallen.
Bedoeling van verzorgingsstaat is dat de marktafhankelijkheid veel minder wordt. =
Decommodificatie= ontrekken van marktafhankelijkheid.
*** Overheid wil tussenkomen dat er minder markt afhankelijkheid is
Verzorgingsstaat is het correctiemechanisme op de markt, is een compromis tussen de
vrije markt en collectivistisch stelsel. Het is een correctie van de verdeling van de
middelen die wij als maatschappij hebben, via een sociaal beleid. En heel centraal
hierin is de notie solidariteit: solidariteit tussen mensen, solidariteit tussen arm en rijk,
dat je achteraf op een pensioen kan rekenen.
→ Steunt op solidariteitsprincipe: is een vangnet van zodra je het nodig zou hebben.
Verzorgingsstaat: de origines
Nog voor er sprake was van een verzorgingsstaat, organiseerden samenlevingen zich op
heel wat verschillende manieren om die welzijnszorg te gaan verschaffen.
Verticale vormen van zorgarrangementen:
= feodale periode: patronage, waarbij dat patroon, verticaal van boven naar
onder, de zorg voorziet voor zijn onderdanen.
o Caritas= kerkelijke liefdadigheid, is ook verticaal, omdat mensen het niet
vanuit maatschappelijke solidariteitsidee doen, maar meer een soort van
eenrichtingsverkeer voor eigen zieligheid. Er is geen gevoel van
samenhorigheid als gelijkwaardige mensen, maar enkel uit liefdadigheid.
(Dit was een eenrichting relatie!!)
Overgang naar horizontale zorg.
Horizontale zorg: zorg komt meer onder hoede van overheid te staan (16E eeuw)
Eerste vormen van stedelijke structurele armenzorg: gaarkeukens, waar mensen
iets konden eten, slaapplaatsen werden georganiseerd, plaatsen waar mensen
goederen/kleding konden komen halen, maar het was wel enkel voor inwoners
van de stad.
In 16e eeuw waren er andere vormen van liefdadigheid, het breidt zich uit naar
verschillende lagen van bevolking. → Zorgarrangementen voor bredere lagen van
de bevolking, verschillende groepen van de mensen. Je hoefde geen daklozen te
zijn om op die zorg beroep te kunnen doen.
Meer gericht op moraliserend, we gaan de mensen verbeteren.
Solidariteit
= 19E eeuw, de term waarop die verandering gestoeld is, van de patrionage, feodale orde
naar de horizontale verdeling is, solidariteit.
De term wordt gebruikt om wederzijdse verplichting/schuld binnen een groep te gaan
beschrijven.
