1 Biomoleculen
1.1 Biochemie
Bio-organische chemie of biochemie = studie van de verbindingen
• Voedsel is opgebouwd uit moleculen
• Chemische kenmerken van deze moleculen bepalen volgende eigenschappen:
• Fysiologisch (lichamelijk)
• Sensorisch (smaak, geur, structuur)
• Technologisch (koken, verwerken, bewaren)
1.2 Biomoleculen
Biomoleculen = moleculen die aanwezig zijn in levende materie
• Alle levensvormen zijn primair opgebouwd uit dezelfde chemische elementen
• Deze vormen bij al deze levensvormen dezelfde 4 type biomoleculen
1.2.1 Chemische elementen
• De chemische elementen waar leven is uit opgebouwd:
• C, H, N, O 4 hoofdcomponenten
- H2O: belangrijkste component → mens: 60-70%
- C: ruggengraat van biomoleculen
- N en O: functionele groepen
• P, S: fundamentele elementen met specifieke doelen
• Na, K, Cl, Mg, Ca: zouten
• Enorm grote moleculen = macromoleculen
1.2.2 Vier typen biomoleculen
a. Nucleïnezuren:
• Informatie opslag, transmissie en expressie
b. Polysachariden of koolhydraten:
• Energie opslag (zetmeel in planten; glycogeen in mens en dier)
• Structurele componenten (cellulose) → minder bij mens en dier
c. Lipiden of vetten:
• Structurele component (tryglyceriden is hoofdcomponent van celmembranen)
• Isolatie: tegen koud, ook bij zenuwen
• Energieopslag
d. Proteïnen of eiwitten:
• Structurele functie (keratine in haar en nagels)
• Transporters
• Informatieoverdracht over lange afstand
• Bescherming tegen pathogenen antilichamen
• Reacties katalyseren in lichaam enzymen
• Spiercontracties
• Dus… ‘de arbeiders van organismen’
1.2.3 Opbouw van biomoleculen
• Polymeren van reeds gefabriceerde ‘bouwblokken’ of monomeren
• Polymeer = is een macromolecuul opgebouwd uit een opeenvolging van identieke/soortgelijke delen
(monomere eenheden) die chemisch aan elkaar zijn gekoppeld
• 4 types subeenheden of monomeren 1
,Hoofdstuk 1: Biomoleculen
1.3 Bouwstenen van biomoleculen
1.3.1 Koolhydraten
• Monomeer: eenvoudige koolhydraten of monosachariden
• Standaardformule: (CH2O)n (glucose: C6H12O6)
• Structuur:
• Ladderachtige keten → in waterige oplossing: cyclische verbinding
• Lineaire (ladder) structuur kan relevant zijn voor aangeven van positie
• C-atomen beginnen tellen vanaf C die dichtste bij carbonylgroep (C=O) ligt
• In veel monosachariden zijn aantal hydroxylgroepen vervangen door andere groepen
• Typische ringstructuur en overblijvende -OH groepen maken deze moleculen herkenbaar
1.3.2 Lipiden
• Zijn een heterogene groep verbindingen
• Gemeenschappelijke kenmerken:
• Hydrofoob: zeer lage oplosbaarheid in water
• Veel C-atomen
1.3.3 Proteïnen
• Monomeer: aminozuren
• Verbindingen met carboxylgroep en aminogroep aan een α-koolstof (= centrale)
• 20 varianten → variabele zijketen (R)
• Hebben amino- en zuurfunctie op centrale koolstofatoom
• Bij fysiologische pH (± 7,4):
• Groepen zijn geïoniseerd = Zwitterion
- Aminogroep: + geladen
- Carboxylgroep: - geladen
1.3.4 Nucleïnezuren
• Monomeer: nucleotiden → 3 componenten:
• Fosfaatgroep(en): mono-, di-, of tri-
• 5-C suiker (= pentose)
• Stikstofbevattende base
• ATP = adenosinetrifosfaat
1.4 Biologische polymeren
• Monomeer:
• Relatief eenvoudige moleculen
• Beperkte variatie
• Polymeer:
• Combinatie van veel monomeren van zelfde type (= residuen) → oneindig veel opties
• Soorten monomeren en de volgorde ervan:
- Bepalen de eigenschappen
- Dienen ook als info opslag
• Lipiden vormen niet echt polymeren → aggregeren wel samen tot grote structuren (= biomembranen)
2
, Hoofdstuk 1: Biomoleculen
1.4.1 Polysachariden
• Polymeren (aaneenschakelingen) van monosachariden
• Meeste polysachariden zijn homogene polymeren (1 type monosachariden)
• Hierdoor beperkt in functionaliteit tov DNA of eiwitten
• Functie:
• Stockagemoleculen voor cellulaire energie
• Leveren structurele steun aan cel
• Bestaan niet enkel als 1 lange streng van residuen → ook vertakte structuren
• Hierdoor kunnen ze toch sterk verschillende eigenschappen en functies vertonen
1.4.2 Polypeptiden of proteïnen
• Polymeren van aminozuren
• De 20 soorten aminozuren kunnen oneindig gecombineerd worden
• Zijketens gaan op een specifieke wijze met elkaar gecombineerd worden
• Interactie tussen zijketens en de waterige omgeving gaan ervoor zorgen dat de lange AZ-keten op een
specifieke wijze gaat plooien → 3D-structuur die eigen is aan eiwit en onmisbaar voor functie
1.4.3 Polynucleotiden of nucleïnezuren
• Polymeren van nucleotiden → beter bekend als DNA en RNA
• Beperkt aantal nucleotiden waaruit nucleïnezuren zijn opgebouwd:
• DNA: cytosine (C), guanine (G), adenine (A) en thymine (T)
• RNA: C, G, A en uracil (U)
• Hierdoor weinig variaties in structuur:
• DNA telkens dubbele DNA-helix
• Voornamelijk RNA-moleculen: opvouwen tot compacte structuren
• Informatie zit vervat in opeenvolging (sequenties) van de 4 nucleotiden
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur SamenvattingenBachelor. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
