Systemisch denken en
handelen
Opleiding: Graduaat Orthopedagogische
Begeleiding
Academiejaar: 2024-2025
1
, 1
Hulpverlening aan een cliënt en zijn context
Hoofdstuk 1 – uitleg cliënt en context
Het begrip context Bij het systeempentagramI zet je
jezelf als begeleider in het midden en
Context is de totale omgeving van de bekijk je daarbuiten met pijlen : het
cliënt waarin betekenis wordt
gezin, ouders, cliënt, suprafamiliale
gegeven aan gevoelens, gedrag, connecties en de omgeving.
gedachten, situaties, relaties en
meer. Context omvat zowel De behoeftepiramide volgens
personen, netwerken, organisaties en Maslow
het ruimer maatschappelijk kader.
Volgens Maslow moet eerst worden
Een sociaal netwerk is een netwerk voldaan aan de eerste onderste laag
van mensen die elkaar kennen vanuit in de behoeftepiramide voordat er
een gemeenschappelijke omgeving aan de andere lagen kan gewerkt
zoals een buurt, school, werk of worden met het individu.
sportclub.
De lagen gaan als volgt, van
Een familiaal netwerk is een netwerk beneden naar boven: Lichamelijke
waarin betrokkenen met elkaar behoeften, veiligheid en zekerheid,
verbonden zijn via geboorte, sociaal contact, waardering en
huwelijk/relaties, ouderschap, erkenning en als laatst
broer/zus,.. . zelfontplooiing.
De context van een cliënt bestaat uit Technieken om de cliënt en zijn
micro, meso- en macroniveau (denk context in beeld te krijgen
aan de metafoor van Asterix en
Het genogram of familiediagramII is
Obelix).
een grafische weergave van de
Micro: cliënt, vriendengroep, positie van de cliënt en zijn context.
(pleeg)gezin
Een familietekeningIII is een tekening
Meso: buurt, werk, instelling,
van het gezin waaruit je kan
peergroep
opmaken wie belangrijk is voor het
Macro: samenleving, politiek,
kind. Niet enkel woonplaats maar ook
economie, waarden
aantal gespendeerde tijd vormt een
Systemisch werken in de gezin (volgens het kind).
hulpverlening
Een levenslijnIV is een chronologische
Micro-, meso- en macroniveau zijn weergave van de levensgeschiedenis
met elkaar verbonden en hebben van het cliëntensysteem, een
invloed op elkaar. individu, een subsysteem of het
gezin. Positief boven de lijn, negatief
Het doel van systemisch werken is onder de lijn.
om het functioneren van het individu
en zijn context en/of het systeem te
verbeteren.
Het systeempentagram
2