SAMENVATTING GENETICA EN
NEUROWETENSCHAPPEN
Genetica: hoofdstuk 1: de erfelijke code
1 Inleiding
Hoe word een nieuw mens gevormd?
door de versmelting van twee voortplantingscellen :
eicel van de vrouw
zaad- cel van de man.
Hieruit ontstaat dan zygote (=bevruchte eicel).
Wat is differentiatie?
Die zygote gaat zich delen, steeds opnieuw. Zo ontwikkelen zich
dochtercellen. Op termijn zal hieruit een zelfstandig individu worden
gevormd, dat op zijn beurt eigen voortplantingscellen zal aanmaken die na
bevruchting ook weer aanleiding geven tot het ontstaan van een nieuw
individu.
In het begin van de ontwikkeling zijn alle dochtercellen aan elkaar gelijk. Bij de
opeenvolgende delingen krijgen ze echter geleidelijk een specifieke vorm en
functie. Men noemt dit differentiatie tot weefsels en organen. .
de erfelijke code is onder de vorm van ingewikkelde scheikundige moleculen in de
kern van iedere cel te vinden. Hoewel de verschillende celsoorten in hun uiterlijke
vorm sterk van elkaar verschillen, evenals hun activiteiten, herkennen we bij alle
soorten cellen toch enkele gemeenschappelijke onderdelen. In wat volgt zullen we
deze van naderbij bekijken.
2 Situering in de cel
Kleinste cellen: witte bloedcellen
Grootste cellen: eicellen
Bolvormig onder microscoop
in natuurlijke weefselomgeving zien , allerlei vormen
3 Componenten van een cel
3.1 Celmembraan
Definitie:
Houd het geheel samen en zorgt voor selectieve uitwisseling tussen het inwendige van de cel
en haar omgeving.
Extreem dun vliesje
Bestaat uit :
, Dubbele laag vetmoleculen (=fosfolipiden) waartussen grote klompen
eiwitten zitten
Aan buitenkant vaak complex geheel van suikelmoleculen
Ionenkanaaltjes die selectief geopend of gesloten kunnen worden
(= buisvormige opening omsloten door eiwitten die als poortwachter dienen
bij de selectieve uitwisseling van stoffen doorheen de ionenkanaaltjes).
Afbeelding cursus p11
3.2 Cytoplasma
Definitie:
Hierin spelen alle stofwisselingsprocessen van de cel zich af.
Complexe, geleiachtige stof
Bestaat uit:
Diverse moleculen van groot belang voor leven van cel
Celsap (=80% water, organische stoffen zoals eiwiten, suikers en vetten, ook
mengvormen en afbraakproducten, anorganische stoffen of mineralen zoals
chloor, ijzer, … en andere stoffen die slechts in kleine concentraties
voorkomen)
Organellen (=Groot aantal orgaantjes) met elk hun functie in de celwerking
Organellen zie tabel op volgende pagina!!!
Organel/orgaantje Functie/definitie
endoplasmatisch reticulum (=glad en ruw) Holten en kanalen
zorgen voor transport chemische
stoffen.
Netwerk van microtubuli Kleine buisjes
Vormen skelet voor cel om vorm te
behouden.
Golgi-apparaat Deel van glad endoplasmatisch reticulum
verpakking van producten die door cel
worden gemaakt.
,Talloze vacuolen Soort blaasje
bevat diverse secretieproducten.
lysosomen Zakjes met enzymen
staan in voor afbraak diverse stoffen.
mitochondriën Energiecentrales
hebben uitwendig en inwendig
membraan
buitenste membraan is glad, binnenste
membraan heeft aantal scherpe
plooien.
Hierdoor ontstaat aanzienlijke
uitbreiding van oppervlak waarop
metabolische processen kunnen
plaatsgrijpen. Met die energie zal cel
diverse activiteiten ontplooien.
ribosomen Belangrijke rol in decoderen erfelijke info.
Zetten erfelijke code om in eiwitten die het
organisme controleren.
Komen overal in cytoplasma voor
Sommige los, andere op Endo.Reti.
Bestaan uit:
een klein en een groter die soms van
elkaar losgekoppeld kunnen worden
om stukjes erfelijk materiaal te laten
passeren
centriolen Rol in celdeling
twee cilindervormige bundeltjes
microtubuli die loodrecht op elkaar
staan, dicht bij kern soms centrosfeer
genoemd
Afbeelding boek p12
Vergelijking met middeleeuwse stad (EXTRA)
Het membraan = stadsmuur die vijanden buitenhoudt maar ook goed bewaakte poor-
ten heeft waarlangs diverse goederen selectief in en uit gebracht kunnen worden.
De kern = het belfort met schatkamer waarin het hele archief van de stad met belang-
rijkste documenten en oorkonden (erfelijk materiaal) wordt bewaard.
Endoplasmatisch reticulum = talloze straatjes en steegjes
Microtubuli=diversemuurversterkingen
, Ribosomen = vele werkplaatsen en boetiekjes
Mitochondriën = windmolens
Golgi-apparaat=postgebouw
Vacuolen=diverseopslagruimten
Lysosomen=opruimingsdienst
3.3 Nucleus of celkern
Definitie:
Bevat het erfelijk materiaal.
1/3 van celvolume
Afgerond tot ovaal soms onregelmatige vorm
Bestaat uit:
Kernplasma (=vloeistof)
Omsloten door kernmembraan
Met kernporiën (=openingen)
Kernkleurstof/chromatine (=fijnkorrelige, donkere vlekken)
Ontstaan door kleurstoffen bij onderzoek hechten aan dunne
chromatinedraadjes (=erfelijk materiaal)
Soms is er nog een donkerdere vlek dit is dan het kernlichaampje (=nucleolus)
gebruikt om erfelijk materiaal door te geven aan cytoplasma
Chromosomen (=duidelijk herkenbare patronen)
4 Uitzicht van het erfelijk materiaal
4.1 De enkelvoudige chromatinedraadjes
Ieder chromosoom is een ingewikkelde scheikundige molecule (DNA).
Menselijke celkern: 46 chromosomen
Bestaat uit:
Erfelijk materiaal (=dun kettinkje)
Klopjes eiwitten (=waar kettinkje omheen zit)
4.2 Omvorming tot chromosomen
Chromatinedraadjes worden korter en dikker
Nu pas apart zichtbaar
46 chromosomen
23 moeder (=eicel). In elk van deze telkens 2 homologe chromosomen
23 papa (=zaadcel) (zelfde info bv. Ogen ene bruin ander blauw.
44 geen verschil tussen man en vrouw (=autosomen)
2 geslachtschromosomen ofwel XX (=vrouw) ofwel XY (=man)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chlodeclercq. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.