INLEIDING IN DE SOCIOLOGIE
HOOFDSTUK 1: OP ONTDEKKINGSTOCHT
DOOR EEN BEKEND GEBIED
1. DE EIGEN AARD VAN DE SAMENLEVING
sociologie = ‘samenlevingskunde’ of ‘studie van de maatschappij’
De samenleving is een groot geheel -> gaat van micro tot macro (Grieks)
Micro : klein
Meso : midden
Macro : groot
Samenlevingskunde = een mogelijkheid om je te doen navigeren van
verschillende punten naar andere punten zonder dat je de weg kwijtraakt (komt
dichter bij de vraag ‘hoe moet ik de weg zoeken in de samenleving?’)
Kennen = iets begrijpen hoe het werkt
Kunnen = navigeren, iets kunnen in de samenleving
VAN SIEYÈS TOT COMTE EN VAN NORMATIEF TOT EMPIRISCH
Sieyès
Werk : Qu’est-ce que le tiers état ? (Wat is de derde stand?)
Verschillende ideeën over wat de samenleving(kunde) is :
Iets wat normatief is, iets wat je moet kunnen nastreven, iets wat doelgericht
is
Het idee is dat sociologie verandering teweeg moet brengen de studie van
de verandering van de samenleving
Comte
Word gezien als de uitvinder van de sociologie
Bijna een halve eeuw later als Sieyès
Het idee van Comte is om meer empirisch te zijn
Empirische wetenschap van de samenleving
Comte zijn concept van samenlevingskunde
= heel beschrijvend / empirisch , op een positivistische manier
Terwijl Sieyès : meer betrokken tot het normatief begrip van sociologie
Hij zag vooral statica
1
, INLEIDING IN DE SOCIOLOGIE
Tussen de twee wereldoorlogen : werd het gezien als normatief
Van eind 19de eeuw tot begin 20ste eeuw zag men sociologie als empirisch
Evolutie op korte termijn van normatief concept (wat de samenleving zou
moeten zijn) naar een meer beschrijvend concept
Comte heeft ‘gewonnen’ => hij is een positivist
Tussen Sieyès en Comte dateren zich enkele decennia
Sociologie is een wetenschappelijke studie
Socios = verbonden met anderen
Logos = een bepaald systeem, een studie, een bepaalde manier van kijken
Sociologie : de studie van de samenleving, van al de verschillende aspecten
(groot en klein) die de samenleving uitmaken
Causaliteit = dat er een duidelijk gevolg is van een duidelijke oorzaak
Causa = latijn voor oorzaak
SOCIOLOGIE : DE STUDIE VAN
Sociale verbanden (gezinnen, verenigingen, bedrijven, steden, staten, ...)
Kenmerken van die samenlevingsverbanden
Wetmatigheden doorgronden die ons samenleven sturen
1.1. EEN BEELD VAN EEN TITEL
Samenleving = een speelveld met spelregels en spelers
Samen spelen ze het samenlevingsspel
Niet iedereen heeft evenveel inspraak
Er zijn spelregels die je moet volgen
Speelveld : een manier om te spreken over zaken
Maar er zijn ook altijd regels (spelregels)
- vb. speelveld (waar je de sport kan beoefenen) met spelregels
(hoe je de sport moet beoefenen Verschillende types regels
wat het mogelijk maakt om een spel te spelen
SPECIFIEKE POSITIES
2
, INLEIDING IN DE SOCIOLOGIE
Een kernbegrip binnen de sociologie
(bv voorspeler, middenspeler, achterspeler,...) (de plaats in het veld)
Elke speler heeft andere kwaliteiten (aanvallend, defensief,...)
Posities in de samenleving werken eigenlijk op dezelfde manier
SPECIFIEKE ROLLEN
Bij die posities horen ook rollen
een rol = de manier hoe je de positie invult
een positie (bv voorspeler) + een rol (bv agressief)
HOGE OF LAGE STATUS
Mensen die over geld en kennis beschikken zijn hoger geplaatst in de
samenleving
(geldt minder in de sport)
Wie weinig kennis en geld heeft eindigt aan de lagere kant van de
samenleving
Wilt niet zeggen dat dit minderwaardige mensen zijn
Maar minder inspraak, minder financiële mogelijkheden, ...
Ondanks hun lagere waardering zijn de laatstgenoemde beroepen niet minder
belangrijk voor de goede werking van de samenleving
Status = de plaats die iemand inneemt in de hiërarchie
INFORMATIE EN COMMUNICATIE
Informatie is de grondstof en communicatie is het proces
Grondstof (uit boek, ervaringen, uit gsm,...) brengt je binnen in het proces van
communicatie
In en op een speelveld en zelfs naast een speelveld (naast veld staan ook ‘spelers’ -
> publiek, EHBO, trainer,...) -> overal bestaat een ‘naastveld’
In elk van die omstandigheden heb je een taakverdeling (= nodig)
TAAKVERDELING EN HIËRARCHIE
Taakverdeling : taken worden verdeeld onder de verschillende posities, er komt
ook een vorm van hiërarchie aan te pas
Formele en informele leiders
Formeel : die via oficiële kanalen op die posities terecht komen
3
, INLEIDING IN DE SOCIOLOGIE
Conflicten tussen formeel en informeel maken deel uit van het dagelijks leven
en elke organisatie
Speler moeten zich ook nuttig maken en het doel is winnen, maar er zijn ook
andere motieven zoals bv. Een winstpremie, het komt erop neer dat ieder zijn of
haar eigen status wilt verbeteren.
RUIMTE ROND HET SPEELVELD IN CONCENTRISCHE CIRKELS
Concentrische cirkels : de verschillende ruimtes die aanduiden wie heel dicht en
heel ver van het centrum ligt ( commentator => supporter=> wielrenner)
hetzelfde in de samenleving
Van hedendaagse wetenschappers wordt er verwacht dat ze zich bewust uitspreken
over hun positionaliteit, of het geheel van positie gebonden rollen, voorkeuren,
ervaringen en eigenschappen die een mogelijke invloed kunnen hebben op de
neutraliteit van hun onderzoe
Je hebt pas vrijheid als er spelregels zijn. Spelregels zorgen voor zekerheid en
voorspelbaarheid
1.2. HET DAGELIJKS LEVEN DOOR DE SOCIOLOGISCHE LENS
DE SOCIOLOGISCHE LENS
Die lens is een professioneel instrument dat het mogelijk maakt om een beeld te
vormen van de structuur van de zichtbare sociale werkelijkheid
De sociologische lens verleent betekenis aan de samenleving
Alleen nuttig als ze wordt gehanteerd door iemand die de waarnemingen ook kan
interpreteren, door iemand die de sociologische verbeelding bezit sociological
imagination
CHARLES WRIGHT MILLS
Dat iemands individuele ervaringen in verband staan met maatschappelijke
krachten en de ruimere historische context
Hij doelt op het vermogen om te begrijpen dat iemands individuele ervaringen
in verband staan met maatschappelijke krachten en de ruimere historische
context.
Als je de sociologische bril op zet zie je andere dingen dan als je hem opzet of een
andere bril . je bril past zich aan, aan je sociologische beeld
Drie componenten van de sociologische verbeelding :
4
