Het verbintenissenrecht is een tak uit het privaatrecht, maar het is ook een rechtstak die ‘aanvullend’ werkt
t.a.v. het publiekrecht.
Een verbintenis is een verplichting/band tussen rechtssubjecten.
Schuldenaar = iemand die een verplichting heeft. Hij moet iets doen, geven of iets niet doen.
Aannemingscontract = elk contract waarbij iemand zich verbindt met iemand die een dienst voor jou gaat
doen. Vb. zich beroepen op een advocaat.
WAAR VIND JE HET VERBINTENISSENRECHT?
Te vinden in het Burgerlijk Wetboek 🡪 2017 commissies tot hervorming: oud BW en BW (9boeken).
Boek 5 in werking getreden op 1januari 2023. Dit boek is toepasselijk op rechtshandelingen en rechtsfeiten van
na de inwerkingtreding.
het verbintenissenrecht kent een evolutie:
● Wijzigende invulling van begrippen
● Belang van rechtspraak
● Wetgevende initiatieven vb. Vlaams Woninghuurdecreet, Wetboek Economisch recht…
🡪 de bijzondere regel heeft voorrang op de algemene regel
● Invloed van Europees recht
WAT IS EEN VERBINTENIS?
1
,BEGRIP
Verbintenis (art.5.1 BW) = een rechtsband op grond waarvan een schuldeiser van een schuldenaar, indien
nodig in rechte, de uitvoering van een prestatie mag eisen.
🡪 een juridische verplichting tussen twee of meer personen
EIGENSCHAPPEN VAN DE VERBINTENIS
RECHTSBAND:
Tussen minimaal 2 personen (natuurlijk of rechts):
De schuldenaar heeft een verbintenis tegenover een schuldeiser. Het moet een prestatie leveren, dit is het
voorwerp van de verbintenis. De schuldeiser heeft een vorderingsrecht tegenover een schuldenaar.
Vorderingsrecht impliceert een band tussen personen. Heeft een relatieve werking: het is steeds een recht van
een persoon om zich te richten tot een bepaalde persoon (persoonlijke rechten). <> zakelijk recht dat het recht
is van een persoon op een bepaald goed.
Verbintenis – schuld – verplichting:
⮚ Iets geven
⮚ Iets doen
⮚ Iets niet doen (laten) vb. geheimhoudingsclausule (iets niet aan de buitenwereld meedelen)
Eigendomsrecht is een band tussen personen en zaken/goederen 🡪 behoort niet tot verbintenissenrecht, maar
tot het goederenrecht.
IN GELD WAARDEERBAAR
AFDWINGBAAR (IN RECHTE = VOOR EEN RECHTBANK):
Er bestaat hierbij een tussenvorm:
Natuurlijke verbintenis (art. 5.2 BW): is niet in rechte afdwingbaar, maar als de schuldenaar de natuurlijke
verbintenis vrijwillig nakomt dan kan hij het niet terugvorderen (dus beetje afdwingbaar). Door de vrijwillige
uitvoering wordt de natuurlijke verbintenis omgezet in een civiele verbintenis.
BRONNEN VAN VERBINTENISSEN
Art. 5.3 BW verbintenissen ontstaan uit:
2
, ● Rechtshandelingen:
→ Eenzijdige rechtshandelingen (=eenzijdige wilsuiting) art.5.125 BW vb. ontslag indienen,
opzeg, dagvaarding
Gaat uit van één persoon, met de bedoeling rechtsgevolgen te doen ontstaan.
→ Meerzijdige rechtshandelingen (=contract/overeenkomst) art.5.4 BW:
Wilsovereenstemming tussen twee of meer personen met de bedoeling rechtsgevolgen te
doen ontstaan.
We hebben hierin eenzijdige contracten (vb. schenking) en wederkerige contracten (huur)
● Rechtsfeiten:
→ Oneigenlijke overeenkomsten (=quasi-contracten) art.5.127 BW:
Zijn geoorloofde daden, zonder de bedoeling dat er een verbintenis uit voortvloeit, maar dit
gebeurt toch (vb. zaakwaarneming, onverschuldigde betaling of vermogensvermeerdering
zonder oorzaak)
→ Onrechtmatige daad (buitencontractuele aansprakelijkheid) art.1382 oud BW
Iemand begaat een fout die bij een andere persoon schade veroorzaakt. Daarnaast kunnen
personen ook kwalitatief aansprakelijk zijn voor andere personen waarvoor zij instaan of voor
zaken en dieren die zij onder zich hebben.
● De wet vb. de verplichting om belastingen te betalen
INDELING VAN VERBINTENISSEN
VERBINTENISSEN EN HUN BRON
● Rechtshandelingen:
→ Eenzijdige rechtshandelingen
→ Meerzijdige rechtshandelingen
● Contractuele aansprakelijkheid: aanspraak steunt op een overeenkomst
● Rechtsfeiten:
→ Oneigenlijke contracten
→ Onrechtmatige daad
● Buitencontractuele aansprakelijkheid: aanspraak steunt niet op een overeenkomst
VERBINTENISSEN EN HUN AARD
VERBINTENIS MET ECONOMISCH KARAKTER – VERBINTENIS MET BURGERLIJK KARAKTER:
Een verbintenis met een economisch karakter is een verbintenis tussen ondernemingen.
Een verbintenis met een burgerlijk karakter is een verbintenis tussen niet-ondernemingen.
● Bepaalt welk recht hierop van toepassing is. Vb. Enkel boek 5 van BW of ook het WER?
3
, VERBINTENIS MET PERSOONSGEBONDEN KARAKTER:
Art. 5.196 BW
Kan een schuldenaar van een verbintenis zich laten vervangen door iemand anders om de verbintenis na te
komen? Hangt af van de soort verbintenis, in de bouw is dit wel acceptabel (aannemingscontract).
Principe: een verbintenis kan door om het even wie worden uitgevoerd 🡪 niet-persoonsgebonden verbintenis.
Uitzondering: verbintenis intuitu personae (persoonsgebonden karakter). Dit blijkt uit de aard van de
verbintenis of uit de bedoeling van de partijen.
De schuldenaar kan zich laten vervangen door een derde voor de nakoming van de verbintenis, maar de
schuldeiser heeft het recht om de betaling te laten weigeren.
Bij het overlijden van de schuldenaar vervalt de verbintenis niet, dus de erfgenamen moeten de verbintenis
nakomen, omdat het geen persoonsgebonden verbintenis is.
VERBINTENISSEN EN HUN VOORWERP
VERBINTENISSEN OM IETS TE DOEN, IETS TE GEVEN OF IETS NIET TE DOEN:
Een verbintenis is afdwingbaar!
Een contract bevat meestal meerdere verbintenissen. Elke verbintenis in het contract heeft een voorwerp: een
prestatie die de schuldenaar moet leveren.
De prestatie is:
● Iets doen
● Iets niet doen
● Iets geven of iets garanderen (borg of verzekeraar)
RESULTAATSVERBINTENISSEN VS. INSPANNINGSVERBINTENISSEN (ART.5.72 BW):
Resultaatsverbintenis = garantieverbintenis/uitslagverbintenis. SA verbindt zich tot een welbepaald resultaat.
Inspanningsverbintenis = middelenverbintenis. SA verbindt zich ertoe de nodige inspanningen te leveren,
zonder het resultaat te garanderen.
Bevrijdingsbeding geldig?
● Wet
● Gemeenschappelijke bedoeling van de partijen
🡪 uitdrukkelijk in het contract
🡪 impliciet
● Voorwerp van de verbintenis
Aleatoir (=onzeker) karakter van het beoogde resultaat
DEELBARE EN ONDEELBARE VERBINTENISSEN:
Verbintenissen met een deelbaar voorwerp = verbintenissen waarvan het voorwerp gesplitst of in delen kan
worden uitgevoerd.
Verbintenissen met een ondeelbaar voorwerp = verbintenissen waarvan het voorwerp noodzakelijk in zijn
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur louisedesmaele. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
