TOEGEPASTE VERPLEEGKUNDE 1 – THEORIE – I.
HEYVAERT
Les 1 – zelfzorgtekort en observati es ti jdens zorgen
Activiteitenpatroon: zelfzorgvermogens
Verpleegkundige observaties
Zelfzorgtekort in
- Zich wassen/lichaamsverzorging
- Zich kleden/uiterlijke verzorging
- Toiletgang
- Huishouden
EXTRA
- gevolgen bij slecht hygienische verzorging:
- risico op infectie of irritatie
- verstoring van zelfbeeld
- uitsluiting door omgeving (sociaal isolment)
- hoe kan je nagaan hoe het gesteld is met het zelfzorgvermogenvan de
zv:
Vragen stellen om belangrijke inf te weten:
- gewoonten
- wensen
- motivatie
- lichaamlijke beperkingen( mobiliteitsbeperkingen, zintuigelijke beperkingen)
- eventueel te gebruiken hulpmiddelen
- ernstige lichaamlijke ziekten(AH, circulatie, vermoeidheid)
- psychische problematiek (depressie, angst)
- feitelijke manier van omgaan met bestaande problematiek
PROBLEEM zelfzorgtekort
E tiologie: tekort aan energie, neurologische stoornissen, visuele
stoornissen
S ymptonen / verschijnselen: kan lichaam(sdelen) niet meer wassen, kan
badkamer/kraan niet meer bereiken, kan watertemperatuur niet meer
regelen
D oelstellingen: via SMART (niet ke)
I nterventies: zorgen voor: aangename temperatuur, alle
benodigdheden, privacy en veiligheid
E valuaties: gerichte observatie + vragen stellen over effect, vorderingen
en gedragingen
,Gegevensverzameling
HUID
- Kleur
• Blauw = cyanose: ademhalingsproblemen
• geel: leverlijden
• rood: verbranding, koorts
• bleek: bloedarmoede, externe kloud
• grauw: schocktoestand
- Haematoom: bloeduitsorting (blauwevlekken)
- Melanoom (abcde):huidkanker
• Asymmetrie: ene helft heeft een andere kleur of vorm.
• Border: onregelmatige grillige rand
• Color: vlek verandert of heeft verschilende kleuren
• Diameter: vlek is groter dan 5 mm
• Evolving: vlek jeukt bloedt of verandert
- Overpigmentatie: zwangerschapsmasker, door verandering van hormonen
- Vitiligo: een onschuldige maar esthetisch storend, huid en haar verliest
pigment
- wratten: goedaardige huidgezwelletjes
TEMPERATUUR
- Psoriaris:chronische huidziekte gekenmerkt door rode vlekken bedekt met
witte schilfers
- Schimmelinfecties: infectie
- Xerosis: droge huid
Verschijnselen: jeuk, barstvorming, schilfers, schilfering, ontvelling
Oorzaken: - gebruik van medicijnen -ziekten(nier lever) – overmatig transpireren –
uitdroging door vochttekort – verdamping van vocht via huid na badden
Interventies: -voldoende vocht inname (1,5l) -voldoende luchtvochtigheid +60% -
overvette en ongeparfumeerde zepen -huid deppend drogen -lotions brengen
- Intertrigo (=smetten): lijnvormige beschadiging van huid thv de huidplooien,
met risico infectie (schimmelinfectie)
risicoplaatsen: liesplooi, onder borsten, in oksels, in buikplooi, bilnaad
verschijnselen: roodheid, pijn
oorzaken: prikkeling van huid door overmatige transpiratievocht gecombineerd door
wrijving
risicofactoren: overgewicht, ziektetoestanden met koorts, warme
weeromstandigheden
preventie: niet geparfumeerd zeep, huidbeschermende creme(zynkoxyde),
huidbariere spray(cavilon), vochtabsorberende kompressen in huidplooien, zachte
kompressen aanbrengen, kledij:licht, luchtig: katoen
Vochtigheidsgraad
, - Huidturgor (=huidspanning): mate van elasticiteit van de huid: deshydratatie
door vochttekort
controle: controle door huidplooi
- Oedeem: vochtophoping tussen weefsels ( de aanwezigheid van vocht op
plaatsen in het lichaam waar vocht normaal niet of nauwelijks aanwezig is)
controle: druk gedurende enkele seconden stevig met je vingers op de huid van de
zorgvrager om oedeem te contoleren. Kijk hoelang het duurt voordat de huid
terugveert (4 puntschaal)
- vochttekort: uitdroging, deshydratatie
IRRITATIES
- Decubitus (4 graden):doorligwonden: weefselversterft veroorzaakt door de
inwerking op het lichaam van druk, schuif of wrijfkracht of een combinatie
ervan
4graden:
-niet wegdrukbare roodheid: betekent dat de rode huidskleur niet wit wordt wanneer
met een aantal vingers lichte druk op de rode plek wordt uitgeoefend
-blaren
-oppervalkkige decubitus
- diepe decubitus
- Skin tears: huidscheur; veroorzaakt door wrijvingskracht en schuifkracht,
waarbij de opperhuid loskomt
- Krabletsels door bijvoorbeeld scabies: of schurf is een besmettelijke
huidaandoening die wordt veroorzaakt door de schurfmijt
MOND EN SLIJMVLIES
- cyanose: blauwe mond
- herpes libialis simplex: een koortslip wordt door het herpessiplexvirus
overdragen. De blaasjes die ontstaan op de lippen komen regelmatig terug
omdat het virus in het lichaam blijft. Koortslip, ookwel herpes libialis genoemd.
Is een veel voorkomende besmettelijke aandoening die wordt veroorzaakt
door de virus.
- stomatitis: mondslijmvliesontsteking
- glossitis: tongontsteking
- parodontitis: tanden en tandomgeving ontsteking
- gingivitis: tandvleesontsteking
- aften: blaasjes of zwelletjes in de mond met een doorsnede van drie tot vier
mm
- spruw: schimmelinfectie mond