Inleiding Fiscaal recht
EXAMEN verschil belasting en retributie
- Je kan niet met ambtenaar discussiëren over belasting, ambtenaar moet deze enkel
innen
- Overheden heffen belastingen
Begrip en kenmerken van de belasting
Belasting = een bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door de overheid wordt opgelegd
met het oog op het verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om uitgaven te doen in
het algemeen belang en voor zover die bijdrage bij wet of decreet als belasting wordt erkend.
Kenmerken van een belasting
- Het financieel doel
Voor het dekken van de overheidsuitgaven, hierbij ligt de nadruk op de algemene draagwijdte
van belastingen. Belastingen worden geheven en aangewend ter financiering van diensten van
openbaar nut. GEEN rechtstreekse en individuele tegenprestatie.
RETRIBUTIE= rechtstreeks laten vergoeden door degene die de dienst heeft genoten
Vb. verkeersboete
- Het dwingend karakter
Twee soorten van sancties :
1. Administratieve sancties
2. Strafrechtelijke sancties
Het una via-principe = de inbreuken op de fiscale wetgeving uitsluitend ofwel via
administratieve weg, ofwel via de strafrechtelijke weg kunnen worden vervolgd.
- Overheidsinkomsten die geen belastingen zijn
Vb. inkomsten die de overheid haalt van openbare domeingoederen, inkomsten uit verstrekken
van diensten aan burgers in sectoren waarin de overheid in concurrentie treedt met de
privésector, verplichte betalingen aan de overheid zonder financieel doel, retributies, de
parafiscale heffingen.
- Retributie versus bijzondere vormen van belastingen
Geïndividualiseerde dienstverlening (de overheid die daarbij over een juridisch of feitelijk
monopolie beschikt)
De rechtstreekse TEGENPRESTATIE van de openbare instelling en het daaraan verbonden
PERSOONLIJK VOORDEEL van de gebruiker zijn substantiële kenmerken van de retributie.
Verhaalbelasting of repartitiebelasting
Voordeel wordt als het ware gedwongen genoten
Urbanisatiebelasting
Aan alle inwoners van een bepaald gebied
Forfaitair aangerekend
NIET gebonden aan de uitvoering van bepaalde werken op een bepaalde plaats en een
bepaald tijdstip
- De parafiscale bijdragen komt in specifieke pot
Niet als belasting beschouwd WANT de opbrengst ervan niet in de rijksmiddelenbegroting.
De sociale bijdrage worden rechtstreeks ondergebracht bij de RSZ (Rijksdienst voor Sociale
Zekerheid)
Sociale bijdragen beogen niet de dekking van de algemene uitgaven van de staat maar alleen
specifieke uitgaven.
Vb. het vervangen of aanvullen van een arbeidsinkomen
Bestemmingscriterium laat een onderscheid toe met de belastingen.
,Een meer collectieve benadering: met name of de heffing een relevant verband vertoont
tussen de bijdrageplichtigen enerzijds, en het “collectief der sociaal verzekerden van wie de
sociale bescherming mede door de bijdragen wordt gefinancierd”
De situering van het belastingrecht
- De rechtswetenschap
Wie of wat aan de belasting wordt onderworpen, welk het toepasselijk tarief is, hoe de
belasting wordt gevestigd, hoe ze wordt geïnd, …
- Belastingwetenschappen
Mogelijke aspecten en effecten van de belastingheffing, vb. economie, psychologie, …
Noodzakelijk karakter van belastingen in een moderne samenleving
Kunnen worden beschouwd als het recht op privé-eigendom en de vrijheid van ondernemen.
Nodig om de overheid haar specifieke overheidstaak te laten vervullen. Vb. het kosteloos
aanbieden van lager en middelbaar onderwijs, het zorgen voor landsverdediging, …
De functies van de belasting
1. Financiële functie
Voldoen aan een aantal normen van financiële techniek
- Een geregelde opbrengt en een eenvoudig belastingstelsel
- Belastingschuld snel en goedkoop worden geïnd
- De wetgever de belastinggrens eerbiedigen
2. De economische functie BELANGRIJK
- Prijsvorming: kostprijsverhogend karakter
- Spaarwezen: door de toekenning van belastingvrijstellingen en -verminderingen ertoe
aangezet stortingen te oden aan pensioenkassen en levensverzekeringsmaatschappijen
- Consumptie: een algemene verhoging van belasting doet koopkracht dalen
- Investeringen: hoge belasting geeft aanleiding tot kapitaal- en ondernemingsvlucht.
Investeringen langs fiscale weg aan te moedigen. Bijvoorbeeld door toekenning van een
aftrek voor risicokapitaal
- Tewerkstelling: in functie van de personeel aangroei een deel van hun winst vrijstellen
3. De sociale functie
Om haar sociale politiek te verwezenlijken.
Draagkrachtbeginsel: hoe groter een bezit of een inkomen, des te minder een op dezelfde voet
geheven belasting wordt gevoeld.
Proportioneel meer worden afgenomen naarmate men een hoger inkomen of vermogen heeft.
Wie mag belasting heffen?
a) De federale overheid (art. 170 GW, principe van de fiscale autonomie)
Kan GEEN belasting heffen op water en afval (is voor de gewesten)
b) De lokale besturen: de gemeenten, provincies en de agglomeratie Brussel (art. 170 GW,
principe van de fiscale autonomie)
Verantwoording verschuldigd aan de hogere overheid die via bestuurlijk toezicht instaat
voor de bewaking van het algemeen belang. Een federale wet kan een lokale belasting
invoeren of afschaffen.
c) De regionale besturen: de gewesten en de gemeenschappen
Mogen GEEN belasting heffen op federaal belaste materies
De eigenlijke fiscale bevoegdheden
De oneigenlijke fiscale bevoegdheden
= de grondslag voor de zogenaamde overgedragen en toegewezen belastingen. De
overgedragen belastingen zijn belastingen die door de federale overheid zijn
ingevoerd, maar waarvan de opbrengst en de regelgeving volledig aan de gewesten
wordt toegewezen.
De toegewezen belastingen zijn belastingen waarvan de regelingsbevoegdheid
volledig behoort bij de federale overheid, maar waarvan een deel van de opbrengst
wordt verdeeld over de gemeenschappen en de gewesten. (vb. Btw-opbrengst)
d) De publiekrechtelijke instellingen die belast zijn met een opdracht van algemeen
belang
, e) De supranationale overheden (vb. douanerechten)
Grondwettelijke beginselen van de belastingheffing
Basisbeginselen
- Het legaliteits- of wettelijkheidsbeginsel
- Het annualiteits- of eenjarigheidsbeginsel
- Het gelijkheidsbeginsel
1. Het legaliteitsbeginsel
Bescherming van de burgers tegen al te buitensporige belastingen. Geen belasting ten
behoeve van de staat worden ingevoerd dan door een WET.
Draagwijdte : er is steeds een wet (federale belasting), een decreet (regionale belasting) of
een besluit van de gemeenteraad of provincieraad (lokale belasting) nodig om een nieuwe
belasting in het leven te roepen of om een bestaande belasting te wijzigen.
ZONDER akkoord van de verkozen volksvertegenwoordigers in parlementen en raden GEEN
nieuwe belastingwetgeving tot stand komen.
De invoering van belasting vertoont drie facetten:
(1) De vaststelling van het belastingsubject en van de grondslag van de belasting
(2) De vaststelling van het tarief of de aanslagvoet die op de grondslag moet worden
toegepast
(3) De vaststelling van de modaliteiten van de heffing
ALLEEN minder belangrijke aangelegenheden mogen door een uitvoeringsbesluit worden
geregeld.
Gevolgen :
(a) De principiële belastingvrijdom
Het legaliteitsbeginsel impliceert dat niets belastbaar is, tenzij de wetgever anders bepaalt.
Vb. de moratoriumintresten, gerechtelijke interesten, meerwaarde gerealiseerd verkoop
aandelen
(b) De gebonden bevoegdheid van de administratie
De administratie steeds verplicht om tot de inning van de wettelijk verschuldigde belasting
over te gaan. De administratie kan geen kwijtschelding of vermindering van belasting
verlenen.
De adviseur-generaal belast met de inning en de invordering van fiscale en niet-fiscale
schuldvorderingen kan een onbeperkt uitstel van de invordering van de belasting verlenen.
Minister van Financiën bezit de macht om louter fiscale boeten, belastingverhogingen en
intresten geheel of ten dele kwijt te schelden.
(c) Het voorzienbaarheidsbeginsel als onderdeel van het legaliteitsbeginsel
Kwalitatieve vereisten:
- Wettekst moet duidelijk zijn
- De overheid moet de wettekst interpreteren conform de geldende interpretatieregels
- De wet consistent door de fiscus moet worden toegepast
2. Het eenjarigheidsbeginsel
Elk jaar opnieuw moet het parlement beslissen dat de overheid belastingen mag heffen.
Draagwijdte : belastingwetten gelden in principe slechts voor één jaar tenzij ze worden
vernieuwd. De wetgevende macht moe(s)t jaarlijkse controle kunnen uitoefenen op de
uitvoerende macht.
De uitvoerende macht elk jaar opnieuw de uitdrukkelijke machtiging moet krijgen om
belastingen te heffen op basis van de bestaande wetgeving.
, Gevolgen : belangrijke gevolgen op het ontstaan van de fiscale schuld. Deze schuld ontstaat
materieel door het samentreffen van drie elementen.
1) Het voltrokken belastbare feit
2) De organieke belastingwet die dit feit omschrijft
3) De jaarlijkse begrotings- of financiewet die de overheid toelating verleent om die
organieke belastingwet toe te passen
De materiële belastingschuld moet nog omgevormd worden tot een formele schuld om de
betaling te kunnen eisen.
Op het gebied van inkomstenbelasting heeft het beginsel tot gevolg:
- Voor ieder belastbaar tijdperk een nieuwe aangifte moet worden ingediend
- Beroepskosten ENKEL aftrekbaar voor het belastbaar tijdperk waarin zij zijn gedaan of
waarop zij betrekking hebben
- Overeenkomsten tussen de administratie en de belastingplichtige ter zake van
feitenkwesties in beginsel slechts voor het betreffende belastbaar tijdsperk gelden
- De aanslag voor één jaar gebeurt
- Een ingediend bezwaarschrift enkel geldt voor de aanslag waarop het bezwaarschrift
betrekking heeft
3. Het gelijkheidsbeginsel
Inzake belastingen geen voorrechten kunnen worden ingevoerd. (absoluut verbod)
Geen vrijstelling of vermindering van belasting kan worden ingevoerd dan door een wet.
(relatief verbod)
Draagwijdte: het beginsel heeft een relatief karakter. Dat alle personen die zich in dezelfde
feitelijke toestand bevinden op gelijke wijze moeten worden belast.
Voor verschillende fiscale behandelingen moet een objectieve en redelijke verantwoording
bestaan. Een dergelijke verantwoording moet gezocht worden in het licht van het doel en de
gevolgen van de belasting.
Controle eerbiediging:
- Grondwettelijk hof
- Prejudiciële vraag (indien wetgevende akte getoetst moet worden aan de Grondwet)
- of bij wijze van vernietigingsberoep
binnen de 6 maanden na het uitvaardigen van een nieuwe wet, decreet of
ordonnantie
Wat de KB en MB en de belastingreglementen van de plaatselijke besturen betreft, geldt dat de
rechter die over een geschil uitspraak moet doen, zelf kan nagaan of het gelijkheidsbeginsel
geëerbiedigd werd.
Raad van State kan het besluit of reglement dat in strijd is met het beginsel met
terugwerkende kracht vernietigen of schorsen.
Beginsel en kenmerken die voortvloeien uit de aard van de belastingen en uit het
recht in het algemeen
1. het fiscaal recht is GEEN volstrekt autonome rechtstak
het gemeen recht het fiscaal recht beheerst.
2. de fiscale wet is van openbare orde
belastingrecht hoort tot het publiekrecht. Zij raakt de wezenlijke belangen van de staat en van
de maatschappij.
Juridische gevolgen:
- de belastingwet bepaalt zelf wie schuldenaar is van de belasting
- overeenkomsten die belastingontduiking tot doel hebben zijn van rechtswege nietig
- tussen fiscus en belastingplichtige kunnen GEEN overeenkomsten worden gesloten over
rechtskwesties
- bij de vestiging van de belasting is de fiscus geen derde
keuze van de minst belaste weg
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elisebunt. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
