,DEEL I. Het grondplan ................................................................................................................................. 9
1. HOOFDSTUK 1. Overzicht van de staatsrechtelijke principes ......................................................... 9
1.1. België is een grondwettelijke staat........................................................................................... 9
1.2. België is een democratie .......................................................................................................... 9
1.3. België is een rechtstaat .......................................................................................................... 10
1.4. België is gebaseerd op een scheiding der machten............................................................... 10
1.5. België is een federaal systeem .............................................................................................. 10
1.5.1. Statistische of klassieke benadering .............................................................................. 11
1.5.2. Dynamische benadering ................................................................................................ 12
1.5.3. Gelaagd bestuur............................................................................................................. 12
1.6. België is een monarchie ......................................................................................................... 12
1.7. België is een sociale welvaartstaat ........................................................................................ 13
1.8. België is een duurzame staat ................................................................................................. 13
2. HOOFDSTUK 2. Overzicht van de staatsrechtelijke instellingen .................................................... 14
2.1. Het federale parlement (de Kamer en de Senaat) ................................................................. 14
2.1.1. Het tweekamerstelsel of bicameraal systeem? .............................................................. 14
2.1.2. Functies van het federale parlement .............................................................................. 15
Representatie .............................................................................................................................. 15
Wetgeving ................................................................................................................................... 15
Deliberatie ................................................................................................................................... 16
Controle ....................................................................................................................................... 16
Financiering ................................................................................................................................. 16
2.1.3. Werking van het federale parlement .............................................................................. 17
2.2. De Koning .............................................................................................................................. 18
2.2.1. De Koning als persoon ................................................................................................... 19
2.2.2. De Koning als instelling .................................................................................................. 19
2.3. De regering (de Koning en zijn ministers) .............................................................................. 20
2.3.1. Samenstelling van de regering....................................................................................... 20
2.3.2. Functies van de regering................................................................................................ 20
A) Normatieve functie ............................................................................................................. 21
B) Bestuursfunctie .................................................................................................................. 21
C) Buitenlands beleid .............................................................................................................. 21
D) Landsverdediging ............................................................................................................... 22
2.3.3. Werking van de regering ................................................................................................ 23
1) Consensusregel ................................................................................................................. 23
2) Administratie en kabinetten ................................................................................................ 23
2.3.4. Ontslag van de regering en van ministers...................................................................... 23
2.4. Het statuut van parlementsleden, ministers en staatssecretarissen ...................................... 24
2.4.1. Onverenigbaarheden ..................................................................................................... 24
2.4.2. Immuniteiten................................................................................................................... 24
2.4.3. Strafrechtelijke onschendbaarheid ................................................................................. 25
2.4.4. Politieke verantwoordelijkheid ........................................................................................ 25
2
, 2.4.5. Burgerlijke aansprakelijkheid ......................................................................................... 26
2.4.6. Vergoeding ..................................................................................................................... 26
2.5. Rechtscolleges ....................................................................................................................... 26
2.5.1. De rechterlijke macht en het recht op een behoorlijke rechtsbedeling........................... 26
2.5.2. De Raad van State en de administratieve rechtscolleges.............................................. 27
2.5.3. Het Grondwettelijk Hof (vroeger het Arbitragehof) ......................................................... 28
A) Bevoegdheden ................................................................................................................... 28
B) Samenstelling..................................................................................................................... 29
3. HOOFDSTUK 3. Fundamentele rechten en vrijheden: beginselen................................................. 30
3.1. Grondrechten in de Belgische Grondwet ............................................................................... 30
3.2. Categorieën van grondrechten............................................................................................... 30
3.2.1. Politieke en burgerlijke grondrechten ............................................................................. 30
3.2.2. Sociaaleconomische en culturele grondrechten ............................................................. 31
3.2.3. Grondrechten voor specifieke (groepen van) personen ................................................. 32
3.2.4. Collectieve grondrechten................................................................................................ 32
Groepsrechten in de Belgische Grondwet ................................................................................... 32
Het territorialiteitsbeginsel ........................................................................................................... 33
3.2.5. Intergenerationele grondrechten .................................................................................... 34
3.3. Bronnen en beschermingsmechanismes ............................................................................... 34
3.3.1. Bronnen.......................................................................................................................... 34
3.3.2. Beschermingsmechanismes .......................................................................................... 34
Bescherming door niet-rechterlijke instanties: Principes v Parijs ................................................ 34
Bescherming door rechterlijke instanties..................................................................................... 35
Verticale en horizontale werking van grondrechten .................................................................... 35
3.3.3. Samenloop van bronnen ................................................................................................ 36
Materiële samenloop ................................................................................................................... 36
Procedurele samenloop .............................................................................................................. 36
3.4. De werking van grondrechten ................................................................................................ 37
3.4.1. Het legaliteitsbeginsel .................................................................................................... 37
3.4.2. Negatieve en positieve verplichtingen ............................................................................ 37
3.4.3. Het proportionaliteitsbeginsel ......................................................................................... 38
3.4.4. De essentie of harde kern van grondrechten ................................................................. 38
3.4.5. Procedurele rationaliteitstoets ........................................................................................ 39
3.4.6. Standstill-verplichtingen ................................................................................................. 39
3.4.7. Interpretatieve werking ................................................................................................... 40
3.4.8. Beleidsruimte/ beoordelingsruimte ................................................................................. 40
3.5. Misbruik van grondrechten ..................................................................................................... 41
3.6. Derogatie van grondrechten................................................................................................... 41
DEEL II. Constitutionalisme ....................................................................................................................... 42
4. HOOFDSTUK 4. Bronnen van staatsmacht en burgerschapsmodellen ......................................... 42
4.1. Soevereiniteitsmodellen ......................................................................................................... 42
4.1.1. Nationale soevereiniteit .................................................................................................. 42
3
, 4.1.2. Volkssoevereiniteit ......................................................................................................... 43
4.1.3. Paritaire democratie ....................................................................................................... 43
4.2. Pluralistisch/ meerderheids burgerschapsmodel ................................................................... 44
4.3. Corporatistisch burgerschapsmodel ........................................................................................ 44
4.4. Toepassing op het referendum .............................................................................................. 45
4.5. Toepassing op genderquota .................................................................................................. 46
5. HOOFDSTUK 5. Bronnen van grondwettelijk recht ........................................................................ 48
5.1. De Grondwet .......................................................................................................................... 48
5.2. Grondwettelijke gewoonten .................................................................................................... 50
5.3. Inter/supra-nationaal recht als bron van Belgisch grondwettelijk recht .................................. 51
6. HOOFDSTUK 6. De verhouding tussen de Grondwet en het internationaal recht ......................... 52
6.1. Het principe: de voorrang van het internationaal en supranationaal recht op de Grondwet ... 52
6.2. Voorwaarde: de rechtmatige aansluiting bij de internationale of supranationale rechtsorde.. 53
6.3. Uitzondering op de voorrang van grondrechten..................................................................... 53
6.4. Beperkingen op de voorrang van het Europees recht vanuit een visie van grondwettelijk
pluralisme ........................................................................................................................................... 54
7. HOODSTUK 7. De handhaving van de Grondwet .......................................................................... 55
7.1. Ontwikkelingen die de wet niet langer onschendbaar maken ................................................ 55
7.2. Mandaat van het Grondwettelijk Hof ...................................................................................... 55
7.2.1. Voor toetsing vatbare handelingen................................................................................. 55
7.2.2. Niet voor toetsing vatbare handelingen .......................................................................... 56
A) Lacunes in de wetgeving .................................................................................................... 56
3. Totstandkomingsprocedure................................................................................................ 57
4. Naturalisatiewetten (zie later) ............................................................................................. 57
7.2.3. Toetsingsnormen ........................................................................................................... 57
7.3. De political questions doctrine ............................................................................................... 58
7.4. Rechtszekerheid .................................................................................................................... 58
8. HOOFDSTUK 8. Staatsnoodrecht .................................................................................................. 60
DEEL III. Democratie ................................................................................................................................. 62
9. HOOFDSTUK 9. Institutionele kenmerken van de Belgische representatieve democratie ............. 62
9.1. Het kiessysteem ..................................................................................................................... 62
9.1.1. Actief stemrecht: de stemgerechtigden .......................................................................... 62
9.1.2. Passief stemrecht: de kandidaten .................................................................................. 63
9.1.3. Het kiessysteem ............................................................................................................. 63
A) Principes ............................................................................................................................ 63
B) Het evenredigheidsstelsel .................................................................................................. 64
9.2. De verhoudingen tussen het parlement en de regering: het vertrouwensbeginsel ................ 65
9.2.1. De vorming van de regering ........................................................................................... 65
9.2.2. Controlemiddelen ........................................................................................................... 66
9.2.3. Het verlies van vertrouwen ............................................................................................. 66
A) De federale regering .......................................................................................................... 66
B) De regering van een gemeenschap of gewest ................................................................... 68
4
, C) Individuele ministers ........................................................................................................... 68
9.2.4. Lopende zaken ............................................................................................................... 69
10. HOOFDSTUK 10. De inrichting van de consensusdemocratie ................................................... 70
10.1. Het federaal niveau ................................................................................................................ 70
10.1.1. Het parlement ................................................................................................................. 70
10.1.2. De regering .................................................................................................................... 70
10.1.3. Het belang van de taalgroepen voor de wetgevingsprocedure ...................................... 71
10.1.4. Implicaties in periodes van lopende zaken ..................................................................... 72
10.2. De Brusselse instellingen ....................................................................................................... 72
10.2.1. Het parlement ................................................................................................................. 72
10.2.2. De Brusselse regering .................................................................................................... 73
10.2.3. Het belang van de taalgroepen voor de besluitvormingsprocedure ............................... 74
11. HOOFDSTUK 11. Democratische grondrechten en de weerbare democratie ............................ 75
11.1. Democratische grondrechten ................................................................................................. 75
11.1.1. Het stemrecht ................................................................................................................. 75
11.1.2. Het recht op vrije meningsuiting ..................................................................................... 75
A) Ratio ................................................................................................................................... 75
B) Persvrijheid ........................................................................................................................ 76
C) Radio en televisie ............................................................................................................... 77
D) Beperkingen op het recht op vrije meningsuiting ............................................................... 77
11.1.3. Het recht van vergadering .............................................................................................. 78
11.1.4. Het recht van vereniging ................................................................................................ 78
11.1.5. Sociaaleconomische grondrechten ................................................................................ 79
11.2. De delegatie van wetgevende bevoegdheid .......................................................................... 79
11.2.1. De legitimiteit van de wet en de rol van het parlement ................................................... 79
11.2.2. Het legaliteitsbeginsel .................................................................................................... 80
11.2.3. Delegatie van wetgevende bevoegdheid naar de Koning of de regering ....................... 80
A) Categorieën........................................................................................................................ 80
B) Voorwaarden voor delegatie .............................................................................................. 81
11.2.4. Delegatie van wetgevende bevoegdheid naar een minister ........................................... 82
11.3. Het gelijkheidsbeginsel en de neutraliteit van de staat .......................................................... 82
11.3.1. Het gelijkheid- en non-discriminatiebeginsel .................................................................. 82
A) Het gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel in de Grondwet ........................................... 82
B) Discriminatie op grond van nationaliteit.............................................................................. 83
C) Discriminatie op grond van ras ........................................................................................... 83
D) Discriminatie op grond van geslacht .................................................................................. 83
E) Discriminatie op grond van ideologische en filosofische overtuiging ...................................... 83
11.3.2. De neutraliteit van de staat............................................................................................. 84
11.4. De weerbare democratie ........................................................................................................ 84
11.4.1. Algemeen ....................................................................................................................... 84
11.4.2. De weerbare democratie en politieke partijen ................................................................ 85
DEEL IV. De rechtstaat ............................................................................................................................. 86
5
, 12. HOOFDSTUK 12. De hiërarchie van de normen ........................................................................ 86
12.1. Hiërarchische verhoudingen .................................................................................................. 86
12.1.1. Besluiten ........................................................................................................................ 86
12.1.2. Formele wetten (federale wetten, decreten en ordonnanties) ........................................ 86
12.1.3. De Grondwet en internationaal recht .............................................................................. 87
12.2. De hiërarchie van normen versus het democratisch principe ................................................ 88
12.2.1. Binnen de interne rechtsorde ......................................................................................... 88
12.2.2. Internationale verdragen ................................................................................................ 88
12.2.3. Secundair Europees recht (richtlijnen en verordeningen) .............................................. 89
13. HOOFDSTUK 13. Het rechtszekerheidsbeginsel en de algemeenheid van de wet .................... 90
13.1. Het rechtszekerheidsbeginsel ................................................................................................ 90
13.2. De algemeenheid van de wet................................................................................................. 91
13.2.1. Behoren formele wetten een algemene strekking te hebben? ....................................... 91
13.2.2. Individuele wetten .......................................................................................................... 91
14. HOOFDSTUK 14. Rechtsbescherming: de rechterlijke toetsing van formele wetten .................. 92
14.1. De ontwikkeling naar een systeem van rechterlijke toetsing van wetten in België ................. 92
14.1.1. Fase 1: art. 159 Gw. en de onschendbaarheid van de formele wet ............................... 92
14.1.2. Fase 2: de onschendbaarheid geldt niet meer absoluut................................................. 92
14.1.3. Fase 3: een vorm van diffuse toetsing en verdere reflecties over grondwettelijke toetsing
93
14.1.4. Fase 4: oprichting van het Arbitragehof met beperkte bevoegdheden ........................... 93
14.1.5. Van een Arbitragehof met beperkte bevoegdheden naar een volwaardig Grondwettelijk
Hof 93
14.1.6. Het resultaat: een complex toetsingssysteem ................................................................ 94
14.2. Democratische waarborgen in het systeem van rechterlijke toetsing van wetten .................. 94
14.2.1. Verantwoording voor de rechterlijke toetsing van wetten: rechtstaat versus democratie 94
14.2.2. Democratische waarborgen in de inrichting van het Grondwettelijk Hof ........................ 95
14.2.3. De werking van het Grondwettelijk Hof .......................................................................... 95
A) De spanning tussen de consensusdemocratie en de deliberatieve functie van het
Grondwettelijk Hof ....................................................................................................................... 95
B) Procedurele rationaliteitstoets ............................................................................................ 96
14.2.4. Diffuse toetsing door gewone rechters ........................................................................... 96
14.3. Juridisch pluralisme................................................................................................................ 96
14.3.1. Rechterlijke dialoog ........................................................................................................ 97
14.3.2. Samenloop van grondrechten ........................................................................................ 98
DEEL V. Scheiding der machten ............................................................................................................... 99
15. HOOFDSTUK 15. De onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter ................................ 99
15.1. De onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechters in het Grondwettelijk Hof ............... 99
15.2. Controle op de rechterlijke macht (niet kennen)................................................................... 100
15.3. De aansprakelijkheid van magistraten ................................................................................. 101
16. HOODSTUK 16. De aansprakelijkheid van de wetgever .......................................................... 102
17. HOOFDSTUK 17. Rechterlijk activisme .................................................................................... 103
6
,DEEL VI. Federalisme ............................................................................................................................. 104
18. HOOFDSTUK 18. De ontwikkeling van de Belgische eenheidsstaat naar een federaal systeem
104
18.1. De Belgische eenheidsstaat: een reactie tegen de taalpolitiek van Koning Willem I vanhet
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden ............................................................................................... 104
18.2. Democratisering en Vlaamse ontvoogding: naar taalwetten en taalgebieden...................... 104
18.3. Naar een federale staat........................................................................................................ 105
18.4. De zes staatshervormingen ................................................................................................. 105
18.5. Chronologisch overzicht ....................................................................................................... 106
18.6. Naar een nieuwe staatshervorming? ................................................................................... 106
19. HOOFDSTUK 19. Basismodel en evoluties: de entiteiten......................................................... 107
19.1. Het basismodel: drie gemeenschappen en drie gewesten................................................... 107
19.1.1. De gemeenschappen ................................................................................................... 107
19.1.2. De gewesten ................................................................................................................ 108
19.1.3. Symmetrie en asymmetrie in het basismodel ............................................................... 108
19.2. Evoluties in het basismodel: asymmetrische verschuivingen ............................................... 109
20. HOOFDSTUK 20. Basismodel en evoluties: de instellingen ..................................................... 113
20.1. Basismodel: parlementen en regeringen ............................................................................. 113
20.1.1. De deelstatelijke parlementen ...................................................................................... 113
20.1.2. De deelstatelijke regeringen ......................................................................................... 114
20.1.3. De samenhang tussen parlement en regering ............................................................. 115
20.1.4. De Brusselse instellingen ............................................................................................. 116
A) Het Parlement van het Brussels Gewest.......................................................................... 116
B) De Regering van het Brussels Gewest ............................................................................ 116
C) Samenhang tussen de Brusselse instellingen.................................................................. 117
20.2. Evoluties op basis van deelstatelijke grondwetgevende autonomie .................................... 118
20.2.1. Subnationale grondwetgevende autonomie in federale systemen: begrippen............. 118
20.2.2. De wenselijkheid van deelstatelijke grondwetgevende autonomie in België ................ 119
A) Subnationale grondwetgevende autonomie: Een noodzakelijk kenmerk van federale
systemen? ................................................................................................................................. 119
B) Beleidsmatige argumenten............................................................................................... 119
20.2.3. Grondwetgevende autonomie in België ....................................................................... 119
A) De bevoegdheid om zelf een grondwet aan te nemen ..................................................... 119
B) Inspraak in herzieningen van de federale Grondwet ........................................................ 121
20.2.4. Het gebruik van grondwetgevende autonomie ............................................................. 121
21. HOOFDSTUK 21. Basismodel en evoluties: de bevoegdheden ............................................... 122
21.1. Lexicon van bevoegdheden ................................................................................................. 122
21.2. Basismodel: autonomie, nevenschikking en exclusiviteit ..................................................... 123
21.2.1. Toegekende en residuaire bevoegdheden (restbevoegdheden) .................................. 124
21.2.2. De bevoegdheidsverdeling: het principe van exclusiviteit ............................................ 125
A) Materiële bevoegdheden (bevoegdheidsdomein) ............................................................ 125
B) Accessoire of instrumentele bevoegdheden (ondersteunend) ......................................... 127
7
, C) Impliciete en inherente bevoegdheden ............................................................................ 131
21.3. Evoluties naar een meer flexibele invulling van bevoegdheden ........................................... 132
21.3.1. Ontwikkelingen in de rechtspraak ................................................................................ 132
A) Samenwerking ................................................................................................................. 132
B) Samenlopende bevoegdheden: dubbelaspectleer ........................................................... 133
21.3.2. Politieke ontwikkelingen ............................................................................................... 133
A) Europees beleid ............................................................................................................... 133
B) Pandemie ......................................................................................................................... 134
22. HOOFDSTUK 22. Is België een federaal systeem?.................................................................. 136
22.1. België is een federaal systeem ............................................................................................ 136
22.2. Is België een federatie? De klassieke benadering ............................................................... 138
22.3. Is België een federatie? De dynamische benadering ........................................................... 139
22.3.1. Autonomie .................................................................................................................... 139
22.3.2. Cohesie ........................................................................................................................ 140
22.4. Is België een confederatie? .................................................................................................. 140
23. HOOFDSTUK 23. Waarheen met België? ................................................................................ 141
23.1. België is een instabiel federaal systeem .............................................................................. 141
23.2. Valt België uiteen? ............................................................................................................... 143
23.3. Waarheen gaat België?........................................................................................................ 144
8
,DEEL I. Het grondplan
1. HOOFDSTUK 1. Overzicht van de staatsrechtelijke
principes
1.1. België is een grondwettelijke staat
Vaste regels over:
- De machtsoverdracht (toewijzing v macht)
- De uitoefening vd macht
- De verhoudingen tussen de staatsmachten
- De verhoudingen tussen de staatsmachten en de burgers
è Belang v consensus
Deze regels zijn moeilijk te wijzigen en art. 33, tweede lid GW. Stelt dat alle machten
uitgaan van de Natie, zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald. (garantie
tegen misbruik)
Er zijn geen afzonderlijke grondwetten voor de gemeenschappen en de gewesten (de
deelstaten), maar ze hebben wel inspraak doordat de Senaat mee de
grondwetsherzieningen en bijzondere meerderheidswetten moet goedkeuren.
Constitutionalisme in de brede zin: de overheid is onderworpen aan grondwettelijke
principes die haar beperken en overheidswillekeur tegengaan.
1.2. België is een democratie
De macht wordt gelegitimeerd door de burgers te betrekken bij het overheidsbeleid.
(We proberen de macht te geven aan iemand die we vertrouwen, waar we onszelf in terugvinden)
è Een systeem gebouwd op vertrouwen
België werd ingericht als een representatieve democratie met een verkozen parlement
(burgers geven via verkiezingen volksvertegenwoordigers een mandaat om te beslissen), maar
evolueerde naar een meerderheidsmodel waarbij deelname aan het beleid een
democratisch grondrecht is. Zo evolueerde het stemrecht van universeel naar enkelvoudig.
Kenmerken meerderheidsmodel:
- De meerderheid beslist
- Enkelvoudig algemeen stemrecht
- Meerderheidsstemmingen
- Vrijheid v meningsuiting, vergadering en vereniging (samen nadenken over verandering)
Door de verdeeldheid tussen de taalgroepen is België uiteindelijk een
consensusdemocratie geworden: structurele subgroepen worden in het beleid opgenomen.
De regering is paritair samengesteld en voor sommige materies is er een meerderheid in
elke taalgroep vereist.
, Alarmbelprocedure (zie later) = elke taalgroep in de Kamer of de Senaat kan de
wetgevingsprocedure schorsen indien zij van mening zijn dat bepalingen in een voorliggend
wetsvoorstel- of ontwerp de betrekkingen tussen de gemeenschappen ernstig in het gedrang
kunnen brengen art. 54 Gw.
De gemeenschaps- en gewestparlementen kunnen dit ook indien zij een belangenconflict
inroepen.
1.3. België is een rechtstaat
De overheid is gebonden aan het recht. Sinds Franco-Suisse Le Ski (Hof van Cassatie) heeft
het rechtstreeks werkende internationale en Europese Gemeenschapsrecht zelfs voorrang
(monisme).
è Bescherming tegen willekeur door rechters te binden aan het recht
1.4. België is gebaseerd op een scheiding der machten
De scheiding der machten is een systeem van checks and balances: functies worden
verdeeld tussen de instellingen die elkaar controleren om zo overheidswillekeur tegen te
gaan door machtsconcentratie te vermijden.
DOEL: individuen beschermen tegen OH
De scheiding der machten bestaat vooral ter bescherming van de burgers. Het kan niet
worden ingeroepen om overheidsaansprakelijkheid te vermijden! Zowel het bestuur als de
rechter als de wetgever kunnen aansprakelijk gesteld worden. (=
overheidsaansprakelijkheid: als de OH iets verkeerd doet kan de rechter ook de regels
toepassen en uitspraak doen)
"Il faut que le pouvoir arrête le pouvoir” – Montesquieu è het gaat over machten die
elkaar controleren
Het principe van scheiding der machten gaat vooral over de verhouding tussen de
rechterlijke macht en de andere overheden. Van groot belang is de onafhankelijkheid van
de rechter. Er bestaan verschillende garanties om rechters te beschermen tegen politieke
beïnvloeding:
- Een beschermd statuut,
- Een vastgelegd loon,
- Niet afzetbaar (tenzij) (ze zijn niet compleet onafzetbaar),
- Onverenigbaar. (je kan niet rechter zijn en tegelijk iets doen bij de OH)
1.5. België is een federaal systeem
De macht wordt verdeeld tussen het centrale bestuur en de territoriale deelgebieden.
België is een federale staat die bestaat uit de gemeenschappen en de gewesten (dus twee
types deelstaten) Art. 1 Gw.
10
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sarahpintens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,66. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
