Verpleegkundige leerlijn
Basisprincipes van Grypdonck
ZEEBCHEV
Zelfzorg en inspraak van de patiënt.
Ziekte brengt patiënt in afhankelijke positie dus:
- De patiënt zelf laten uitvoeren wat hij nog kan.
De patiënt laten beslissen over de zorg waar hij dat nog kan. Hoe minder een patiënt zelf kan doen, hoe
belangrijker het is hem zelf te laten beslissen.
- Zorg en inspraak.
Bij planning/timing van de zorg, bij keuze tussen de verschillende alternatieven, bij keuze v/h moment van
uitvoeren (is het voor de patiënt een goed ogenblik?), bij de uitvoering (koud/warm water…).
kan tegen de verpleegkundige in gaan …; als de keuze niet schadelijk is, mag de vpk niet (zomaar) instemmen.
Ergonomie.
Is het studiegebied dat de menselijke activiteiten bestudeert in hun materiële omgeving, daarbij de aandacht
toespitsend op de aanpassing van het werk aan de eigenschappen van de mens.
M.a.w. zorgt ervoor dat activiteiten zo vlot en veilig mogelijk kunnen uitgevoerd worden, zodanig dat de risico’s
voor de uitvoerder beperkt worden. Is erg belangrijk bij de uitvoering van vpkige zorgen. Bed opmaken, afhalen,
… Veiligheid risico voor uitvoerder zo veel mogelijk beperken. Naalden zo wegwerpen dat prikaccidenten zo
onwaarschijnlijk mogelijk worden.
Geeft de reden waarom iets op een bepaalde wijze moet gebeuren. Veel nieuwe technieken staan ergonomisch
minder goed op punt bedenkers hebben niet echt over de ergonomie gedacht. Kompressen plakken aaneen.
Economie.
Gezondheidszorg is duur daarom (schaarse middelen):
- Zorg voor het welslagen van een onderzoek/behandeling (lavement dat geen effect heeft is een duur lav…).
- Niet meer materiaal te gebruiken dan nodig.
- Tijd (time is money).
- Kritisch kijken naar gebruiken en gewoontes (Nadenken of er een goedkopere variant is met dezelfde effect:
Olijfolie i.p.v. dure zalm helpt allebei tegen ).
Beleving van de patiënt.
Elke patiënt beleeft zijn ziek zijn anders (meestal gaat het wel om negatieve gevoelens).
Elke verpleegkundige gaat in interactie met de patiënt, en kan zijn beleving beïnvloeden omgang doelbewust
kiezen dus. Soms is het opwekken van neg. gevoelens onvermijdelijk (veroorzaken van pijn); de wijze hoe de vpk
reageert kan de verwerking sterk beïnvloeden. helpen neg gevoelens te relativeren (pijn bij bevalling). Door
de betekenis in het licht te stellen kan de vpk de patiënt helpen de neg ervaringen zin te geven.
Verzorgd worden kan voor de patiënt pos (ik tel mee) en neg (ik ben niets meer waard) hebben.
[1]
, Verpleegkundige leerlijn
Angst voor het onbekende
- Ziekenhuis is onbekend, het verloop van onderzoeken.
- Bij onwetend gaat men dikwijls uit van het slechtste.
- Voor verpleegkundigen de gewoonste zaak, voor patiënten onbekend.
- Patiënt moet zich toevertrouwen aan een onbekende, waarvan hij niet weet of ze betrouwbaar zijn.
- Belangrijk : Informeer de patiënt! (mag ook niet over alles, soms interactie van arts nodig.): zo vroeg
mogelijk informeren, als het niet kan aangeven tegen wanneer het geven van info mogelijk zal zijn.
Bedreigende situaties hebben specifieke regels. Vermijden van beroepsjargon bij bijzijn van patiënt.
Het verstoren van de privacy
- Privacy = domein waarop iemand alleen vertrouwde of vertrouwenspersonen toelaat.
- Het opgenomen zijn in een ziekenhuis brengt onvermijdelijk inbreuk op de privacy teweeg. Patiënt is in
pyjama in het publiek, persoonlijke info meedelen.
- Wassen, toilet, intieme vragen, dokters die constant binnen/buiten je kamer wandelen.
Heeft zowel ruimtelijke (slaapkamer) als symbolische (spreken over ontlasting, inkomen) aspecten.
Respect voor privacy:
- Toelating te vragen aan de patiënt (kloppen en wachten op antwoord).
- Niet meer dan noodzakelijk binnen te dringen (niet meer ontbloten dan nodig, niet aandringen als je
geen antwoord krijgt, geen onnodige vragen stellen).
- Door patiënt af te schermen (gordijnen).
- Mogelijkheid laten aan patiënt of familie om zorgen zelf uit te voeren.
- Bij weigering verzorging daarop in gaan, tenzij negatieve consequenties.
Onrust over diagnose
- Patiënten kunnen de mogelijkheid van een erge ziekte moeilijk van zich afzetten.
- Laat patiënten hun gevoelens uiten. Open vragen stellen.
- Negeer de gevoelens van de patiënt niet. Niet; zo moet u niet denken, maar wel; ik begrijp dat u zich
zorgen maakt.
- Coping strategieën bespreken. wanneer de gevoelens erg storen. Dus; met de patiënt zoeken naar
wat hij kan doen om de onrust de baas te blijven.
- Bij de arts aandringen om gegevens zo spoedig mogelijk door te geven.
Comfort.
Houding: Waar mogelijk is een ontspannen houding aangewezen. Voldoende steun in de rug, hoofd goed
gesteund en iets hoger dan de romp, ledematen goed gesteund. Armen niet v/h bed bengelend.
Temperatuur: Te koud/warm is oncomfortabel, bescherming dankzij de omgeving, kledij of bedekking
(afdekdeken molton). Bij een bedreigend of vervelend situatie (pijnlijke onderzoek) kan de ongepaste To het
discomfort sterk verhogen.
Lawaai: Tikkende klok, radio, (zagende) buren = hinderend. Muziek, gesproken woord kan comfort verhogen. Als
een geluid de patiënt voortdurend confronteert met iets onaangenaams, is het erg storend. Geluid wordt steeds
meer storend als het als storend is gedefinieerd.
[2]
, Verpleegkundige leerlijn
Interpersoonlijke sfeer (medepatiënten en personeel): Onzekerheid van wat men denkt, gespannen relaties
verminderen de comfort. Weten met wie men te maken heeft bevordert het comfort.
Hygiëne – asepsis.
Verplegingstechnieken zo uitvoeren dat de kans op besmetting zo klein mogelijk is. vormen een bedreiging
waaraan de patiënt blootstaat, in het zk en thuis.
Hygiëne = belangrijk element van opvoeding (handen wassen voor het eten), cultureel verschillend ook een
teken voor respect voor zichzelf en anderen. Kan vervelend zijn als iemand anders zijn regels niet gerespecteerd
worden. Emotionele elementen t.o.v. rationele elem. ; uit iemand anders zijn glas drinken = gezond, niet vuil.
Asepsis: Het geheel van maatregelen die genomen worden om besmettingen (bacteriën, virussen en schimmels)
te elimineren.
- Voorkomen van besmetting van de patiënt:
Door patiënt zelf (het overbrengen van kiemen van de ene plaats naar de andere; van de aarsstreek via de
handen naar mond; eten, al een besmette wonde aanraken en dan iets anders van je lichaam aanraken).
Van patiënt naar patiënt (kruisinfecties), via handen van verpleegkundige.
Vanuit ZH-milieu.
Preventie van infectie door contact te vermijden met ontsmettingsbron; direct (meteen aan wonde komen) en
indirect (via handen, schort, materiaal, lucht).
- Vermijden dat kiemen zich verspreiden
Kennis over kiemen (kunnen zich verspreiden via lucht, lauw water, direct contact, speeksel, …)
Handen te wassen en te ontsmetten na aanraken van besmettingsbron en voor contact met patiënten.
Eerst contact met niet-besmette en dan besmette.
Open toegangspoorten niet besmet): wonden, holten: zorgen dat kiemen hier ver van blijven, ontsmetten
van de drain weg, bij ontsmettingsbron zorgen dat de kiemen niet verder verspreid worden.
Operatiewonde: van de wonde weg ontsmetten gave huid wordt niet geïnfecteerd. Niet-pathogene
kiemen van gave huid worden pathogeen als je ze op open wonde brengt.
Proper en bevuild materiaal steeds goed gescheiden houden.
Door besmet materiaal direct na gebruik ofwel te verwijderen of te ontsmetten voor gebruik bij volgende
patiënt.
Ecologie.
Ziekenhuizen produceren veel afval daarom moeten verplegingstechnieken ook zo ecologisch mogelijk worden
uitgevoerd.
Veel wegwerpmateriaal goedkoper (veiliger) maar niet ecologisch. Toename van veel “hinderlijk” afval
(plastiek).
Keuze maken: economie-ecologie; ecologie-veiligheid; ecologie-asepsis.
Veiligheid.
Vpk technieken houden risico’s in voor de patiënt. Intramusculaire inspuiting, uit bed vallen, …
Doel aanleren van technieken is dat de specifieke gevaren voorkomen worden doordat ze gekend zijn.
[3]
