Pathologie van arbeid en kraambed
Observatie kraambed
Welke observaties worden gedaan om pathologie te vermijden?
- 6 B’s
- 3 R’en
Het is de taak van de vroedvrouw om de pathologie op te sporen, maar niet te behandelen.
Hiervoor wordt steeds een arts ingeschakeld.
BLAAS
Spontane mictie bevragen/bevorderen kan bemoeilijkt worden door epidurale verdoving,
zwelling, verminderde mobiliteit door sectio
Volle blaas zorgt ervoor dat de BM niet goed samentrekt en zal zorgen voor ruimer
bloedverlies.
Urineretentie:
- Verhoogd risico door afname blaastonus in zws
- Verhoogde druk door zwangere uterus en plotse afname van druk na bevalling
o Mechanische druk door de uterus: De vergrote baarmoeder kan druk
uitoefenen op de blaas en urethra, wat de normale urinestroom belemmert. Dit
kan leiden tot incomplete lediging en ophoping van urine.
o Hormonen: Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap, zoals
verhoogde progesteronspiegels, ontspannen de gladde spieren van de blaas en
urethra, wat de blaastonus kan verminderen en de kans op urineretentie kan
vergroten.
o Plotse drukafname: Na de bevalling neemt de intra-abdominale druk snel af,
wat de normale zenuwfunctie en bloedcirculatie in het bekkengebied kan
verstoren. Dit kan een tijdelijk verlies van blaascontrole of moeilijkheden bij het
voelen van de aandrang om te plassen veroorzaken.
o Trauma aan de blaas of urethra: Tijdens de bevalling kan de blaas of urethra
worden samengedrukt of beschadigd door de passage van de baby of medische
ingrepen zoals een katheter of forcepsbevalling. Dit kan urineretentie
veroorzaken.
o Overrekking van de blaas: Als de blaas tijdens de bevalling overvol raakt en
niet goed wordt geleegd (bijvoorbeeld door epidurale anesthesie), kan dit de
normale blaasfunctie verstoren.
- Verhoogde urineproductie in pp rekt hypotone blaas uit en kan leiden tot een
overloopblaas (paar druppels plassen, niet volledig ledigen) als na 4u pp geen spontane
urine
o Waarom verhoogde urineproductie? Verhoogd bloedvolume tijdens zws
- Meestal spontaan herstel anders soms 1à2 dagen verblijfssonde
- Vaker na langdurige arbeid, moeizame bevalling, kunstverlossing, epidurale of spinale
anesthesie
Mictie kan ook reflectoir onderdrukt worden door angst voor pijn bij plassen, bv na epi, scheur,
zwelling…
= overrekking van de detrusorspier (blaasspier) waardoor gladde spiercellen vervange worden
door bindweefsel wat leidt tot hypocontractiliteit van de blaas gevolgen; UWI, stress- en/of
urgencyincontinentie
UWI kan ook komen door vaak sonderen tijdens arbeid altijd kans geven om spontaan te
plassen
, BUIK
- Observatie sectiowonde
- Pijn bij palpatie pathologie (endometritis, urineretentie, hematoom, peritonitis,
subinvolutie BM, tromboflebitis v/h bekken
- Naweeën
- Pyelonefritis (nierontsteking door opstijgende UWI) kan soms asymptomatisch zijn,
soms pollakisurie
BORSTEN
- Mastitis: borsten niet volledig geledigd, kloven met bacteriën
- Stuwing (op dag 3 gedurende 48u): teveel melk, verhoogde druk door verhoogde
bloedtoevoer
= veel voeden op vraag + warm vooraf en koud achteraf (belangrijkste!!)
- Tepels kloven = zalf smeren
- Borst rood en warm, pijn? = infectie
= belangrijks oorzaak te vinden!! Harde bol? Slechte aanlegtechniek? Niet volledig geledigd?
Steeds waakzaam zijn en regelmatig controleren!!!
BENEN
- Diepe veneuze trombose
- Oedeem
o Fysiologisch
o Voorbode zwangerschapsvergiftiging
- Varices (kan ook vaginaal)
- Tromboflebitis = warm en rood, zwelling, gezwollen eerder wit been, positief teken van
homan
( strek het been van de patiënt passief en buigt de voet (dorsiflexie) naar boven, richting de
knie.
Positief teken: Pijn in de kuit bij dorsiflexie van de voet kan duiden op irritatie of ontsteking
van de diepe aderen door een bloedstolsel. )
o Kan leiden tot dyspnoe en tachycardie bij longembool heparine en
anticoagulantia geven
BAARMOEDER
- Controle bloedverlies en contractiliteit
- Naweeën
- Endometritis in directe pp (3-4d pp) stinkt echt!!
o Oorzaken: gedaalde afweer en open cervix (staf. Aureus, strep A)
BOVENKAMER
1. Posttraumatische stressstoornis: herleven van de bevalling als nachtmerrie, ook niet
gecompliceerde partus kan traumatisch zijn
2. Baby blues: door snelle hormonale verandering, duurt 48u, kan overgaan naar
postpartumdepressie!!
3. Milde postpartumdepressie: maar zichtbaar na 3 maanden; ongelukkig, vaak huilen,
moeilijke band met baby, prikkelbaar antidepressiva
4. Majeure ppdepressie: in eerste 2 weken na bevalling, met pieken op week 2 en 4,
slaapstoornissen, concentratieproblemen, angst, waardeloos gevoel, evt suïcidale
gedachten, obsessieve gedachten evt opname
5. Postpartum psychose: abrupt, risicofactoren als voorgeschiedenis van psychose of
bipolariteit, op dag 5 pp, gevaarlijk voor beide dringende opname!!
AANVULLENDE PATHOLOGIEËN
- Pre-eclampsie