Recht en onderneming
DEEL I: INLEIDING
HOOFDSTUK 1: WAT IS RECHT
Inleiding tot het recht
Wat is recht confrontatie
Recht = het geheel van bindende regels tot ordening van de samenleving in beginsel opgelegd, minstens bekrachtigd
door de maatschappij en als zodanig afdwingbaar gesteld
alles wordt beheerst tot recht, je wordt hier voortdurend mee geconfronteerd. Uw functioneren wordt beheerd door
het recht, overeenkomsten die tot stand komen samenleving = beheerst door vele regels
Leven als student beheerst door rechtsregels: bv. examenreglement
Rechtsregels = regels die afdwingbaar zijn met maatschappelijk geweld kunnen afgedwongen worden met
politionele macht effectieve naleving
Sancties kunnen verschillen juridisch reflex = wat is de precieze sanctie bij overtreding van een rechtsregel
Rechtsregels:
- Onvermijdelijk en fundamenteel
- Scheppen duidelijkheid en vermijden dat samenleving zou vervallen in tijd van strijd
- Geïnstitutionaliseerde ordening van het menselijk handelen
Wat moeten we als recht beschouwen? als een regel/systeem 3 componenten bevat
- 1e component: je moet in bezit zijn van regels die het gedrag van mensen ordenen
o Men probeert het gedrag van iedereen in de maatschappij te ordenen
- e
2 component: de rechtsregel die dan ordent ook kunnen afdwingen
o U moet mensen die de rechtsregel niet naleven kunnen sanctioneren
- 3e component: regels die de bestaande regels kunnen wijzigen/aanpassen en afschaffen
2 soorten van recht
- Objectief recht: het recht zoals het bestaat en zoals u het kan vaststellen
o Het geheel van regels zoals ze bestaan
Regels koop verkoop reglement
Regels staatsbestuur België
Regels van huurovereenkomsten
- Subjectief recht: de rechten die u ontleent aan het objectief recht, individualisering/concretisering van objectief
recht
o U bent een rechtssubject, u kan rechten ontlenen aan het objectief recht
Je mag geen foto’s verveelvoudigen zonder de toestemming van diegene die op de foto staat,
als iemand een foto van u neemt buiten de universiteit en die zet die op de website, u kunt in
beroep gaan tegen het objectief recht dat het niet mag
Je oefent je recht uit tot de rechter je oefent een subjectief recht uit
Ik heb het recht om te eisen dat…
o Gevolgen voor sociaal en economisch samenleven
o De omzetting naar de praktijk geschiedt via procedurerecht
,HOOFDSTUK 2: INDELING VAN HET NATIONAAL EN INTERNATIONAAL RECHT
- Nationaal recht: nationale wetgevers
o Federale verkiezingen, nationale verkiezingen …
- Internationaal recht: internationale verdragen
o Europees recht
Nationaal recht
- Privaatrecht: recht dat van toepassing is tussen burgers, mbt de relaties tussen burgers
o Burgerlijk recht: geheel van rechtsregels die van toepassing zijn op burgers, bepalen ons functioneren
Bv: familie en gezin, erfrecht, huwelijkscontracten, aansprakelijkheid en frequente contacten
Burgerlijk Wetboek (BW): de basisbron van burgerlijk recht (1804)
Tot voor enkele jaren, was hetzelfde burgerlijk wetboek van de periode van Napoleon,
voor een stuk geactualiseerd/vernieuwd is BW
Bestaat uit verschillende boeken, elk boek mbt tot een aparte problematiek, boek 6 =
problematiek van de aansprakelijkheid
o Alle artikelen beginnen met een 6 van boek 6
BW is niet de enige bron van het Burgerlijk recht
Afzonderlijke wetten
Overeenkomst bewijzen via een geschreven document
o Ondernemingsrecht: recht dat van toepassing is op ondernemingen
Het gaat hier allemaal soepeler dan in het burgerlijk recht
Niet noodzakelijk een geschrift hebben om een transactie te bewijzen
Wetboek van Economisch Recht (WER)
Bestaat uit verschillende boeken
o Boek XX (20) betrekking tot faillissementen
Wetboek van vennootschappen en verenigingen WVV
o Venootschapstechniek
o Ooit integreren in WER
Afzonderlijke wetten
o Privaatrecht en procesrecht gerechtelijk recht = geeft u de regels om rechten af te dwingen, u moet
het recht ook kunnen effectueren
Gerechtelijk Wetboek (1967)
Gaat de gerechtelijke structuur uittekenen
Geeft aan welke rechten je hebt en naar welke rechtscolleges je moet gaan
Regelt inrichting en bevoegdheid van de privaatrechtelijke rechtscolleges
Verloop van procedures, mogelijkheid tot snellere procedures
Afzonderlijke wetten
- Publiekrecht: regels die betrekking hebben tussen de burger en de overheid, de relatie tussen overheden
onderling
o Grondwettelijk recht
Grondwet (GW): regelt de meest fundamentele inrichting van de staat, de basisstructuren van
de machtsuitoefening en de scheiding der machten
Hele staatstructuur ligt vast in onze GW
o Gemeenschappen, gewesten, …
o Geen piramidale structuur
Vlaamse overheid is gelijkwaardig aan de federale overheid
Vlaamse regering = federale regering (hetzelfde niveau)
Fundamentele beginselen (essentieel in onze staat)
o Scheiding der machten
Wetgevende macht: parlement
Uitvoerende macht: (Vlaamse/federale) regering
Rechterlijke macht: rechtbanken, …
Machten staan los van elkaar
Als 3 machten in 1 hand = dictatuur
Fundamentele rechten
o Vrijheid van meningsuiting
, o Vrijheid van onderwijs: katholiek en gemeentelijk
Afzonderlijke wetten
o Bestuursrecht: het geheel van regels voor de uitvoerende macht en regelt de inrichting
Werking van ministeries, gemeentes en provincies
Problematiek van de vergunningen
o Fiscaal recht: regelt het staatsinkomen
De overheid gaat geld bij u halen t.o.v. van burgers
De overheid zegt tegen u dat u iets moet betalen belastingen
De overheid heeft middelen nodig die ze gaat afdwingen via fiscaal recht
Inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, …
o Strafrecht: geheel van normen die tot het behoud van de openbare orde en de veiligheid worden
uitgevaardigd en bepaalt de misdrijven en de straffen
Bepaalt de daden waarvan we zeggen dat we ze niet kunnen aanvaarden in onze
maatschappij en we moeten die ook kunnen sanctioneren
Strafwetboek (SW)
Ik geef een aantal gedragingen aan die ik niet kan accepteren in de maatschappij van
nu
Sancties opleveren
Wordt afgedwongen door de overheid
Rijden onder invloed
De overheid gaat je dagvaarden
Afzonderlijke wetten
o Strafprocesrecht: stelt dader tegenover gemeenschap, wordt vertegenwoordigd door Openbaar
Ministerie
Complicaties met zich mee
Mensen aanhouden
o Hoe lang? Wanneer recht op een advocaat?
o Allemaal specifieke procedures voor
Wetboek van strafvordering
Voorziet de procedures
Verschil = bron waar die rechtsregels vandaan komen
Privaatrecht = gekenmerkt door traditie en vrijheid, publiekrecht = gekenmerkt door eenzijdige dwingende
overheidsbeslissingen
Wat is nu de relevantie tussen het onderscheid van publiek- en privaatrecht:
- Privaatrecht
o Heleboel regels zijn van het aanvullend recht = suppletief recht: de rechtsregels bestaan maar we zijn
niet verplicht ze te volgen
Enerzijds kan je ervan afwijken, anderzijds kan het aanvullend spelen als er een probleem
zich voordoet
Koop/verkoop
Bv. huwelijksvermogenstelsel wat gebeurt er met je goederen als je trouwt, suppletief
recht
Kunnen kiezen voor: scheiding der goederen of voor een algemene/uitgebreide
gemeenschap vast te leggen in huwelijkscontract
Contractuele vrijheid heeft wel grenzen
o Regels van dwingend recht
Regels waar je niet van kan afwijken
Als afwijkingen mogelijk, worden ze strikt geïnterpreteerd
Gaan de belangen van particulieren/welbepaalde personen veiligstellen
Bescherming van de consument
o In het belang van de consument moet u altijd een bedenktijd geven
Diegene die beschermd wordt kan beslissen of die beroep doet op die regel
Je kan het niet weg contracteren
Partijen kunnen evenwel een dading sluiten nadat een concreet geschil is ontstaan
Akkoord vooraleer geschil ontstaan is, is niet mogelijk
, o
Regels van openbare orde
regels waar je niet van kan afwijken
iedereen kan zich hier op beroepen
bescherming van het openbaar belang/algemeen belang
regels die de fundamenten van onze staat raken
iedereen kan hiervan de schending van inroepen als ze geschonken worden
Bv. vele regels van strafrecht, regels inzake het huwelijk, het faillissement, …
- Publiekrecht
o Regels van openbare orde (vooral)
o Overheid oefent gezag uit dat niet op contractuele basis berust
02/10
Relativiteit:
Onderscheid tussen publiek- en privaatrecht is echter relatief wordt versterkt door de meerdere lagen van het recht
1) Ondernemingsrecht (zeer ruime term)
a. Onderdeel van economisch recht: de regels hoe dat u zich op de markt moet gedragen
i. Gekenmerkt door overheidsinterventie
ii. Mededingingsregels/Kartelrecht regels die zeggen dat u op de markt geen verboden
afspraken maken, als u een machtspositie hebt op de markt mag je daar geen misbruik van
maken de overheid bepaalt dat deze regels geen eerlijke concurrentie tussen
ondernemingen toestaat
publiekrecht
b. Ondernemingsrecht in de enge zin van het woord
privaatrecht (privaatrechtelijke problemen)
2) Sociaal recht (zeer ruime inhoud)
a. Arbeidsrecht
i. Heeft betrekking tot arbeidsverhoudingen, werknemers en werkgevers
1. Individuele arbeidsrecht
o Betrekking tot de relatie tussen een werknemer en een werkgever
privaatrecht
2. Collectief arbeidsrecht
o Relaties tussen werknemers als groep (meestal via vakorganisaties) en de
werkgever of de werkgeversorganisaties (collectieve
arbeidsovereenkomsten)
o Algemeen verbindend verklaard voor de sector
moeilijk als zuiver privaatrechtelijk beschouwd
b. Sociaal recht (het echte), sociaal zekerheidsrecht (puur publiek recht)
1. Sociaal zekerheidsrecht = relaties tussen de verzekerden en de instellingen van de
sociale zekerheid
2. De sociale zekerheid = de hele grote organisatie die in een maatschappij
ondersteunend werkt, wordt beheerd door het sociaal zekerheidsrecht,
basisvoorzieningen hiervan zijn verplicht voor iedere burger
3. De overheidsreglementering overheerst
Overlapping van privaat en publiekrecht
- Veel mensen krijgen te maken met juridische problemen, zitten vaak niet uitsluitend in het privaat- en
publiekrecht de praktijk laat zich niet altijd indelen
o Oplossing? zowel met regels van publiek- en privaatrecht
Bv. familiale onderneming (boek)
Vorm van een vennootschap (privaatrecht) welke vennootschap en welke
bestuursorganen
Werknemers te werk stellen (publiekrecht) gevolgen van jobs en werknemers?
Fiscaliteit (publiekrecht?) hoe worden inkomens belast?
Erfrecht (privaatrecht) hoe zit het met aandelen na overlijden stichter-familievader?
