SOCIAAL ZEKERHEIDSRECHT
DEEL 4: ARBEIDSREGLEMENTERING
HOOFDSTUK 7: WELZIJN OP HET WERK
VERSCHILLENDE RECHTSBRONNEN WILLEN WELZIJN VAN DE WN VERHOGEN
Onthaal en begeleiding van nieuwe werknemers: meter/peter –
arbeidsongevallen doen dalen
Welzijn van de werknemers bij de uitoefening van hun werk
1. ONTHAAL EN BEGELEIDING VAN NIEUWE WERKNEMERS
(grote lijnen)
Iedere werkgever is verplicht te zorgen voor het onthaal van nieuwe werknemers.
Daartoe duidt de werkgever iemand uit de hiërarchische lijn aan om dat onthaal
te organiseren. Die peter of meter staat ervoor in dat aan de nieuwe werknemers
de nodige instructies en inlichtingen worden verleend die betrekking hebben op
het welzijn op het werk, gaat na of die instructies ook worden nageleefd en of de
werknemers de inlichtingen goed begrepen hebben en in praktijk brengen.
De peter of meter moet dan ook een registratiedocument ondertekenen dat
aantoont dat de nodige informatie en instructies gegeven worden over het
welzijn op het werk. Een nieuwe werknemer krijgt du een vertrouwenspersoon
toegewezen die het bedrijf door en door kent zodat hij zich vlug kan inwerken. Op
die manier tracht men ook het aantal arbeidsongevallen te doen dalen.
2. WELZIJN VAN DE WERKNEMERS BIJ DE UITOEFENING VAN
HUN WERK
DOEL VAN DE WET
De wetgever legt de werkgevers de verplichting op in hun onderneming een
beleid te voeren at gericht is op de bevordering van het welzijn van de
werknemers op het werk. Er wordt in het bijzonder een algemeen kader
vastgesteld voor de preventie van de psychosociale risico’s op het werk.
VERPLICHTINGEN VAN DE WERKGEVER (grote lijnen)
Om het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van het werk te bevorderen,
moet de werkgever een aantal preventiebeslissingen toepassen, onder andere:
Voorkomen van risico’s
Evalueren van de risico’s die niet voorkomen kunnen worden
Bestrijding van de risico’s bij de bron
Vervanging van wat gevaarlijk is door wat niet of minder gevaarlijk is
Voorrang geven aan maatregelen inzake collectieve bescherming biven
maatregelen inzake individuele bescherming
Aanpassing van het werk aan de mens
…
1
Amber Heyrman Sociaal zekerheidsrecht
,VERPLICHTINGEN VAN DE WERKNEMER (grote lijnen)
De werknemer moet op de arbeidsplaats zorgen voor zijn eigen veiligheid en
gezondheid en die van de andere betrokken partijen, en dat naar zijn beste
vermogen en overeenkomstig zijn opleiding en de door de werkgever gegeven
instructies. Daartoe moet hij vooral:
Op de juiste wijze gebruik maken van machines, toestellen,
gereedschappen, …
Op de juiste wijze gebruik maken van de persoonlijke
beschermingsmiddelen die hem ter beschikking zijn gesteld.
…
ORGANEN VOOR HET WELZIJN
In elke onderneming moet een interne dienst voor preventie en
bescherming op het werk worden ingericht. Deze dienst heeft als taak
erover te waken dat alle wettelijke maatregelen in verband met het welzijn
van de werknemers bij de uitvoering van hun werk worden toegepast.
De dienst beschikt daarvoor over een preventieadviseur
Maakt deel uit van de dienst.
In ondernemingen met minder dan 20 werknemers mag de
werkgever die functie zelf vervullen.
Als die dienst niet alle taken zelf kan uitvoeren, moet de werkgever
een beroep doen op een externe dienst voor preventie en
bescherming op het werk.
In ondernemingen die ten minste 50 werknemers in dienst hebben,
moet ook nog een comité voor preventie en bescherming worden
opgericht.
3. BIJZONDERE BEPALING BETREFFENDE DE PREVENTIE VAN
PSYCHOSOCIALE RISICO’S OP HET WERK WAARONDER
STRESS, GEWELD, PESTERIJEN EN ONGEWENST SEKSUEEL
GEDRAG
PSYCHOSOCIALE RISICO’S
De kans dat een of meerdere werknemers psychische schade, die al dan niet kan
gepaard gaan met lichamelijke schade ondervinden, ten gevolge van een
blootstelling aan de elementen waarop de werkgever een impact heeft en die
objectief een gevaar inhouden.
Bv. stress, burn-out, depressie, …
VERPLICHTINGEN VAN DE WERKGEVER (grote lijnen)
Risicoanalyse uitvoeren .
Doel? De situaties te identificeren die leiden tot psychosociale
risico’s, de risico’s ervan te bepalen en te evalueren.
Preventiemaatregelen nemen.
Een preventieadviseur psychosociale aspecten aanstellen (PaPa)en
eventueel ook een vertrouwenspersoon.
Een register bijhouden over feiten van grensoverschrijdend gedrag.
Slachtoffers opvangen.
2
Amber Heyrman Sociaal zekerheidsrecht
,ACTIEMIDDELEN TER BESCHIKKING VAN DE GETROFFEN WERKNEMER (grote
lijnen)
Interne procedure
Informele psychologische interventie: via informele weg wordt
er dan gezocht naar een oplossing, die kan bestaan uit persoonlijke
gesprekken, het geven van adviezen, voorstel voor verzoening
tussen partijen, …
Formele psychologische interventie: risicoanalyse uitvoeren van
de specifieke arbeidssituatie en de werkgever een advies
verstrekken over de gepaste collectieve of individuele maatregelen.
Klacht bij de sociale inspectie
Klacht bij de rechtbank
BESCHERMING VAN DE WERKNEMERS TEGEN ONTSLAG (grote lijnen)
De werkgever mag de arbeidsovereenkomst niet beëindigen of de
arbeidsvoorwaarden niet eenzijdig wijzigen binnen de 12 maanden die volgen op
het indienen van de klacht of het afleggen van een getuigenverklaring of na de
instelling van de rechtsvordering, en dit tot 3 maanden nadat de uitspraak
definitief is geworden.
WAT ALS HIJ DIT TOCH DOET?
Hij zal dan moeten bewijzen dat de redenen van zijn beslissing vreemd zijn aan
de klacht, de getuigenverklaring of de rechtsvordering. Bij onrechtmatig ontslag
kan de werknemer een ontslagvergoeding vorderen waarvan het bedrag
overeenstemt met het brutoloon van 6 maanden of met dat van de bewezen
werkelijk geleden schade.
4. GEZONDHEIDSTOEZICHT
DOELSTELLING
De gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico’s te
voorkomen. Dit gebeurt door het stellen van preventieve handelingen, waardoor
de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer aangepast werk kan zoeken,
beroepsziektes kan opsporen, risico’s kan opsporen…
WERKNEMERS TEWERKGESTELD IN RISICOFUNCTIES
zijn onderworpen aan een verplicht gezondheidstoezicht.
Risicofuncties zijn:
Veiligheidsfunctie
Functie met verhoogde waakzaamheid
Activiteit met welbepaald risico
Activiteit verbonden aan voedingswaren
Activiteit verbonden aan beeldschermen
SOORTEN VAN GEZONDHEIDSBEOORDELING
Voorafgaande gezondheidsbeoordeling.
Periodieke gezondheidsbeoordeling.
Gezondheidsbeoordeling bij de werkhervatting na een
arbeidsongeschiktheid van 4 weken of een bevalling.
Beoordeling van de WN bij een reïntegratietraject.
BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING (grote lijnen)
3
Amber Heyrman Sociaal zekerheidsrecht
, Alle werknemers die 4 weken of meer arbeidsongeschikt zijn, hebben het recht
om een arbeidsgeneesheer te raadplegen voorafgaand aan hun werkhervatting.
Tijdens dit bezoek, dat geen medisch onderzoek is, bespreekt de
preventieadviseur-arbeidsgeneesheer de mogelijkheid eventueel aan de
werkgever aangepaste maatregelen voor te stellen waardoor de werkbelasting
voor de werknemer kan verminderen. De werknemer moet hier zelf het initiatief
nemen en de vraag voor een voorafgaand bezoek schriftelijk stellen aan zijn
werkgever.
DEEL 5
HOOFDSTUK 1: ALGEMEENHEDEN
1. DOEL VAN DE SOCIALE ZEKERHEID
DOEL
Aan elke burger zekerheid te verschaffen, wanneer bepaalde sociale
risico’s, zoals ziekte en werkloosheid, zich voordoen.
Het is de opdracht van de sociale zekerheid de sociale risico’s te
verzekeren en de burger een uitkering te verschaffen in die gevallen
waarbij hij in de onmogelijkheid verkeert arbeid te verrichten of kosten
verbonden aan een sociaal risico te compenseren.
ZO VOORZIET DE SOCIALE ZEKERHEID IN:
Een vervangend inkomen wanneer een werknemer niet in staat is om te
werken wegens een ziekte, een ongeval, werkloosheid, ouderdom of
vakantie.
Een aanvullend inkomen als verhoging van het loon in geval van
kinderlast.
De rechtstreekse betaling of terugbetaling van bepaalde kosten, bv. in
geval van ziekte.
2. TAKKEN VAN DE SOCIALE ZEKERHEID
HET SOCIAAL ZEKERHEIDSSTELSEL OMVAT ZEVEN TAKKEN:
1) Ziekte- en invaliditeitsverzekering
2) Werkloosheidsverzekering
3) Rust-en overlevingspensioen
4) Jaarlijkse vakantie
5) Beroepsziekteverzekering
6) Arbeidsongevallenverzekering
7) Gezinsbijslagen
3. RESIDUAIRE STELSELS
Opvangnet voor mensen die geen beroep kunnen doen op die 7 sociale
zekerheidsstelsels.
PERSONEN DIE OM DE EEN OF ANDERE REDEN GEEN AANSPRAAK KUNNEN
MAKEN OP TEGEMOETKOMINGEN UIT EEN VAN DE KLASSIEKE TAKKEN VAN DE
SOCIALE ZEKERHEID, KUNNEN IN AANMERKING KOMEN VOOR EEN VAN DE
VOLGENDE UITKERINGEN DIE BEHOREN TOT DE SOCIALE BIJSTAND:
4
Amber Heyrman Sociaal zekerheidsrecht