Inleiding
Wat is recht?
‘Een geheel van gedragsregels die de overheid heeft uitgewerkt en die
door haar verplicht worden opgelegd aan de burgers ter bescherming
van vitale maatschappelijke belangen’
Doel : beschermen van maatschappelijke belangen
Kenmerken :
Een geheel van regels (met diverse bronnen)
Wordt bekrachtigd en opgesteld door de overheid
Doelstelling : samenleving ordenen
Is afdwingbaar (naar rechtbank gaan als 1 van jouw rechten niet aan bod
komt)
Indeling privaat en publiek recht
Indeling materieel, formeel en bewijsrecht
Materieel recht = spelregels voor maatschappelijk gedrag (inhoud)
Formeel recht = spelregels bij niet-naleving (procedure en straffen)
Regels en plichten
DUS formeel recht regelt conflicten naar aanleiding van materieel recht
Verbod van eigenrichting = zelf het recht niet in handen mogen nemen, je
moet de regels volgen. Je moet het formeel recht respecteren
Bewijsrecht = tussen materieel en formeel recht
Manier dat je kan aantonen dat jouw rechten geschonden zijn vb;
(getuigen enkel als de rechter dit toelaat), verklaring, proces verbaal,
vermoedens, beeldmateriaal, schriftelijk bewijs, eed, bekentenis
Indeling dwingende en aanvullende gedragsregels
Dwingend recht = ‘op straffe van nietigheid’ of ‘van openbare orde’
Verschil : sanctie KAN of MOET toegepast worden
Regels waar dat je niet mag van afwijken
Op straffe van nietigheid = zelf vragen aan de rechter
Van openbare orde = als je naar een andere rechter stapt
Aanvullend recht = afwijkingen mogelijk
Dingen die in de wet staan maar er staat iets bij (afwijking mogelijk)
, Deel 1 : De gerechtelijke procedure
1.1Basisprincipes v/d gerechtelijke procedure
1)Recht op een eerlijk proces
Recht op een eerlijke en openbare behandeling v/d zaak.
Uitspraak ≠ behandeling (Bv zedenfeiten; behandeling achter
gesloten deuren, uitspraak is openbaar)
Binnen een redelijk termijn.
Door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht.
Met vermoeden van onschuld
2)Eenheid v/d rechtspraak
3)Dubbele aanleg
= Eerste aanleg en hoger beroep
vonnis (uitspraak rechtbank 1ste aanleg) en arrest (uitspraak van een Hof)
verstek en verzet (andere partij komt niet opdagen en vraagt of de zaak
opnieuw mag voorkomen)
Uitzonderingen :
Vrederechter en politierechtbank (uitspraken over vorderingen tot en met
2000EUR zijn gewezen in eerste en laatste aanleg)
Rechtbank van 1ste aanleg en ondernemingsrechtbank (uitspraken over
vorderingen tot en met 2500EUR zijn gewezen in eerste en laatste aanleg)
Geen hoger beroep voor uitspraken v/h Hof van Assisen (12 juryleden)
Hof van Cassatie is GEEN 3de aanleg.
4)Kennen v/d wet
, Iedereen zou de wetten moeten kennen, toegang hebben tot de
rechtsregels
Onmogelijk (te veel wetten)
1.2Instanties van rechtshulp
Justitiehuizen
Begeleiding van daders bij uitvoering v/d straf
Slachtoffers van misdrijven informeren en bijstaan
Burgers informeren en eventueel doorverwijzen
Maatschappelijke onderzoeken uitvoeren voor de familierechtbank
Inlichtingen vertrekken aan de administratieve en gerechtelijke
overheden
Eerste- en tweedelijnsbijstand
Commissie juridische bijstand : eerste lijn/justitiehuis
Bureau voor juridische bijstand : tweede lijn/gerechtsgebouw
Bureau voor rechtsbijstand : gerechtskosten
Andere instanties
OCMW, CAW, vakbond, mutualiteit, wetswinkel, huurdersbond, …
1.3Alternatieven voor een gerechtelijke procedure
1) Eenzijdige ingebrekestelling
2) Onderhandeling
3) Ombudsdiensten
4) Oproeping in verzoening vrederechter
Kosteloos
PV minnelijke schikking – uitvoerbaar
5) Kamer minnelijke schikking familierechtbank
Verzoekschrift
Familierechter als bemiddelaar
6) Bemiddeling
=“De slechtste overeenkomst is nog altijd beter dan het beste
vonnis”
De bemiddelaar is neutraal betrokken
Een bemiddelaar stuurt het proces, NIET de inhoud!
Familiezaken, strafzaken, arbeidszaken, …
Bemiddeling is doorgaans goedkoper, sneller en efficiënter dan de
gerechtelijke procedure
Minder formalistisch, welzijnsbevorderend en emancipatorisch
Deel 2 : Personen -en familierecht
, 2.1 De persoon
1) Algemeen
Natuurlijke personen VS. rechtspersonen
Rechtspersoonlijkheid
Een staat of geheel van (juridische) elementen die de identiteit
bepalen. (naam, woonplaats, nationaliteit, geslacht, burgerlijke staat)
Een vermogen of alle in geld waardeerbare goederen en rechten. (actief
en passief)
Een bekwaamheid of de mogelijkheid om rechten te genieten en ui te
oefenen.
Genotsbekwaamheid (of rechtsbekwaamheid) = rechten en plichten
hebben
Handelingsbekwaamheid = rechten en plichten uitoefenen
Principe of uitgangspunt
Uitzondering (bv; minderjarigen of ‘onbekwaamverklaarden’)
2) Bewindvoering (ppt 2 dia 13 video bekijken voor examen)
Voor wie?
“De meerderjarige die wegens zijn gezondheidstoestand geheel of
gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in staat is zonder bijstand of andere
beschermingsmaatregel zijn belangen van vermogensrechtelijke aard of
niet-vermogensrechtelijke aard zelf waar te nemen, kan onder
bescherming worden geplaatst, indien en voor zover de bescherming
van zijn belangen dit vereist.”
Personen met een mentale of fysieke beperking, psychische stoornis,
een (niet-)aangeboren hersenletsel, een persoon in coma, mensen met
een verslavingsproblematiek, …
+18, Geheel of gedeeltelijk, Tijdelijk of definitief/blijvend, Persoon of
goederen, Bijstand of vertegenwoordiging
Gerechtelijke beschermingsmaatregel op maat!
Minst ingrijpende eerst
Procedure?
Vrederechter v/d verblijfplaats v/d persoon
De persoon zelf, familie, of ieder belanghebbende kan een
verzoekschrift indienen
Met een medisch attest
Bewindvoerder en vertrouwenspersoon worden aangesteld
