Marc Dhaeze - Gezondheidseconomie
1 Inleiding
Belgische economie heeft veel impact op gezondheidszorgsysteem, dat behoort tot besten binnen Europa.
Gezondheidseconomie onderzoekt hoe beschikbare (financiële) middelen zo efficiënt mogelijk kunnen
ingezet worden voor de doelstellingen.
Wouter Beke, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Maggie De Block, Federaal minister van Sociale Zaken, Volksgezondheid & Asiel en Migratie
World Health Organisation: onderdeel VN, belangrijk tijdens gezondheidscrises en alles rond
gezondheid, armoede, demografie, natuur, gezondheidsbeleid & informeren v/h publiek
1 Economie en gezondheidseconomie
1.1 Gezondheidszorg
Gezondheid volgens WHO = toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet
slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken
Vele activiteiten zijn bevorderlijk voor het welzijn van mensen, volgens ^^ definitie is dit = gezondheidszorg
Beter gedefinieerd als gezondheidssysteem = alle organisaties, mensen en acties met als doel de
gezondheid te promoten, verbeteren of behouden (inclusief acties om determinanten v/d gezondheid te
beïnvloeden en meer directe gezondheidszorg)
Perceptie van gezondheid in Europa & België:
Belg vindt gezondheid belangrijk: 78% van Belgen vindt dat hij/zij in
goede gezondheid verkeert
Goede vaccinatiedekking bij baby’s, bij jongeren iets minder
dan aangeraden (<85%). Minder griepvaccins bij ouderen.
Ondanks inspanningen WHO slechts 40 landen v/d 200 gezondheidssysteem. De meeste arme, niet-
geïndustrialiseerde/ontwikkelde landen zijn hiervoor te slecht georganiseerd. In rurale regio’s in
Afrika/India/China/ZA gaan miljoenen mensen in hun leven nooit naar de dokter, enkel een dorps-
geneesheer en huisgemaakte remedies.
1.2 Economie
Economie = sociale wetenschap dat gedrag van mensen in groepsverband & het menselijk handelen (de
keuzes) in situaties van schaarste bestudeert.
Op alle welvaartniveau’s is de menselijke behoefte (individueel en maatschappelijk) aan goederen en
diensten groter dan de middelen waarover we beschikken.
1
,Belangrijk in gezondheidszorg:
- 7-10% van BNP (bruto nationaal product = totale inkomen van mensen die in een land wonen,
maatstaaf voor de grootte v/d economie)
- besparingen op gezondheidszorg (spanningen)
1.3 Gezondheidseconomie
Gezondheidseconomie = wetenschap die onderzoekt hoe beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk knn
ingezet worden om de gezondheidsobjectieven te kunnen bereiken
Efficiëntie = een doel bereiken/inspanning uitvoeren met weinig mogelijk tijd en middelen (geld)
Economische overwegingen zijn belangrijk: de uitgaven voor GZZ groeien sneller dan de inkomsten!
Redenen van groei van uitgaven:
1. Veroudering door toegenomen levensverwachting
⤷ in Europa 2010 – 14% 2050 25% 65-plussers (=180%)
⤷ ontwikkelingslanden bezig aan verdrievoudiging leeftijd
⤷ brengt chronische ziekten mee, alzheimer, langere hospitalisatie (vooral 80+)
⤷ impact toch kleiner dan gedacht (15%)
2. Toename medisch aanbod: capaciteit en zorgverstrekkers
⤷ sterk gestegen vraag naar verpleegkundigen in WZC, thuiszorg, kind- en gezin, ZKH
⤷ aanbod volgt: meer zorgverstrekkers per hoofd (nationale bevolking)
3. Ontwikkeling van voorzieningen
⤷ sterk gestegen #bedden in WZC, voorzieningen voor heel veel specialismen
4. Nieuwe aandoeningen
⤷ the world is a village: Zika (Zuid-Amerika, tijgermug), Ebola, Afrikaanse varkenspest
⤷ gevolgen van stress: burnout (lange afwezigheden, tot 20.000€ per werknemer)
5. Ontwikkeling van medische kennis
⤷ zou grootste invloed hebben op groei van uitgaven (50-75%)
⤷ orphan drugs: geneesmiddelen voor zeldzame ziekten kosten steeds meer
⤷ vroeger stierven mensen met kanker vaker, nu dure en lange behandelingen
⤷ ook economisch voordeel: men verkort de opnameduur voor operaties ( invasief)
2
, 6. Black swan events = een onverwachte uitschieter (niet voorspelbaar obv. eerdere ervaringen)
gebeurtenis met extreme impact, game changer (positief of negatief)
achteraf gezien verklaarbaar en misschien zelfs voorspelbaar
In de gezondheidszorg komt dit soms voor:
Ontdekking penicilline door Alexander Fleming: onderzocht bacteriën en hierop kwam schimmel
terecht, hij zag dat bacteriën rond de schimmel stierven of groeiden, door penicilline uit schimmels
Ontdekking X-stralen door Wilhelm Röntgen
Ontwikkeling pacemaker
Klimaatsverandering (direct/indirect) zou in de toekomst ook black swan events kunnen betekenen:
Grote invloed op gezondheid WHO voorspelt vanaf 2030 250.000 extra doden per jaar & kosten
tussen 2-4 miljard dollar per jaar tgv klimaatsgevolgen
Direct gevolg
Hittegolven zorgen voor uitdroging, zonneslag en uitputting: in Europa 2003 al toegenomen
sterfte in kwetsbare groepen zoals jonge kinderen, ouderen en topsporters zal toenemen
Indirect gevolg Extreme klimatologische gebeurtenissen (overtromingen, stormen, branden en droogtes)
hebben grote en uiteenlopende gevolgen voor de gezondheid frequentie/intensiteit zal
Risico’s watertekorten en lagere landbouwopbrengsten: - uitdroging en ondervoeding
Risico’s toename van vector-ziekten (via teken, muggen, zandvliegen)
- Ziekte van Lyme (via teken): oprukkend uit centraal- naar Noord- en West-Europa
- Dengue of knokkelkoorts (via muggen)
- Bilharzia of schistosomiasis (via waterslakken)
- Malaria (via muggen): mogelijks oprukkend ten Noorden van Middellandse zee
Risico’s verslechterde waterkwaliteit (bacteriën en algen) en voedselvergiftiging: oprukken
van ziektes zoals Cholera en dysterie & T-gevoelige infectieziekten zoals Salmonella
Risico’s van concentratie ozon in de zomer: ademhalingsmoeilijkheden, toename W-Europa
Risico’s van temperatuursstijging op planten: hoge pollenconcentraties, allergieën
Risico’s uiteraard niet overal hetzelfde: gezondheid sterk samenhangend met socio-economische
factoren & de ongelijke gezondheissituaties tussen bevolkingsgroepen vergroten (kwetsbaarder).
Ook uitzonderlijke positieve effecten zoals minder sterfte door kou (onderkoeling, ontbering) maar
niet in evenwicht met positieve gevolgen?
1. corona-virus: het heeft een enorme impact op beurzen, sociale evenementen, schaarste van
middelen (mondmaskers, ontsmetting) en toont onze afhankelijkheid van China. Ook enkele
positieve gevolgen voor bv. milieu
3
