Nefrologie: kliniek
Prerenaal nierlijden
- Leeg sediment (of hematurie door blaaskatheter)
- Geen uitgesproken proteïnurie
- GFR gedaald
- Oligurie (ALTIJD)
- Geconcentreerde urine (afvalstoffen hoog, natriurese laag)
- Lage fractionele natriurese <1%
- Creatininestijging in plasma
- Snellere ureumstijging in plasma
- Afwijkingen van onderliggende ziekte
- Evolutie naar acute tubulus necrose
Oorzaken
- Volume depletie (dehydratatie, braken, zweten, diarree, brandwonden, bloeding…)
- Hypotensie
- Hartfalen
- Levercirrose (algehele vasodilatatie en lage perfusiedruk)
- Nefrotisch syndroom
- Bilaterale A. renalis stenose
- Medicatie die inwerken op de autoregulatie van de nier (NSAID, ACE-I, RAAS-blokkers,
sartanen) -> MEDICATIE STOPPEN
Cave
- Zeker geen diuretica starten! Patiënt is niet overvuld, maar meestal net hypovolemisch!
Eerder dus de patiënt vullen
- Pas de dosis van renaal geklaarde medicatie aan!
Acute tubulusnecrose
- GFR gedaald
- Sediment negatief: geen WBC, geen RBC, eventueel wel epitheelcel(cilinders)
- Geen uitgesproken proteïnurie
- Natriurese verhoogd (>40 mmol/l)
- Hoge fractionele natriurese >2%
- Oligurie of normale diurese
- Stijgend plasma-ureum en -creatinine
1
,Oorzaken
- Oorzaken van prerenaal nierlijden
- Sepsis
- Toxisch: myoglobine, hemoglobine, medicamenteus/exogene toxines (aminoglycosiden,
antivries ethyleenglycol, joodhoudend contrast, cisplatinum, anti-CMV foscarnet)
Cave
- Meestal herstel na 7-21 dagen, tijdens herstel vaak polyurie (vochtstapeling)
- Verhoogde natriurese en hoge fractionele natriurese kunnen ook bij diuretica
- FE Na kan laag zijn bij combinatie van nefronen met ATN en nefronen met intacte tubuli, kan
ook laag zijn bij glomerulonefritis!
- FE Na kan hoog zijn bij prerenaal nierlijden met onderliggende tubulaire schade door
chronisch nierlijden
- Eventueel dialyse opstarten om hyperK, acidose en overvulling te vermijden
- Opletten dat je patiënt niet overvult bij compenseren voor ondervulling
AKI: bijzondere vormen
Contrastnefropathie
- Creatininestijging binnen 24-48u
- Meestal bewaarde diurese
- Urinesediment leeg of tubulaire cellen, eventueel met epitheelcelcilinders
- Cave: vals positieve dipstick voor proteïnurie én FE Na soms <1%
- Meestal snel herstel
Rhabdomyolyse
- Spieren gaan kapot en laten myoglobine vrij, dat gefilterd wordt door de glomerulus
- Myoglobine is schadelijk voor het tubulair systeem, vormt cilinders en evt. vasoconstrictie
- Geeft aanleiding tot tubulusnecrose
- Bij bejaarden die vallen, cocaïnegebruikers, lange inspanning, statines of cochicine, HbS
Aminoglycosiden
- Geven schade aan tubulaire cellen
- Polyurie, hypoK, hypoMg door verlaagde reabsorptie
- Liefst zo weinig mogelijk geven, en zo nodig in 1 dosis
Hepatorenaal syndroom
- Levercirrose, algehele vasodilatatie (hypotensie), vasoconstrictie thv de nier (zeer slechte
perfusie)
- Oedemateuze, ictereuze patiënt, lage natriurese, oligurie, laag albumine
- R/ vasopressine analogen, leverTx (diuretica)
2
, Acute cortex necrose
- Nog extremere vorm van hepatorenaal syndroom
- Glomerulus herstelt niet, volledig anuur, permanente afname van de nierfunctie
Sepsis
- Meestal multifactorieel
Urinaire obstructie
- Patiënt wordt polyuur omwille van concentratiestoornissen
- Klinische parameters en waterintake/afgifte opvolgen
Multiple myeloom castnefropathie
Acute interstitiële nefritis
- Soms asymptomatisch
- Klachten door acute nierinsufficiëntie (bilateraal!)
- Rash (door AB)
- Koorts (DD: ziekte waarvoor AB werd gegeven -> onderscheid leukocyturie bij nefritis)
- Eventueel flankpijn en eosinofilie
- Oplopend serumcreatinine
- Oligurie is mogelijk
- Meestal geen/weinig proteïnurie (behalve bij NSAIDs!)
- Grote nieren
- Positief sediment: WBC (-cilinders) en eventueel RBC
- Negatieve urinekweek
Oorzaken
- Meestal medicatie (NSAID, betalactam AB… elk medicijn kan dit veroorzaken!)
- Infectie (leptospirose, Legionella, virussen) -> impact op alle organen mogelijk
- Auto-immuunziekten (SLE, sarcoïdose, Sjögren)
Cave
- Urineonderzoek is cruciaal!!!
- DD bij koorts, flankpijn, leukocyturie (evt. verhoogde serumcreat): infectie (pyelonefritis)!
Onderscheid door unilateraal-bilateraal (+ geen zware insuff. + pos. kweek bij pyelonefritis)
3
