Resume

Samenvatting Politieke Partijen (17/20) - prof. Bart Maddens

0 fois vendu

Cours
Politieke Partijen

Établissement
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Book
De kolonisten van de Wetstraat

Dit document is een samenvatting van alle lesnotities, informatie op de PowerPoint slides, en extra achtergrondinformatie (voor beter begrip) bij het vak 'Politieke Partijen' van prof. Bart Maddens. Ook het gehele boek 'De Kolonisten van de Wetstraat' is samengevat, en de relevante boekhoofdstu...

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 97 pages

Voir l'exemple

Livre entier ? Oui
Publié le 9 février 2025
Nombre de pages 97
Écrit en 2024/2025
Type Resume

interne besluitvorming
kandidatenselectie
digital campaigning
lokale verkiezing
types van politieke partijen
functies van politieke partijen
partij en campagnefinanciering
europese politieke partijen

ElleWoods2709 Membre depuis 2 année 230 documents vendus

€12,96

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

Samenvatting: Politieke Partijen
Professor Bart Maddens

Praktisch
• Eerste 3 lessen zijn puur theoretisch, volgende 3 lessen bestaan uit het voeren van discussies
o Responsiecolleges/‘Flipped classroom’: 4 lessen
• 1/11: Online les die je op eigen tempo moet verwerken = Leerstof!
• Vanaf 8/11 t/m 13/12: Gastcolleges
o Les op 1/11 vormt een tweeluik met de les op 13/12
o Gastcollege 6/12: ‘De macht van de partijvoorzitter’ – Georges-Louis Bouchez
• 20/12: Werkbezoek aan een politieke partij ➔ Groen én Ecolo (mr staat voorlopig nog nt vast)

Evaluatie = Schriftelijk / Gesloten boek
• Leerstof politieke partijen: Boek, Reader én hoorcolleges
• Als je studeert, is het een heel makkelijk examen… zegt de prof ☺

Les 1: Types van Politieke Partijen – Deel 1
!! Studie van André Krouwel over politieke partijen en hun organisatie = Belangrijk!
Krouwel heeft onderzoek gedaan nr de ontwikkeling, structuur en strategieën vn politieke partijen binnen
democratische sys. Zijn werk biedt waardevolle inzichten in de typologie vn partijen, zoals kaderpartijen
en massapartijen, en hoe deze partijen kiezers aantrekken en politieke macht uitoefenen.

Variabelen
1. Origine van de partij: Hoe ontstaat een politieke partij?
• Via een top-down dynamiek: Vanuit de elite, in het parlement zelf, en zich van
daaruit gaan organiseren
Top-down dynamiek: De partij w opgericht door de elite, bv door politici die al in het
parlement zitten
• Via een bottom-up dynamiek: Ontstaan in de SL, grass-roots, die zich eerst buiten
het politieke sys gaan organiseren en dan geleidelijk het poltieke sys gaan veroveren
Bottom-up dynamiek: De partij ontstaat vanuit de SL zelf. Dit begint vaak als een beweging
van burgers of organisaties buiten de politiek, die later een politieke partij vormen

2. Electorale dimensie (verkiezingsstrategie)
• Electoraal appèl bij de kiezers: Zich richten tot heel specifiek segment vd SL OF
zich richten tot alle kiezers
Kiezersdoelgroep: Sommige partijen richten zich op een specifieke groep in de SL, terwijl
andere proberen iedereen aan te spreken
• Elite-rekrutering (van politiek personeel): Kan op een open wijze (partij probeert
ook mensen aan te trekken die buiten het politieke sys staan, en te laten klimmen op
de politieke ladder) OF op een gesloten wijze (partij doet vooral aan coöptatie,
binnen de eigen kring personeel zoeken en aanstellen; inteelt)
Rekrutering van elites ➔ Hoe partijen nieuwe politieke leiders zoeken:
- Open manier: Partij probeert mensen vn buitenaf aan te trekken om politiek actief te w
- Gesloten manier: Partij kiest vooral mensen uit haar eigen kring en laat ze doorstromen naar
hogere functies. Dit kan leiden tot een soort ‘inteelt’ in de partij

1

, 3. Ideologische dimensie
• Ideologisch gehalte partijcompetitie: Ideologisch (de partij denkt na en doet
voorstellen die te maken hbb met de fundamenten waarop de SL is georganiseerd,
bv: Het kapitalistische sys ter discussie stellen, of het staatssys…) vs pragmatisch
(de partij aanvaardt bestaande ordening, en focust zich meer op het beheren
daarvan)
o Vb: Moeilijkheid om een regering te vormen = Ideologisch of pragmatisch?
▪ Gevoel dat de prof aanstuurt op pragmatisch, maar hij vindt dat de
discussies meer dan vroeger een soort ideologische ondertoon hebben
▪ MAAR: In hoeverre mag de overheid zich moeien met bv vrij onderwijs?
• N-VA wil ouders sanctioneren, inspraak…  CD&V: ‘Vrijheid vn
onderwijs’
Ideologisch vs. pragmatisch:
• Een ideologische partij wil fundamentele veranderingen in het sys. Ze stellen grote vragen over bv
kapitalisme of staatsstructuren.
• Een pragmatische partij accepteert het huidige sys en probeert het vooral goed te beheren.
Vb: Het kan moeilijk zijn om een regering te vormen als de partijen ideologische verschillen hbb. De vraag
of de overheid zich mag bemoeien met bv onderwijs is ook zo’n ideologisch thema. Denk aan de discussie
tss de N-VA (strengere regels voor ouders) en CD&V (meer vrijheid voor scholen).

• Doelstellingen partij: Vote seeking vs office seeking
o 3 grote doelstellingen: Votes (stemmen) – Office (de politieke
mandaten, ministerportefeuilles, zetels in het parlement…) –
Policy (beleid)
▪ Driehoek van Störm = Soort idealistische voorstelling vd
doelstellingen
o Men wil vooral de mening van de modane kiezer beïnvloeden, want zoveel
mogelijk stemmen/zetels behalen! Die mening kan verschuiven…
▪ Bv: Vooruit is rechtser dan vroeger
o Door heel veel stemmen te behalen (votes), kan je ook al van invloed zijn op het
beleid (policy), ZONDER office! (zweeppartijen)
Doelen van partijen:
• Vote seeking: Zoveel mogelijk stemmen krijgen.
• Office seeking: Politieke functies en macht krijgen, zoals ministerposten.
• Policy seeking: Beleid beïnvloeden, ook als ze nt in regering zitten. Sommige partijen
(zweeppartijen) kunnen door veel stemmen te krijgen beleid beïnvloeden zonder zelf te regeren

4. Partij-organisatie
• Driehoek van Peter Mair (Ierse politicoloog) ➔ 3 fases vd politieke partij
1) ‘Party on the ground’ : Leden aan de basis, grassroots
2) ‘Party in central office’ : Partijbestuur, partijvoorzitters en
: partijbureaucratie, administratie; Huist in het
: partijhoofdkwartier
▪ Politiek: Partijbestuur, en die staan olv een directeur (administratief)
▪ Administratief: Directeur moet politieke bestuur vd partij uitvoeren

2

, 3) ‘Party in public office’ : De mandaten, de ministers…
▪ Politiek: Fracties olv vd fractievoorzitter
▪ Administratieve component: Alle fractiemedewerkers olv fractiesecretaris
MAAR: Wie is nu de ‘principal’ en wie is de ‘agent’ ➔ Macht bij ‘public office’, die
anderen aanstuurt OF macht bij ‘central office’?

o Financiering: Hoe wordt de partij gefinancierd?
o Verkiezingscampagne
Volgens de Ierse politicoloog Peter Mair kun je een partij opdelen in 3 ‘fasen’:
1. Party on the ground: Dit zijn de leden en vrijwilligers vd partij, het grassroots-niveau
2. Party in central office: Dit is het bestuur vd partij, zoals de partijvoorzitter en het personeel in het
hoofdkwartier. Ze regelen de interne organisatie vd partij
3. Party in public office: Dit zijn politici vd partij die politieke mandaten hbb, zoals ministers en
parlementsleden
Een belangrijke vraag is wie de meeste macht heeft: De mensen die de politieke functies bekleden (public
office) of het centrale partijbestuur (central office)?

De Kaderpartij (elitepartij)
Zie dia 13: Prentje ➔ 14 juni 1846: De 1ste bijeenkomst vd liberalen; Oprichting vd 1 ste politieke
partij in België ➔ Confederation Général du liberalisme en Belgique
• In Gothische zaal vh stadhuis in Brussel
• Herdenking van dit moment door Open VLD (Egbert Lachaert) en MR (Georges Louis-
Bouchez) op 14 juni 2021 ➔ 175ste verjaardag

Kenmerken?
• Origine: Ontstaan in het parlement (top-down)
• Organisatie: Los verband, enkel bij verkiezingen
o Niet echt ledenpartij o Financiering: Eigen middelen
o Parlementsleden = Partijleding o *Amateuristische campagne
o *Amateuristische campagne, vb: Charles Woeste die worsten uitdeelt om stemmen
te kunnen rondselen
Ze hadden een losse structuur, die vooral tijdens verkiezingen actief werd. Het waren gn echte
ledenpartijen.
• De leiders van de partij waren meestal de parlementsleden zelf.
• De financiering vd partij kwam voornamelijk uit hun eigen middelen, zoals persoonlijk vermogen.
• De campagnes waren vaak amateuristisch
• Tijd vh cijnskiesrecht, dus rijken hadden wel de middelen
• Het electoraat was dus heel erg klein
• Electorale dimensie
o Beperkt electoraat o Gesloten rekrutering
Het electoraat (de kiezers) was erg beperkt omdat het stemrecht alleen voorbehouden was aan rijke
mannen (door het cijnskiesrecht). Hierdoor hadden slechts weinigen het recht om te stemmen. De
rekrutering vn nieuwe leden en leiders gebeurde meestal op een gesloten manier; De partij selecteerde
mensen van binnen hun eigen kringen.

3

, • Ideologische dimensie
o Pragmatische verdediging vn status en bezit; Fundamentele punten w nt ter discussie
gesteld
o Office-seeking
De kaderpartijen verdedigden vooral de bestaande orde en hun eigen status en bezit. Ze stelden gn
fundamentele veranderingen vr en waren dus pragmatisch. Hun doel was vooral office-seeking, oftewel
het verkrijgen van politieke posities zoals parlementszetels of ministerposten

1917: Stemrecht voor mannen ➔ Revolutionair, want massificatie vd politiek! Onstaan van…
In 1917 kregen alle mannen stemrecht, wat leidde tot de massificatie van de politiek. Dit betekende dat
veel meer mensen konden stemmen, waardoor een nieuwe soort partij ontstond: de massapartij

De Massapartij
• Origine: Ontstaan buiten het parlement (bottom-up); Ontstaan vanuit de basis
Massapartijen ontstonden buiten parlement, vanuit de SL zelf (bottom-up). Ze werden vaak gevormd door
groepen mensen die nog nt vertegenwoordigd waren in de politiek, zoals arbeiders of sociale bewegingen
• Organisatie: Strakke machine, sterke hiërarchie
o Leden zijn kern vd organisatie, wijdvertakt netwerk, ledencongres is hoogste orgaan
▪ Hiërarchisch opgebouwd
▪ Ledenorganisatie, inkomsten uit verkoop partijkrant etc
o Sterke centrale organisatie, die mandatarisssen aanstuurt
o Financiering: Ledenbijdragen, inkomsten uit verkoop partijkrant…
o Campagne: Arbeidsintensief
Organigram du Parti Socialiste ➔ Laagste niveau = Kleine gehuchten; Tot op dat niveau
reikt het netwerk vd partij
Bij massapartijen zijn leden het belangrijkste onderdeel van de organisatie. Ze hbb een uitgebreid netwerk
met een sterke hiërarchie. Het ledencongres is het hoogste beslissingsorgaan. De partij w centraal geleid,
en leden spelen een grote rol in het aansturen van verkozen vertegenwoordigers. De financiering kwam
vooral uit ledenbijdragen en de verkoop van partijmedia, zoals kranten. Campagnes waren
arbeidsintensief, wat betekende dat veel mensen uit de partij hielpen om kiezers te overtuigen

• Electorale dimensie
o Appèl op specifieke sociale, religieuze of etnische groepen: ‘Classe gardée’
▪ ‘Classe gardée’ = Afgeschermde klasse vd politieke partij
o Open (en brede) rekrutering, scholing binnen partij
▪ Doel = Burgers buiten het politieke sys binnenbrengen en doen opklimmen…
Maurice Duverger, Les partis politiques, 1951: Vat heel goed samen wat de massapartij is
‘De Franse Socialistische Partij streeft er allereerst nr om de politieke opvoeding vd
arbeidersklasse te bevorderen, en onder hen een elite nr voren te brengen die in staat is het
bestuur en de administratie vh land op zich te nemen: De leden vormen dus het wezen vd
partij, de kern vn haar handelen’
De partij richtte zich op specifieke sociale, religieuze of etnische groepen, ook wel de ‘classe gardée’
genoemd. Dit betekent dat de partij een afgeschermde groep van trouwe aanhangers had. De rekrutering
was open en breed. De massapartij probeerde mensen van buiten de politiek aan te trekken en hen te
trainen om op te klimmen binnen de partij

4

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ElleWoods2709. Stuvia facilite les paiements au vendeur.