Resume

Volledige samenvatting Bestuursrecht 18/20 - 2024/2025

0 fois vendu

Cours
Bestuursrecht

Établissement
Universiteit Antwerpen (UA)

duidelijke en volledige samenvatting van bestuursrecht. Bevat ppt , lesnotities en voorbeelden. Gedoceerd door Prof De Somer. Geslaagd in eerste zit met 18/20.

[Montrer plus]

Aperçu 8 sur 187 pages

Voir l'exemple

Publié le 10 février 2025
Nombre de pages 187
Écrit en 2024/2025
Type Resume

bestuursrecht

€8,66

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

INHOUDSTAFEL

Inleiding ............................................................................................................................................... 4

Deel 1: bestuursrecht: begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen ................................................ 5

Hoofdstuk 1: begrip ‘bestuursrecht.................................................................................................... 5

1.1. formeel- juridische definitie ............................................................................................. 5

1.2. omschrijving vanuit relaties ............................................................................................. 8

1.3. Omschrijving vanuit materiële bevoegdheid bestuur ......................................................... 9

hoofdstuk 2: indeling bestuursrecht ................................................................................................. 10

2.1. onderscheid algemeen – bijzonder bestuursrecht................................................................... 10

2.2. Onderscheid bestuursorganisatierecht, materieel bestuursrecht, procedureel bestuursrecht,
bestuursprocesrecht. .................................................................................................................. 11

hoofdstuk 3: functies bestuursrecht ................................................................................................ 11

hoofdstuk 4: kenmerken bestuursrecht............................................................................................ 11

4.1. Bestuursrecht als uitzonderingsrecht = autonomie en eigenheid bestuurrecht......................... 11

4.2. meergelaagdheid van het belgische bestuursrecht ................................................................. 15

Hoofdstuk 5: bronnen van bestuursrecht ......................................................................................... 17

5.1. metaprincipes ...................................................................................................................... 17

5.2. bronnen van het positief bestuursrecht .................................................................................. 19

deel 2: besluitvormingsinstrumententarium ........................................................................................ 22

hoofdstuk 1:inleiding : publiek vs privaatrechtelijke actiemiddelen van de overheid ........................... 23

hoofdstuk 2: het eenzijdige spoor: de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling en de pseudowetgeving 23

2.1. de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ............................................................................. 23

2.2. een bijzondere EBR : de bestuurlijke sanctie ................................................................... 45

2.3. pseudowetgeving .......................................................................................................... 48

hoofdstuk 3: het contractuele spoor: de overeenkomst met het bestuur ............................................ 52

3.1. tweewegenleer .............................................................................................................. 52

3.2. mogelijke indelingen van de overeenkomsten met de bestuur ......................................... 54

3.3. Algemene beginselen van 2 typische overheidscontracten: ............................................. 55

hoofdstuk 4: Leer van de afsplitsbare rechtshandeling ..................................................................... 59

,Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

Deel 3: mensen en middelen ............................................................................................................... 60

Hoofdstuk 1: Rechtsregime van het overheidspersoneel ................................................................... 60

1.1. begrip ambtenaar – cijfergegevens ................................................................................. 60

1.2. diversiteit in de rechtstoestand van het overheidspersoneel: statuaire vs contractuele
tewerkstelling.............................................................................................................................. 62

1.3. Diversiteit van rechtspositieregelingen ........................................................................... 66

1.4. Krachtlijnen van de ambtenarenstatuten ........................................................................ 68

Hoofdstuk 2. Rechtsregime van de goederen in het bestuursrecht .................................................... 76

2.1. Rechtsregime van de goederen van het bestuur: het domeingoederenrecht ............................ 76

2.2. Instrumentarium van het bestuur met betrekking tot de goederen van particulieren ......... 81

Deel 4. Bestuursorganisatie en begrip bestuur .................................................................................... 89

Hoofdstuk 1: Bestuursorganisatie .................................................................................................... 89

1.1. bestuursorganisatierecht : geen waardenvrij recht .......................................................... 89

1.2. algemeen begrippenkader ............................................................................................. 89

Hoofdstuk 2: Het begrip ‘bestuur’ .................................................................................................. 100

2.1. Het federale begrip ‘administratieve overheid’ en zijn Vlaamse tegenhanger .......................... 101

2.2. Bestuur in de organieke zin vs. bestuur in de functionele zin .......................................... 105

Deel 5: Preventieve rechtsbescherming tegen het bestuur.................................................................. 106

Hoofdstuk 1. Inleiding: het ontbreken van een algemene wet bestuursrecht .................................... 106

Hoofdstuk 2. Wettigheids- of legaliteitsbeginsel ............................................................................. 106

2.1. Formele component wettigheidsbeginsel: Toegewezen aard bevoegdheid van het bestuur en het
principiele verbod van delegatie ................................................................................................. 106

2.2. Materiële component wettigheidsbeginsel ................................................................... 108

Hoofdstuk 3. Beginselen van behoorlijk bestuur ............................................................................. 108

3.1. begrip ......................................................................................................................... 108

3.2. Functies van de BBB .................................................................................................... 109

3.3. Codificatie van de BBB? ............................................................................................... 109

3.4. Plaats in de hiërarchie der rechtsnormen? .................................................................... 110

3.5. Toepassingsgebied BBB ratione materiae en ratione personae? .................................... 111

3.6. Procedurele vs. inhoudelijke BBB. ................................................................................ 112

1

,Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

3.7. Catalogus van de beginselen van behoorlijk bestuur ............................................................. 112

3.8. Beginselen van behoorlijk bestuur versus beginselen van behoorlijk burgerschap .................. 124

Hoofdstuk 4. Wetten of beginselen van de openbare dienst ............................................................ 125

4.1. Benuttigingsgelijkheid ......................................................................................................... 125

4.2. Continuïteitsbeginsel .......................................................................................................... 125

4.3. Veranderlijkheidsbeginsel ................................................................................................... 126

hoofdstuk 5: Formele motivering van bestuurshandelingen............................................................. 127

5.1. de wet motivering bestuurshandelingen ............................................................................... 127

5.2. toepassingsgebied WMB ..................................................................................................... 130

5.3. Draagwijdte formelemotiveringsplicht ................................................................................. 133

hoofdstuk 6: openbaarheid van bestuursdocumenten .................................................................... 135

6.1. Openbaarheid van bestuur: algemeen kader, begrippen en oogmerk ..................................... 135

6.2. regelgeving inzake openbaarheid van bestuur ...................................................................... 135

6.3. Actieve openbaarheid van bestuur ....................................................................................... 137

6.4. Passieve openbaarheid van bestuur van de beleidsorganen op federaal niveau ..................... 139

hoofdstuk 7: participatie en inspraak ............................................................................................. 144

hoofdstuk 8: Taalgebruik in bestuurszaken ..................................................................................... 144

deel 6: curatieve rechtsbescherming tegen het bestuur...................................................................... 144

Hoofdstuk 1. Rechtsbescherming en de rekenschapsplicht van het bestuur .................................... 145

Hoofdstuk 2. Interne klachtenbehandeling en ombudsdiensten ...................................................... 145

2.1. interne klachtenbehandeling bij het bestuur zelf................................................................... 145

2.2. klachtenbehandeling via ombudsdiensten ........................................................................... 145

Hoofdstuk 3. Bestuurlijke beroepen ............................................................................................... 146

3.1. onderscheid tss bestuurlijke en juridictionele beroepen ....................................................... 146

3.2. Indeling van de bestuurlijke beroepen .......................................................................... 148

3.3. conclusies .......................................................................................................................... 153

Hoofdstuk 4. Jurisdictionele beroepen ........................................................................................... 153

4.1. Rechtsmachtverdeling................................................................................................. 153

4.2. Rechtsbescherming door de gewone rechter........................................................................ 156

2

,Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

4.3.Rechtsbescherming door de bestuursrechter ....................................................................... 161

hoofdstuk 5: Alternatieve conflictoplossing met de overheid ........................................................... 185

5.1. Bemiddeling ....................................................................................................................... 185

3

,Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

INLEIDING
• Afspraken
o Focus op algemeen bestuursrecht
o Beperkte zelfstudie (op 13 november)
o Oefeningen: tijdens de colleges + BB – oefenexamen

• Studiemateriaal
o Nieuw handboek: algemeen bestuursrecht
§ Vb, extra uitleg
o Slides (!). Studenten die het vak vorig jaar al volgden: let op voor recente wijzigingen.
o Notities (!).
o Oefeningen op Blackboard.
o BAMA-Codex Publiekrecht. (Enkel dit niet extra wetgeving)
o Lijst met kernbegrippen in Frans (toetsing van passieve kennis via examenvragen!).
§ Examenvraag 1 Nederlandstalig begrip vervang door Franstalig begrip
§ Droit fonction publique = recht van ambtenarenrecht
o Niet: ‘samenvattingen’ van andere studenten.

• Examen
o Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding.
§ Min. 45 min.

o Gesloten boek (wel BAMA-codex, met enkel die bewerkingen die facultair zijn
toegestaan).

o 2 hoofdvragen (voor te bereiden) - vergeet niet relevante rechtsgrond!
§ Theorie en casus (3 deelvragen)

o Diverse bijvragen mogelijk.
o Kennis, inzicht en toepassing worden getoetst.
o Oefenexamen tijdens de laatste sessie.
o Beide hoofdvragen staan in beginsel op evenveel punten (score kan beïnvloed worden
door bijvragen). MAAR: globaal beeld van de student is doorslaggevend. D.w.z. dat voor
zware fouten extra punten kunnen worden afgetrokken.

o Hoofdvragen:
§ 1) een theorievraag die peilt naar de kennis, het overzicht en het inzicht van de
student in de hele cursus en waarbij vaak onderlinge verbanden moeten worden
gelegd tussen de verschillende delen van de cursus. Belangrijk is dat de student
aldus komt tot een persoonlijke verwerking en duidelijke structurering van de
leerstof.
§ 2) een casus waarbij wordt getoetst of de student eenvoudige praktijkgevallen
kan oplossen aan de hand van het wetboek en/of algemene leerstukken en
beginselen. De casus kan bestaan uit meerdere deelvragen.

4

,Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

DEEL 1: BESTUURSRECHT: BEGRIP, INDELING, FUNCTIES,
KENMERKEN EN BRONNEN
HOOFDSTUK 1: BEGRIP ‘BESTUURSRECHT

• Onderscheid publiek- en privaatrecht, maar onderscheid vervaagt.
o Publiek tussen overheden
§ Is ook strafrecht -> is publiekrecht
o Privaatrecht
§ Tussen personen

• Binnen publiekrecht: onderscheid grondwettelijk recht – bestuursrecht
o Staatrecht = staatmachten (uitvoerende – rechtelijke- wetgevende) hoe verhouden
§ Gemeenschappen en gewesten = federalisme
o Bij bestuursrecht nader kijken naar uitvoerende macht
§ Door corona door MB -> alles overhoop
§ Niet parlement want te weinig tijd – snelle evolutie
§ Complexiteit -> bestaat uit verkozene -> hebben geen bepaalde expertise
• Ministers hebben wel een bepaalde expertise

• 3 mogelijke wijzen van omschrijving van bestuursrecht:
o 1. Formeel-juridische definitie
o 2. Definitie vanuit de relaties die worden beheerst door het bestuursrecht
o 3. Omschrijving vanuit de materiële bevoegdheid van het bestuur: het begrip openbare
dienst

1.1. FORMEEL- JURIDISCHE DEFINITIE

• Vertrekt vanuit een organieke benadering: focus op de organen of instellingen die worden
gereguleerd à uitvoerende macht (idee: besturen = tenuitvoerlegging van beleid en wetgeving).

• Leidt tot definitie vanuit driemachtenleer:
o “Het bestuursrecht omvat het geheel aan rechtsregels m.b.t. de organisatie, de
bevoegdheden en de werking van de organen die met uitvoerende macht zijn bekleed.”
o MAAR definitie roept vragen op…

1.1.1. VERONDERSTELT DAT WE SCHERP KUNNEN OMSCHRIJVEN WIE ‘ORGANEN
DIE MET UITVOERENDE MACHT ZIJN BEKLEED’ ZIJN.

• Regering is uitvoerend
o Ook gemeentebesturen ook uitvoerend
o Parastatale -> organisatie met eigen rechtspersonen en die staan los van de staat –
gemeenschappen en gewesten
• Niet vermeld in de grondwet -> Vb vlaamse watergroep – natuur en bos –
de lijn – rsz – rva -vdab

5

,Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

• Probleem: de Grondwet en de BWHI brengen slechts een zeer beperkt aantal organen onder de
noemer ‘uitvoerende macht’, terwijl er veel méér organen belast zijn met taken van
tenuitvoerlegging (bv. gemeenten en provincies en functioneel gedecentraliseerde besturen).

1.1.2. KLASSIEKE DRIEMACHTENLEER ROEPT EEN TE EENVOUDIG BEELD OP VAN
UITOEFENING TAKEN IN EEN MODERNE STAAT.

1.1.2.1. FUNCTIONELE BENADERING

• Organieke benadering moet worden aangevuld met functionele benadering.
o Koning is uitvoerende en wetgevende
o Functionele benadering
§ = erkenning dat instellingen/ organen die organiek tot de UM worden gerekend,
niet alleen een rol spelen binnen de tenuitvoerleggingsfunctie, maar tevens
binnen de wetgevende/ normatieve functie én voor de rechtshandhaving en
geschiloplossing.

1.1.2.2. UITVOERENDE MACHT:

A. TAKEN VAN TENUITVOERLEGGING S.S.

• Van wetgeving en van beleid.

• Soms ook via reglementen (= normen; wetgeving in de materiële zin van het woord) – zie art. 108
Gw. / art. 20 BWHI.
o Vroeger geen identiteit en dan koning heeft dit ingevoerd op art 108 GW

B. NORMATIEVE TAKEN

• Kunnen verder gaan dan normatieve taken die verband houden met uitvoering van wetgeving.

• Zie art. 105 Gw. / art. 78 BWHI: delegatie normatieve bevoegdheid los van uitvoering wetgeving.

• Steeds meer aandacht voor ‘rule-making powers’ uitvoerende macht.
o Niet Parlement stemmen maar door UM

C. TAKEN VAN (RECHTS)HANDHAVING EN GESCHILOPLOSSING

• Via kennisname van georganiseerde bestuurlijke beroepen.

• Regulatoren in de nutssectoren.
o Zoals de vreg – gaat over nutsbedrijven of spoorwegen – postdienten (regulator)
o Sectoren hebben gemeen -> geliberaliseerd =overheid naar privaat
§ Liberalisering = van monopoly naar een markt

6

, Bestuursrecht Prof De Somer 3de bachelor

§ Telefonie = vroeger was Belgacom -> markt op -> nu Telenet, proximus, orange -
> concurreren met privébedrijven
§ Electrabel -> geliberaliseerde markt
o Ontstaan door de EU
o Gevaar? -> controleren veel moeilijker -> van overheidsmonopolist naar markt
§ Prijzen kunnen naar boven of beneden gaan
§ Regulatoren gaan dit regelen
§ Overheid naar algemeen belang – bedrijven naar winstoogmerk

• Groeiende trend administratieve sancties.
o Regulatoren gaan kijken naar min. Dienstplicht – toezicht op prijzen
§ Ook naar rechtshandhaving en rechtsoplossing
§ Boete opleggen als ze regulering niet toepassen
• Die raden van bestuur zijn experten – gn rechters
o Ook administratieve sancties -> kleine overtreding gemeente ons sanctie geven
§ Sanctionerende ambtenaar
§ Kan ook strafrechtelijk straffen -> maar ook via bestuurlijk apparaat ook sanctie

D. ZUIVER COMMERCIELE OF INDUSTRIELE TAKEN

• Voorbeelden
o Proximus -> van de overheid -> nauwelijks taken van openbare dienst
o Vzw-post versturen lager tarief dan bedrijven -> bpost moet dit voorzien
o Privatisering -> is van de overheid en dan verkopen naar privé
o Belfius -> eigendom BE -> commercieel

1.1.2.3. WETGEVENDE EN RECHTELIJKE MACHT

A. TAKEN VAN BESTUURLIJKE AARD

• Naturalisaties door de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

• Beslissingen inzake personeel, overheidsopdrachten, …
à Zie genuanceerd schema p.6

1.1.3. OOK DE BESTUURSRECHTERS WORDEN GEREGULEERD DOOR HET
BESTUURSRECHT

• = administratieve rechtscolleges – zie DEEL VI
o Rechtsprekende functie;
§ Sui generis-statuut (artt. 160-161 Gw. – geen deel van uitvoerende macht, noch
van de rechterlijke macht);
• Noch deel van de 3 machten
o Hoogste en algemene bestuursrechter = Raad van State.
§ Heel veel ongeschreven recht -> van rechtspraak ontwikkeld en van de Rvs

7

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yana123. Stuvia facilite les paiements au vendeur.