Examen

Examenvragen Moderne wijsbegeerte: verdiepende cursus 16/20

0 fois vendu

Établissement
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Book
Ethica

In dit document staan de antwoorden op de vragen die voor te bereiden waren voor het examen in . Alle 16 vragen zijn beantwoord. Ik haalde een 16/20 op het mondelinge examen; ik had deze vragen vanbuiten geleerd.

[Montrer plus]

Aperçu 3 sur 25 pages

Voir l'exemple

Publié le 17 février 2025
Nombre de pages 25
Écrit en 2024/2025
Type Examen
Contient Questions et réponses

spinoza
descartes
hume
malebranche
breeur
filosofie
philosophy
modern
17e eeuw
zeventien
metafysica
wetenschap
geneeskunde
mechanistisch
ethiek
religie
waarden
vals
waarheid
substantie
modi
essentie
e

€8,96

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

Examenvragen moderne wijsbegeerte
ECTS: Het mondeling examen bestaat uit twee vragen: een algemene theoretische vraag (over
de geziene materie) en een vraag over een zeer specifieke passage van de besproken tekst.

1. Vergelijk Descartes’ en Spinoza’s notie van “natuur”.

Descartes gebruikt de term ‘natuur’ om te verwijzen naar verschillende elementen uit de
ervaring. De natuur is wat we ervaren: datgene wat zich aan mijn geest opdringt via ideeën en
wat ik (onbewust) als oorzaak van mijn ideeën zie, de werkelijkheid.
De natuur is wat ervoor zorgt dat ik geloof in een ruimte en lichamen buiten mijn geest.
De natuur zit in de ervaring van de relatie geest-lichaam: ervaring in confuse ideeën die via
lichaam tot mij komen en waardoor ik (1) verbanden tussen object en het idee van dat object en
(2) mijn lichaam als geanimeerd, als totaliteit lichaam-ziel ervaar.
Daarnaast kan natuur verwijzen naar de goddelijke natuur, maar die is radicaal transcendent en
dus onkenbaar voor de mens.
Maar ik denk dat vooral natuur als institution de la nature belangrijk is om te contrasteren met
Spinoza. Met 'institution de la nature’ verwijst Descartes naar God die de natuur op een
bepaalde manier heeft geschapen, die we als mens niet kunnen kennen, maar enkel ervaren.
Zo weet ik niet waarom rijp fruit zoet proeft en onrijp als zuur of bitter, maar God heeft dit via
bepaalde wetten vastgelegd; ik weet ook niet waarom bepaalde lichamelijke
impression/sensatie tot bepaald oordeel op niveau ziel ‘dit is fijn’ leidt, is onverklaarbaar want
door God zo gekozen. De overgang van bepaalde lichamelijke bewegingen en impressies op
niveau van res extensa naar percepties en ideeën op niveau van res cogitans is het gevolg van
deze institution de la nature; er is verder niets over te ontdekken.

Spinoza beschouwt God als natuur. God of de substantie is een causa sui, oorzaak van zichzelf
of datgene wat op zichzelf bestaat. Tegelijkertijd is de substantie een conceptueel apparaat: het
is en concipieert zichzelf in dezelfde beweging, zijn is zichzelf concipiëren. De natuur omvat bij
Spinoza alles dat is: alles is een uitdrukking van één God of substantie. De natuur valt volledig
samen met zichzelf, er is niets buiten natuur (geen waarden etc). Alles is bijgevolg de natuur die
zichzelf noodzakelijk bepaalt en uitdrukt.
Hij maakt een onderscheid tussen natura naturans (natuur die natureert): God als substantie
(eenheid van het zijn en vrije oorzaak want altijd adequate conceptie van zichzelf) en intellect
en uitgebreidheid als attributen of manieren waarop hij zich uitdrukt - deze 2 manieren zijn de
enige die we als mens kennen, maar het kunnen er oneindig veel zijn. Dus natuur voor zover ze
wordt begrepen als ‘dat wat in zichzelf is en door zichzelf wordt begrepen’ - als een eeuwige en
oneindige essentie.
Daarnaast is er natura naturata (natuur die genatureerd is): de modi waarin God zich uitdrukt,
dingen die in God zijn. Deze modi zijn concreet bestaande individuen of lichamen en hun
concepten die Gods essentie uitdrukken, namelijk omdat ze er noodzakelijk uit volgen. De
natuur van een mens bestaat als conatus of neiging om in zijn bestaan te volharden.

E1P29s

1

,Gelijkenissen:
Bij beide filosofen staan we als mens in contact met de natuur, is het geen platoonse ideële
wereld waarvan we slechts in de schaduwen leven. Bij Descartes is natuur altijd aanwezig in
ervaring via institution de la nature, bij Spinoza is alles natuur dus ook meest de vertroebelde,
verwerpelijke ervaring is een uitdrukking van de essentie van de natuur. Dit betekent niet dat we
de natuur ervaren zoals ze zichzelf concipieert.

Verschillen:
De ervaring die voor Descartes de natuur is, zou voor Spinoza verbeelding zijn: in onze ervaring
dringen we niet door tot de eigenlijke orde van de natuur, maar ervaren we de wereld via onze
appetitus en imaginatio. We ervaren alles vanuit onze lichamelijke behoeften en we verbeelden
ons illusies zoals vrije wil, contingentie, waarden buiten de natuur, objecten in de buitenwereld
die ons denken rechtstreeks beïnvloeden (terwijl enkel manifestatie van staat van conatus is).
Dit is echter een omkering van oorzaak-gevolg van onze imaginatio die ervoor zorgt dat we
dingen percipiëren ifv wat ze doen voor onze drang tot overleven, niet zoals ze zijn als
uitdrukking van God.

‘Natuur’ is een metafysisch rijker concept bij Spinoza: ‘natuur’ omvat alles, er bestaat niets
onnatuurlijks. De natuur is de onderliggende orde die de essenties in de buitenwereld, onze
ervaring, verbeelding, passies etc allemaal omvat. Bij Descartes lijkt de natuur de orde van
(organische) ervaring die tegenover de mechanistische metafysica van uitgebreidheid
(driedimensionele deeltjes, beweging en figuren) staat.

De natuur van Descartes is geschapen door God en vereist een metafysische veronderstelling
van creatio continuo door de schepper. Spinoza poneert geen schepping want er is niets buiten
de natuur, die zelf een causa sui is. We hebben geen God nodig die alles in stand houdt want
de natuur is van zichzelf noodzakelijk.

Descartes stelt met zijn institution de la natuur dat er zaken zijn die ‘gewoon zo ingesteld zijn
door God’, zodat er geen inzicht mogelijk is. Bij Spinoza is de orde van de natuur wel
inzichtelijk, namelijk door de intuïtieve kennis en haar adequate ideeën. Deze vorm van kennis
is mogelijk wanneer we onze eigen essentie zien vanuit het ‘perspectief’ van natuur, als
modificatie of essentie binnen oneindig complex systeem van essenties.

2

, 2. Vergelijk Descartes’ en Spinoza’s notie van “passie’’.

Een passie bij Descartes is het mechanisme van ons lichaam dat op hol slaat. Een passie is
dus de perceptie van mijn lichaam waarin de bewegingen van de esprits animaux tumult
veroorzaken - bijvoorbeeld door problemen met spijsvertering, iets fout gegeten, koorts etc. We
schrijven de perceptie van lichamelijke onaangenaamheid toe aan een passie van de ziel, want
die voelt alsof die écht van mij is, uit mijn diepe zelf en met onoverkomelijke noodzaak komt. De
ervaring is geestelijk omdat de wil instemt met de passie en daarom ervaren we ziel als
oorzaak, maar eigenlijk is quasi-noodzakelijk mechanisme van lichaam de oorzaak. De passie
kan zichzelf bestendigen en verergeren door gebruik te maken van de verbeelding en een
object te poneren waardoor je niet uit de passie geraakt. De passie maakt daarnaast ook
gebruik van de rede (sofistische redenen) om zichzelf in stand te houden. Zo komt ze voor als
iets dat tegelijkertijd uit mezelf komt en waar ik zelf schuldig aan ben, als iets waarover ik geen
controle heb en dat me overstijgt. Men schrijft de passie niet toe aan het lichaam uit schaamte
en trots, want je wil niet toegeven dat het echt zo banaal was als een lichamelijk ongemak.
Bijvoorbeeld ik walg extreem van een kakkerlak. De oorzaak is lichamelijk: ik heb het warm,
koorts, voel me ongemakkelijk, mensen zitten te dicht tegen mij etc. Ik ervaar de passie als echt
die van mij - want mijn ziel kan niet tegen vuile dingen en een kakkerlak is toch echt het vuilste
insect dat tevens nog ziektes kan verspreiden - dus mijn geest draait ook door. Zelfs als de
kakkerlak weg is blijft de walging nazinderen en blijf ik me de kakkerlak verbeelden, waardoor ik
niet uit de obsessieve cirkel geraak.

Om van de passie af te geraken moet je inzien dat passie die je toeschrijft aan ziel eigenlijk
maar van het lichaam komt. Je kan (1) het effect van de passie verminderen door je lichaam te
beheersen via je wil door een tegenbeweging op te leggen: in plaats van te schreeuwen alle
moeite doen om toch mond gesloten te houden. Door esprits animaux onder invloed van de wil
een tegenbeweging creëren en het lichaam in contraire dispositie brengen. Je kan ook (2) de
passie relativeren door andere ideeën op te roepen die de impact van het idee van de passie
verminderen of relativeren. Bijvoorbeeld vanuit perspectief 3e persoon kijken naar mezelf die
schreeuwt om een piepklein beestje, terwijl ik mezelf toch liever als beheerst persoon zie; zeker
als vrouw wil ik vechten tegen stereotype van overdreven emotioneel en niet rationeel. Op die
manier creëer ik ademruimte voor mijn wil om tot het juiste oordeel over de oorzaak van de
passie te komen en bijgevolg op betere manier te reageren. Beide remedies samennemen om
generosité tot stand te brengen en jezelf leren beheersen door vrije wil om jezelf niet over te
geven aan passies.
Deze remedies werken tegen effecten van passie, oorzaak is door institution de la nature, dus
niet echt beïnvloedbaar. Tenzij er een speling is tussen geest en lichaam in specifieke gevallen,
stelt Spinoza, door conditionering kan een passie geherformatteerd worden bij Descartes. Zo
kan mijn misselijkheid en dus passie van walging de eerste keer dat ik een kakkerlak zag ervoor
zorgen dat dit gevoel van walging met het object kakkerlak verbonden wordt. Daardoor kan de
perceptie van een kakkerlak later toch een naar gevoel (niet noodzakelijk intense walging)
oproepen, ook al zijn de esprits animaux in mijn lichaam niet tumultueus.

3

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur philosophypsychology. Stuvia facilite les paiements au vendeur.