Manuele therapie - Bovenste kwadrant
1. Nekklachten (De Hertogh W.)
Inleidende casus: Man 65 jaar, klaagt van nekpijn rechts, zonder uitstraling naar de arm, zonder
hoofdpijn. Deze nekpijn is vrij plots ontstaan op een ochtend, nu een 3-tal maanden geleden. Er was
toen forse nekpijn, met lichte dwangstand van het hoofd naar links. Vandaag is er bij lateraalflexie
naar rechts nog steeds stekende pijn, waardoor de beweging haast onmogelijk is. Er is ook een
beperking van de rechts rotatie. Hij ervaart veel last met slapen, want hij kan moeilijk een
comfortabele houding innemen.
Medicatie: Bloedverdunners en een puffer voor astma. Hij heeft al een tijdje NSAID’s genomen, maar
deze hadden weinig effect.
Verdict?
• Facetpijn: Lateroflexie beperking?
• Trapeziuspijn: Musculaire problematiek?
• Homonieme koppelingsbeperking: Mid- en laag cervicaal, geen hoofdpijn, dus zal minder
waarschijnlijk zijn
• Hulpademhalingsspieren: Astma, puffers, … ?
Onderstaande dingen kan je tegen de patiënt allemaal vertellen bij het luik ‘info en advies’?
• Definitie van nekpijn/-klachten en de prevalentie hiervan
• Risicofactoren, het beloop en de prognostische factoren
• Betrokken structuren en hun functie
• Manueel therapeutische benadering
1.1 Definitie en prevalentie
1.1.1 Definitie
Een onaangename zintuigelijke en emotionele ervaring die verband houdt met feitelijke of potentiële
weefselschade in het nekgebied, die begint bij de superieure nuchae-lijn en doorloopt tot op het
niveau van de scapulaire wervelkolom. (Merskey en Bogduk, 1994)
1
,1.1.2 Prevalentie
Door het verzamelen en interpreteren van gegevens uit de literatuur, kan je bepaalde aandoeningen
in- of excluderen. Stel jezelf de vraag: “Hoe groot is de kans dat …?”
Nekpijn Leeftijd Populatie
Puntprevalentie: 15-74 5,9% - 22,2%
NU nekpijn 65+ 38,7%
1-week prevalentie 15-90 1,4% - 19,5%
16-79 15,4% - 41,1%
1-maand prevalentie
8-10 en 14-16 6,9%
18-80 6,9% - 54,2%
6-maand prevalentie 18 V 45%
12 M 6%
17-70 16,7% - 75,1%
1-jaar prevalentie 13-18 15,8% - 22,1%
65+ 8,8% - 11,6%
Lifetime prevalentie 18-84 14,2% - 71%
Wie heeft er al eens nekpijn gehad? 60-79 17,1%
Globale puntprevalentie 0-100 4,9%
In het voorkomen van de klacht: is het “normaler” dat een dertiger bij jou in de praktijk staat tov. dat
een kind dat zou doen
1.1.3 Incidentie
Meest voorkomende klachten in volgorde van voorkomen:
Lage rugklachten > schouderklachten > nekklachten > …
Incidentie:
• 1-jaar incidentie: 10,4% - 21,3%
• Herstel na 1 jaar in 33% tot 65% van de populatie
• Vaak herval: Werken op prevalentie, belangrijk hierbij is dat de risicofactoren en
prognostische factoren in acht genomen worden
In de open populatie gaat het om volgende cijfers:
• Gemiddelde prevalentie: 23,1%
• Gemiddelde puntprevalentie: 14,4%
• Gemiddelde 1-jaar prevalentie: 25,8%
2
,1.2 Risicofactoren - beloop - prognostische factoren
1.2.1 Risicofactoren
Stel jezelf hierbij de vraag: Zijn ze beïnvloedbaar, ja dan neen?
Werkpopulatie Algemene populatie
Leeftijd en geslacht
Eerdere MSK pijn
Leeftijd >40 jaar
Zware job vereisten
Onzekerheid werk
Emotionele problemen
Bijkomende gezondheidsproblemen:
Roken vb. lage rugpijnen, voorgeschiedenis
Mindere fysieke conditie van nekpijn, …
Slechte PC-werkhouding of rare werkhouding
Werkomgeving (fysiek)
Sedentair werk Psychologische factoren:
vb. zich zorgen maken, lage QOL,
Repetitief werk minder vitaal zijn, …
Precisie werk
Meest consistent voorkomende combinatie is:
• Vrouw zijn
• Eerdere episode van nekpijn gehad
3
, 1.2.2 Beloop
Het patroon van nekklachten is algemeen gunstig te noemen. Maar ondanks het feit dat de meeste
patiënten vooruitgaan, blijven bij een deel van de populatie de klachten op langere termijn
persisteren.
1.2.2.1 Natuurlijk beloop
Bij patiënten met acute nekpijn nemen de pijn en beperkingen in activiteiten met 45% af binnen de
eerste zes weken na het ontstaan van de klachten. Vooral in de eerste twee weken is er een grote
daling, daarna wat afvlakking van herstel.
Beloop van nekklachten is wel zeer variabel; de curve representeert het gemiddelde beloop, dus
sommige zijn al volledige pijnvrij en anderen ervaren eerder wel nog pijn
Ondanks het gunstige beloop is er een grote kans op recidief. Uit gegevens blijft dat tussen de helft
en driekwart van de patiënten met nekklachten binnen 1 tot 5 jaar opnieuw klachten ervaren. Bij een
kwart van de mensen die volledig hersteld zijn, merken we zelfs een verslechtering.
Grote vraag hierbij: Het natuurlijke beloop is goed in het begin, dus zou ik er als therapeut wel iets
mee moeten doen op dit moment (acute fase)? Vaak als we op dit moment gaan manipuleren, gaan
we de teller terug op nul zetten. Wanneer de patiënt al 3 maanden last heeft, dan is dit een ander
gegeven en kan een manipulatie wel plaatsvinden.
1.2.2.2 Beloop
Acute Acuut Acute cervicale
Chronisch
posttraumatisch niet-traumatisch radiculopathie
Snel herstel, milde Herstel neemt af Gunstig, duur weken
problemen (45%) na 6-12 weken tot maanden
Incompleet herstel, Na 1 jaar: Haast
Vaak hervallen,
matige problemen volledig of volledig
weerkerend (Cluster van
(40%) herstel (76%)
Rubinstein doorlopen)
Geen herstel, ernstige Na 1 jaar: Toch nog
problemen (15%) enige last (45%)
Eerlijk zijn met je patiënten, je kan vb. zeggen: “Bij de meerderheid van de patiënten komt dit wel
goed”, je liegt niet en je minimaliseert niet
4
