Notes de cours

Samenvatting Sociologie, Het Sociologisch Speelveld de essentie

0 fois vendu

Cours
Sociologie en rechtssociologie

Établissement
Universiteit Antwerpen (UA)

Dit is eigenlijk een beknoptere en betere versie van het boek Het Sociologisch Speelveld. De tekst kan eenvoudig gevolgd worden met de bijbehorende PowerPoint, aangezien de bullet points in vet zijn opgenomen. De inhoud bestaat grotendeels uit de uitleg van de professor (Margot Van Leuvenhaege), aa...

[Montrer plus]

Dernier document publié: 1 mois de cela

Aperçu 3 sur 22 pages

Voir l'exemple

Publié le 25 février 2025
Fichier mis à jour le 25 février 2025
Nombre de pages 22
Écrit en 2024/2025
Type Notes de cours
Professeur(s) Margot van leuvenhaege
Contient Toutes les classes

nature
samenleving
sociologische verbeelding
bourdieu
marx
weber
durkheim
merton
drempels
elias
dahrendorf
putnam
armoede
wetenschap
sociaal handelen
netwerk
cultuur

€7,48

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

1. Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?

Sociologie betekent samenlevingskunde, afkomstig van het Latijnse socius (metgezel,
bondgenoot) en het Griekse logos (kennis, leer)

De oudste vindplaats van dit idee vinden we terug bij Sieyès (1780-85), die in zijn Qu’est-ce
que le tiers-etat? kloeg over over de onderdrukking van het gewone volk aan en hekelde hij
hoe de Derde Stand niet vertegenwoordigd werd in de staatsinrichting van het Franse
koninkrijk.

Toch werd de uitvinding ervan toegeschreven aan Comte in 1830. Hij noemde de sociologie
een empirische wetenschap die, net zoals de natuurwetenschappen, op zoek gaat naar
wetmatigheden

De samenleving is als een speelveld met daarbij spelregels en spelers, en ze spelen het
samenlevingsspel. Ze moeten zich ook aan die spelregels houden, als ze dat niet doen
zal er een scheidsrechter tussen komen. De spelers hebben ook posities, die gepaard
gaan met bepaalde rollen en verwachtingen. Spelers hebben ook een bepaalde status
naargelang hun positie, een aanvaller wordt vaak meer gewaardeerd dan een verdediger.
Tijdens het spel communiceren en interageren ze op verschillende manieren met elkaar,
door bijvoorbeeld te roepen tegen elkaar. Er zijn ook leiders, die zowel formeel als informeel
kunnen zijn. En dan is er nog de ruimte rondom het veld, waar bijvoorbeeld trainers zitten,
die niet deelnemen maar het spel wel sturen. Hier zit ook de socioloog, in de tribune, om
het spel van op een afstand neutraal te kunnen waarnemen.

Wetenschappers moeten zich bewust zijn van hun positionaliteit (geslacht, etniciteit,
nationaliteit, religie..), omdat dit de neutraliteit van het onderzoek kan beïnvloeden.
Er is de idee onderzoekers aan het begin van hun onderzoek een positionaliteitsverklaring
moeten afleggen. Als je racisme onderzoekt dan zal dat wellicht anders zijn voor een blank
persoon dan voor een donkerder gekleurd persoon.

Nauw verband hiermee is intersectionaliteit. Individuen worden niet alleen gekenmerkt
door 1 identiteitscategorie, maar door een combinatie van meerdere identiteiten.
In een zaak met General Motors werden zij beschuldigd van discriminatie. Zij hadden
namelijk enkel zwarte vrouwen ontslagen. Puur juridisch gezien was er geen racisme, want
er bestonden geen regels over een combinatie van identiteiten. Er werkten nog mannen met
een donkere huidkleur, en er werkten nog blanke vrouwen. En dit heeft dan aanleiding
gegeven voor wetswijzigingen en voor dit begrip van intersectionaliteit.

Sociologische lens
Dit is het instrument van de socioloog om naar de samenleving te kijken. In de praktijk zijn
dit surveys, observaties, enzovoort. Je zou dit kunnen vergelijken met een MRI-scanner die
radiologen gebruiken. Een radioloog is in staat betekenis te geven aan die MRI-beelden
door zijn kennis in medische wetenschappen. In dezelfde zin kan een socioloog betekenis
geven aan de dingen die hij waarneemt, maar hij kan dat alleen als hij beschikt over de
nodige sociologische verbeelding.

,Volgens Mill is dit het vermogen om te begrijpen dat iemands individuele ervaring in verband
staat met maatschappelijke krachten en de ruimere historische context. Hij onderscheidt
hierin 3 componenten: geschiedenis (hoe kwam de samenleving tot stand en hoe
verandert ze), biografie (welke mensen bevolken een bepaalde samenleving) en sociale
structuur (hoe werken maatschappelijke instituties, welke zijn de dominante, en hoe
houden ze de maatschappelijke orde tot stand)
En om dit te kunnen toepassen, moet je in staat zijn om afstand te nemen van de
werkelijkheid en los te komen van de eerste gedachte, van de dingen die evident zijn.
Dit is niet eenvoudig door routineus handelen en denken. Dit is niets slechts natuurlijk, het is
praktisch.

Waarom nemen we selectief waar?
Omdat we fysisch en sociaal beperkt zijn. We kunnen niet overal en altijd aanwezig zijn.
We hebben ook allemaal verschillende belangen, en die spelen een rol. Hetzelfde verhaal
zal anders verteld worden door een werknemer dan door een werkgever.
Voorts gebeurt onze waarneming vanuit de kennis die we al hebben. Zo veranderde de kijk
op priesters en dergelijke drastisch toen informatie over seksueel misbruik opdook.
Tot slot is er nog onze voorkeur of afkeer voor bepaalde zaken die onze waarneming
beïnvloedt.

Iedereen heeft een bepaald referentiekader, dat stapsgewijs is opgebouwd door eerdere
ervaringen. Dit is een soort ‘sociale bril’, waarmee we dus met een bepaalde lens
verschillend naar de werkelijkheid kijken. Dit referentiekader vormt een geheel, je hebt
maar 1 sociale bril. Het is stabiel maar niet onveranderlijk. Er bestaan er zoveel als er
mensen zijn. Er kunnen gedeeltelijke referentiekaders ontstaan wanneer grote groepen in
gelijksoortige omstandigheden opgroeien of werken.

Dit maakt dan ook dat er een verschil is tussen dat wat er echt is, en datgene wat we zien.
Dit is het onderscheid tussen de zakelijke werkelijkheid en de beleefde werkelijkheid
De beleefde werkelijkheid stuurt ons handelen even sterk, of zelfs sterker, dan de zakelijke
werkelijkheid

Dit is het Thomas theorema, als mensen situaties voor werkelijk aannemen, dan worden
die ook werkelijk in hun gevolgen, omdat mensen zich gaan gedragen naar hun perceptie.
Toepassingen zijn de self-fulfilling prophecy, zoals het pygmalion-effect genoemd naar
het Pygmalion, wat verwijst naar een Griekse mythe, waar Pygmalion een standbeeld had
gemaakt van zijn perfecte vrouw, en Aphrodite had daarvan een echte vrouw gemaakt. Het
idee erachter was dat als je hard genoeg geloofd in iets, dan wordt het waar. Dit is toegepast
in het onderwijs, namelijk hoe de verwachtingen van leerkrachten invloed hebben op de
prestaties van leerlingen. Daaruit bleek dat hoe hoger de verwachtingen van de leerkracht,
hoe beter de prestaties van de leerlingen. Omgekeerd dan ook zorgde lage verwachtingen in
lagere cijfers, dit is het Golem-effect.
Dit geldt overigens in elke verhouding met een dominante en ondergeschikte persoon, en
niet enkel het onderwijs.

Aan de andere kant is er de self-destroying prophecy, dan hebben mensen aanvankelijk
de juiste voorspelling van een situatie, die de mensen ertoe brengt zich daarnaar te gaan
gedragen, waardoor de juiste voorspelling van de situatie ten slotte onjuist wordt.

, Zo kan je kiezen om niet te gaan stemmen omdat je toch zeker bent dat jouw partij de
grootste is, blijkt uiteindelijk dat je niet de enige was die dat dacht en de partij haalt bijgevolg
helemaal niet de meeste stemmen.

Dit hangt natuurlijk ook samen met stereotypen. Dit zijn vereenvoudigde voorstellingen van
andere groepen zonder dat ze op feiten gebaseerd zijn. Mensen die al stereotypen hebben,
kunnen niet gemakkelijk gecorrigeerd worden. Volgens de Thomas theorema zijn we ook
meer ontvankelijk voor dingen die hun visie versterken.
Ze kunnen een hulpmiddel zijn in de sociale omgang. Soms zijn ze maar onschuldige
simplificaties. Vaak leiden ze echter tot ontmenselijking, zoals bij de genocide van de
Untermenschen door de nazi’s.

De sociologische verbeelding heeft ook een aantal beperkingen
De sociologische verklaringen zijn niet de enige mogelijke uitleg, het is geen monopolie.
Ze zijn ook maar beperkt houdbaar, sociologisch is immers een product van de tijdgeest.

Zo was voetbal aanvankelijk een sport van de kinderen van arbeiders, maar het werd
populairder bij de elite door dingen als kinderarbeid. Omstandigheden veranderen, en het
werd terug populair bij het volk. Die gemarginaliseerde arbeiders konden het niet uitstaan
dat hun sport ontdaan werd van het ruwe karakter, en zo ontstond het hooliganisme. Zo
verloor voetbal zijn distinctiewaarde bij de elite waardoor zij zich gingen distantiëren. Dit is
de distinctieleer van Bourdieu.
Dit is ook een toepassing van de sociologische verbeelding door Bourdieu, op het eerste
gezicht zijn de mensen gewoon aan het voetballen, maar de socioloog moet afstand nemen
en verder kijken.

We moeten een stap verder kijken
common sense is losjes samenhangende kennis, gebaseerd op ervaringen, en heeft een
praktische functie om onmiddellijke antwoorden en zin te geven aan confrontaties.
Terwijl de sociologie het ‘waarom’ wil achterhalen. Het situeert verklaringen en
wetmatigheden in sociale factoren en bouwt voort op systematische, empirische
waarnemingen.

3 toepassingen

echtscheiding
Op het eerste gezicht lijken het persoonlijke problemen, mensen zien elkaar niet meer zitten.
Maar er zijn een aantal trends die zich tekenen. De trend naar een tweeverdienersgezin,
de dalende sociale controle van de kerk, de verminderde druk om samen te blijven
voor de kinderen.. Het blijkt ook dat stellen vaker ongehuwd gaan samenwonen. Daarom
is de daling in echtscheidingen een schijn. Er zijn minder huwelijken die ontbonden kunnen
worden, en samenwoners gaan vaker uit elkaar dan gehuwde.

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur alex0123. Stuvia facilite les paiements au vendeur.