Resume
Samenvatting Personen-en familierecht
- Cours
- Personen-en Familierecht
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Volledige samenvatting van personen-en familierecht gemaakt met handboek, powerpoints en notities
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
1 vérifier
Par: rubenromeorr • 3 année de cela
Aperçu du contenu
PERSONEN-EN FAMILIERECHT SAMENVATTING 1Hoofdstuk 2: Personen
AFDELING 1. Waar gaat het over?
• Het recht ordent de samenleving met spelregels die van toepassing zijn op 'personen'
◦ op hun goederen en op de wijze waarop zij die kunnen verkrijgen
AFDELING 2. Het begrip persoon
• Een persoon in het recht: elke entiteit die bestemmeling kan zijn van rechtsnormen die hem
rechten toekennen dan wel verplichtingen opleggen = een rechtspersoon.
◦ Rechtspersoon heeft actieve rol: uitoefenen van rechten & uitvoeren van plichten
• 2 soorten entiteiten die kunnen deelnemen aan het rechtsverkeer:
◦ Natuurlijke persoon
▪ alle mensen tijdens hun biologische leven (van geboorte tot overlijden)
▪ algemene & gelijke toekenning rechtspersoonlijkheid aan alle mensen
• vroeger niet het geval: slavernij, standen, burgerlijke dood zijn afgeschaft
◦ art. 4 EVRM + art. 10 & 18 Gw.
• Wat is een mens? Het wezen dat uit mens word geboren?
◦ Verboden om hybriden te maken.
◦ Rechtspersoon: publiekrechtelijk (staat), privaatrechtelijk (stichting) of gemengd.
• Onderscheid tussen rechtssubjecten en rechtsobjecten
◦ rechtssubjecten: drager van rechten & plichten
◦ rechtsobjecten: voorwerp van rechten & plichten van rechtssubjecten
◦ Nuances op dit onderscheid:
▪ sommige categorieën van rechtsobjecten zijn beschermwaardig:
• rechtssubjecten kunnen plichten krijgen met betrekking tot die rechtsobjecten
◦ bv bij cultuurgoederen: erfgoed beschermen als monument.
= om deze te beschermen: subjectieve rechten van andere beperken.
▪ Rechtsobject die drager zijn van leven?
• 3 mogelijke oplossingen:
◦ Eigendomsrecht beperken omwille van dierenwelzijn
▪ dieren behoren hier tot categorie van goederen bv art. 13 VWEU
◦ Toekenning van rechtssubjectiviteit aan dieren wegens inherente waardigheid
▪ mensen hebben dan rechtstreeks plichten tegenover dieren
▪ vragen bij deze opvatting:
• aan welke dieren moet dit recht dan toekomen?
• Welke rechten? Recht op eerbiediging privé leven in de zoo?
◦ Dieren opwaarderen tot derde categorie tussen personen en goederen
▪ deze benadering wordt voorgesteld in het nieuw BW
▪ alleen onrechtstreekse plichten op objecten
AFDELING 3. Vanaf wanner is iemand persoon?
• Vanaf de geboorte: bevruchting van eicel die zich tot mens moet kunnen ontwikkelen
◦ de rechtspersoonlijkheid ontstaat pas vanaf levende en levensvatbare geboorte art.
▪ levend: enig teken van leven gegeven
▪ levensvatbaar: bevat noodzakelijke menselijke eigenschappen om zelfstandig te
overleven = noodzakelijke eigenschappen: concept met dunne grens
• wettelijke levensvatbaarheidsgrens: 180 dagen postconceptie : art.326BW
,• Akte van geboorte 2
◦ arts, vroedvrouw...persoon die bij de bevalling aanwezig was moet de geboorte ter
kennis brengen bij een ambtenaar van de burgerlijke stand bij eerste werkdag: art.42 BW
▪ daarna moeten ouders binnen 15 dagen de geboorteaangifte aangeven: art.43 BW
• vervolgens maakt ambtenaar akte van geboorte op:
◦ bevat datum, plaats, uur geboorte + naam, voornaam, geslacht kind en
gegevens over ouders indien zij bekend zijn. Art.44 BW
▪ op dat uur begint u rechtspersoonlijkheid en word je rechtssubject
• Levenloos kind
◦ vroeger werd er geen akte opgesteld bij miskramen of bij de bevalling van levenloze
kinderen omdat er uit een juridisch standpunt geen rechtspersoonlijkheid was ontstaan.
▪ Dit was heftig voor de ouders die met lege handen achterbleven
▪ sinds 1999 oplossing voor rouwverwerking van de wensouders:
• Begrafenis of crematie
◦ levenloze kinderen die de wettelijke levensvatbaarheidsgrens nog niet hebben
bereikt kunnen op verzoek van de ouders worden gecremeerd of begraven.
▪ Wettelijke levensvatbaarheidsgrens wel bereikt = verplicht.
• Akte van een levensloos kind
◦ ambtenaar van burgerlijke stand kan deze akte opstellen voor kinderen die
overlijden zijn op het ogenblik van het vaststellen van de geboorte.
▪ Deze regeling staat bij akten van overlijden dit is niet correct:
• akte van overlijden enkel opgesteld bij overleden persoon
• bij levenloze geboorte is nooit rechtspersoonlijkheid ontstaan art.58,3
◦ deze akte heeft dus geen rechtsgevolgen buiten deze in de wet
◦ De regeling van deze akte verschilt naargelang de zwangerschapsduur:
▪ zwangerschapsduur gelijk of hoger dan 180 dagen postconceptie
• aangifte van doodgeboorte verplicht en moet ambtenaar akte van
levenloos kind opstellen: art.58, 1
▪ zwangerschapsduur gelijk of hoger dan 140 dagen postconceptie
• ambtenaar stelt slechts akte op, op verzoek van ouders : art.58,2
▪ zwangerschapsduur minder dan 140 dagen postconceptie
• kan NOOIT akte van levenloos kind worden opgesteld.
◦ Deze akte bevat: art.59
◦ Deze akte ontstond oorspronkelijk om misdrijven zoals abortus te voorkomen
• Akte van geboren en overlijden
◦ Kind overlijdt na de vaststelling van de geboorte maar voor de aangifte ervan
▪ eerste akte van geboorte en dan akte van overlijden instellen
▪ dit is een rechtspersoonlijkheid die is overlijden met alle gevolgen erbij
• Infans conceptus adagium
◦ Een kind wordt vanaf de verwekking als rechtssubject beschouwd steeds als dat in zijn
belang is.
▪ Opschortende voorwaarde hiervoor: kind moet nadien levend en levensvatbaar
worden geboren: art 328, art.725,2 + art.906
▪ verwekking: ononderbroken ontwikkeling tot mens moet zich hebben ingezet
• vermoeden van verwekking tussen 300 en 180ste dag voor de geboorte en binnen
dat tijdvak, op het tijdstip dat voor het kind het gunstigste is. Art.326
• verwekte kind is GEEN rechtssubject: enkel als zodanig beschouwd
, • ruimere toepassing adagium die niet in de wet staan:Wrongful life 3
▪ schadevergoeding vragen omdat je tot leven bent gekomen met een
functiebeperking door een fout.
• Als de fout is dat die functiebeperking niet tijdig was ontdekt en de
schade is dat de persoon ter wereld is gekomen:
◦ Cassatie heeft geoordeeld dat je geen schadevergoeding kan
krijgen op de vergelijking tussen beperkt leven of niet-leven.
• Als de fout de functiebeperking heeft veroorzaakt bv ouders die
tijdens de zwangerschap hebben gerookt
◦ afweging tussen niet beperkt-leven of beperkt-leven
= wel een fout die schade heeft veroorzaakt
▪ mogelijkheid tot wrongful life vordering.
▪ Adagium werkt slechts opschortend
• de infans conceptus-regel kan geen prenatale tussenkomst in het belang van het
kind rechtvaardigen: bijvoorbeeld je kunt geen vrouw doen stoppen met roken.
◦ Hier bovenop kun je de belangen van het kind niet afwegen tegenover de
beslissingen van de zwangere vrouw: een zwangere vrouw zou euthanasie
kunnen plegen.
• Er wordt voorgesteld om menselijk leven vanaf de verwekking al
rechtssubjectiviteit toe te kennen
◦ art. 2 EVRM = eenieder heeft recht op leven
▪ ongeboren mens kan in toepassingsgebied van 'eenieder' vallen.
• Arrest Vo waarbij dokter door fout een vrouw haar zwangerschap deed verliezen
en werd aangeklaagd wegens moord.
◦ Hof heeft geoordeeld dat dit geen moord was want er was geen rechtssubject
▪ Bescherming van het nog niet verwekt menselijk leven
• wat is het statuut van een cel voor zij in de baarmoeder wordt ingeplant?
◦ EHRM oordeelt in de zaak Parillo/Italië dat een embryo niet als eigendom in
de zin van art.1 eerste protocol EVRM kan worden beschouwd
▪ het is een bijzonder beschermwaardig rechtsobject
• Wet in België laat ook toe dat kind post mortem verwekt wordt
◦ sperma van man mag na overlijden nog gebruikt worden maar het kind is dan
geen erfgenaam van die man, want het was niet verwekt op het ogenblik van
het overlijden.
▪ Omweg in bescherming van het menselijk leven
• ongeboren menselijk leven krijgt geen zelfstandige bescherming maar wel in
samenhang met de bescherming van de moeder.
◦ EHRM aanvaard dat de bescherming van de moeder in bepaalde
verdragsbepalingen wordt uitgebreid tot bescherming van het ongeboren
menselijk leven.
▪ Het ongeboren leven verwerft dan geen rechten als mens maar op grond
van menselijke waardigheid.
◦ Als de belangen van het ongeboren leven en de moeder gelijk lopen dan
volstaat de bescherming van de moeder.
◦ Als deze niet gelijk lopen: belangenafweging maken
▪ moeder of andere kunnen niet altijd vrij beslissen over de embryo
▪ HVJ: uitdrukkelijk eerbiediging van de menselijke waardigheid als
grondslag voor bescherming menselijke embryo.
◦ Ongeboren vrucht dus niet als rechtssubject beschouwd maar als beschermwaardig
bijzonder rechtsobject of als tussencategorie via concept menswaardigheid.
, AFDELING 4. Tot wanneer is iemand persoon? 4
• Tot aan het overlijden
◦ art. 55 BW: als arts heeft vastgesteld dat de persoon is overleden
▪ ambtenaar moet hierna een akte van overlijden opmaken
• deze bevat : art.56 BW
• Gevolgen hiervan
◦ vermogensrechtelijke rechten/plichten van overledene gaan over op erfgenamen: art.711
◦ juridische staat op ogenblik van overlijden kan nadien nog worden vastgesteld
▪ bv: vaststelling vaderschap van overleden man is perfect mogelijk
◦ rechtspersoonlijkheid blijft in zekere mate ook voortbestaan als nalatenschap
▪ onderhoudsvorderingen kunnen tegen nalatenschap worden ingesteld
• art. 205bis, 301, 353/14, 475quinquies BW
◦ lijkbezorging van stoffelijk overschot is verplicht
◦ persoon heeft zekere zeggenschap over zijn overlijden heen over vermogen en persoon
▪ bv zijn keuze respecteren voor begrafenis, orgaandonor...
▪ zeggenschap over zijn persoon gebeurt met toepassing van de
persoonlijkheidsrechten met name de familiale rechten.
• Bescherming van overledene
◦ Objectiefrechtelijke bescherming
▪ bescherming van doden op basis van het objectieve recht
▪ vooral ten behoeve van het stoffelijke overschot:
• via art.453 Sw. = bestraffing graf-en lijkschennis
• via art.450 Sw. = misdrijf laster en eerroof tegen overledene
▪ enkel het algemene belang geldt hier NIET de private belangen van de overledene.
• Waarheid moet kunnen gezegd worden binnen de grenzen van het algemeen
belang.
◦ Subjectiefrechtelijke bescherming
▪ lijk kan geen rechtssubject zijn: geen subject, belang of hoedanigheid.
• Maar de private belangen van het lijk blijven beschermwaardig:
◦ als overledene persoonlijkheidsrechten al had uitgeoefend tijdens zijn leven
gaan deze over aan zijn rechtsopvolgers.
▪ Zij kunnen deze als afgeleid recht in hun eigen belang uitoefenen
• bv verdere uitoefening van morele auteursrechten
◦ rechtsopvolgers zijn verder ook vrij hun familiale persoonlijkheidsrechten
met betrekking tot de nagedachtenis van de overledene uit te oefenen.
▪ Zij kunnen schending van de nagedachtenis met hun eigen subjectieve
rechten aanvechten.
• Wat als er geen lijk is?
◦ Vermissing
▪ gerechtelijke verklaring van het overlijden toepassingsvoorwaarden:
• er is geen akte van overlijden + art.126 bw
▪ gevolgen:
• familierechtbank stelt het overlijden gerechtelijk vast: art.131 BW
◦ ambtenaar burgerlijke stand stelt op basis hiervan een akte van overlijden op:
art.132 BW
▪ Wat als persoon toch nog leeft?
• Verbetering akte van overlijden volgens procedure tot verbetering van akte van
burgerlijke stand: art.134 + art. 35 BW
◦ uitreksel verbetering komt in BS, 2 lokale dagbladen en 1 nationaal: art.134
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur margothorowitz. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
56326 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans