Module neurologie I: revalidatie
1 Pathologie zenuwlesies (Les 1)
1.1 De structuur van het perifeer zenuwstelsel
1.1.1 Het perifeer zenuwstelsel
Doorsnede doorheen ruggenmerg met
grijze stof aangeduid. In de voorhoorn zit
de motorische hoorn cel die lange
uitlopers uitstuurt richting spiervezels, =
motorische deel van somatische
zenuwstelstel, spiervezels worden
geactiveerd, wordt zelf beïnvloed door
descenderende banen vanuit hersenen
naar medulla spinalis naar de
voorhoorncellen en dan naar spieren.
Het perifeer zenuwstelsel begint bij de
voorhoorncellen, de descenderende baan
in zenuwstelsel.
Splitsing centraal en perifeer zenuwstelsel
is eigenlijk gewoon didactisch. Er is maar 1
zenuwstelsel elke indeling is zeer
kunstmatig sommige trekken een lijn
ergens anders!
• Parese: spierverzwakking
• Paralyse: Volledige uitvalling/ verlamming
= grootte gevolgen voor de zenuwen, wanneer deze niet lang kunnen werken ontstaat er een
atrofie (= de spier gaat verdunnen, soms met oog zichtbaar)
• Wanneer er iets gebeurt met de sensoren uit de huid/kapsel/ gewrichtskapsel ontstaat er
een gevoelsstoornis= abnormale gevoel (=paresthesie), geen gevoel (=anesthesie)
1.1.2 Structuur van een motorneuron
Cellichaam met 2 types van vertakkingen in het receptieve gedeelte zijn er
uitlopers waarop andere zenuwen contact maken via de dendrieten. Aan het
axon wordt contact gemaakt met eindplaat, zeer kwetsbare structuur want
bv. er loopt een van wervelkolom naar tenen (meer dan een meter).
Meylineschede zorgt voor isolatie van axon. Beweging van oogbol heeft
weinig spiercellen om oogbol te laten bewegen in tegenstelling tot quadriceps
daar worden meer spiercellen geactiveerd.
Op deze foto is er een andere indeling van CZS en PZS dan wat prof voor ogen
heeft. Volgens prof helemaal bovenaan is de grens
1
,1.1.3 De bouw van een neuron
Sensorische zenuwen bevatten sensoren die een of andere energievorm gaan detecteren bv. druk,
temperatuur,… gaan prikkels doorgeleiden via ganglionen die verder uitlopen via het ruggenmerg en
over schakelen naar andere cellen. In de hersenen zitten nog andere type cellen zie rechts onderaan
foto = pyramidale cel in de hersenschors met vertakkingen van dendrieten, waardoor veel contacten
worden gemaakt. Bovenaan rechts: cellen om contacten te leggen op korte afstand.
Sensorische: lange dendriet en korte
axon
Motorische: korte dendriet en lange
axon
1.1.4 Gemyeliniseerde zenuwen en niet gemyeliniseerde zenuwen
Naargelang de opbouw en de manier waarop uitlopers (axonen) al dan niet omgeven worden door
myelineschede spreekt men van gemyeliniseerde en niet-gemyeliniseerde zenuwen. Het al dan niet
hebben, heeft te maken met neurogenese. Gemyeliniseerde zenuwen liggen ingebed in cel van
Schwann, dit zijn steuncellen. De niet-gemyeliniseerde zenuw gaan temperatuur geleiden en
aanhoudende pijn vb. als je teen in warm water steekt dan duurt het 1,7s als je 1,70m bent
vooraleer je pijn krijgt.
Het zijn de gemeyliniseerde zenuwen die zorgen voor de snelle reacties en reflectoire bewegingen.
Naarmate organismen complexer worden, is er een snellere prikkeloverdracht nodig. Daarom is er
een myelineschede ontwikkeld (elektrisch isolerende laag, delen van celmembraan van schwanncel
die zich rond axon gaat wikkelen).
Opeenvolgende blokjes myeline met daartussen ruimte namelijk knopen van Ranvier, vrije plaatsen
tussen myeline.
Prikkel die spanningsverandering is kan nu springen van de ene naar de andere knoop van ranvier,
gaat veel sneller dan bij niet gemyeliniseerde. Deze sprongbeweging heet saltoire geleiding.
Neurotransmitters zijn boodschapperstof, elektrische geleiding wordt overgebracht door een
chemische stof. ACTH zorgt voor zenuw loslaten en spier te activeren.
De niet-gemeyliniseerde zenuwen zijn dus trager, omdat hier geen sprongfenomeen (saltoire
geleiding) aanwezig is.
2
,1.1.5 Vorming van de meylineschede
Schwanncel begint via zijn celmembraan een deel van het axon te omkapselen, waardoor
myelineschede wordt gevormd. Elektrische isolatie is het doel van deze schede.
Hoe langer de segmenten, hoe meer ruimte tussen knopen zijn hoe hoger de geleidingssnelheid.
Chronische pijn is een traag voorgeleiding signaal, omdat de axon beschadigd is.
Motorische neuron
Sensibele neuron
Meylineschede en knopen van Ranvier
De synaps en neurotransmitters
1.1.6 Structuur van de perifere zenuw
Biologie beschermt structuur met bindweefsel:
• Endoneurion: 1 zenuw
• Perineurion: # zenuwweefsel/ bundel
• Epineurion: # bundels
• Endoneurion is belangrijk bij kwetsuren!
3
, 1.1.7 Indeling van de zenuwvezels volgens Erlanger en Gasser
Naam Diameter Gemyeliniseerd Geleidingssnelheid Sensorische functies Motorische
functies
A-alfa 1 16-20 Ja 100-120 Spier en peessensoren Snelle
motorische
A-alfa 2 12-16 Ja 70-100 Spier en peessensoren Langzame
motorische
A-beta 8-12 Ja 40-70 Tastzin en huid Zeer langzame
motorische
A- 4-8 Ja 15-40 Tastzin huid, Motorische
gamma gewrichtssensoren innervatie
spiersensoren
A-delta 2-4 Ja 8-15 Tastzin huid, acute /
pijn, temperatuur
B 1-2 Ja 5-12 / Vegetatief
C 0,2-1 Nee 0,2-2 Chronische pijn, Vegetatief
temperatuur
Deze tabel zegt:
• In derde kolom: gemyeliniseerd of niet gemyeliniseerd
• Niet gemyeliniseerde vezels krijgen type C: chronische pijn en temperatuur (chronische pijn
ontstaat niet in zenuw, het ontstaat in de hersenen er is enkel weefselschade en deze wordt
doorgegeven door zenuw= pijnvezel bestaat niet)
• Type B behoort tot autonoom zenuwstelsel. Gaat klieren activeren
• Type A alfa zijn de dikste en gaan dus trager verder geleiden, motorvezels
• Type A Delta: acute pijn (gaat sneller worden doorgeven) dan chronische pijn
• Vegatief= autonoom zenuwstelsel
1.1.8 Indeling volgens Lloyd en Hunt
Naam Diameter Gemyeliniseerd Geleidingssnelheid Sensorische functies
Ia 14-20 Ja 80-120 Spiersensoren
Ib 12-18 Ja 70-110 Peessensoren
II 6-12 Ja 30-70 Spiersensoren
III 2-6 Ja 10-30 Tastzin huid,
gewrichtssensoren, acute
pijn, temperatuur,
vegetatieve sensoren
IV 0,2-1 Nee 0,2-2 Chronische pijn,
temperatuur
4
