Samenvatting voor Immunologie en Immunofarmaca, gegeven door Prof. Deforce (1e master farmaceutische wetenschappen) aan zowel farmaceutische zorg als geneesmiddelenontwikkeling.
Dit document vat alle slides samen. Bovendien ben ik steeds opzoek gegaan naar de afbeeldingen op de slides maar met een...
,Inhoudsopgave
Samenvatting Immunologie en Immunofarmaca ............................................................................................. 1
I. Hoofdstuk 1: Inleiding en basisconcepten ............................................................................................ 4
II. Hoofdstuk 2: Het aangeboren versus het adaptief immuunsysteem .................................................... 6
III. Hoofdstuk 3: De lymfoïede organen en Cellen van het immuunsysteem ............................................. 8
1. Algemeen ........................................................................................................................................... 8
2. De lymfoïde organen .......................................................................................................................... 9
3. Cellen die deel uitmaken van het immuunsysteem en hun karakteristieken .................................... 10
a. B-cellen ................................................................................................................................................ 10
b. T-cellen ................................................................................................................................................ 10
c. Natural Killer (NK) cellen ..................................................................................................................... 12
d. Monocyten (MΦ) ................................................................................................................................. 13
e. Macrofagen ......................................................................................................................................... 13
f. Dendritische cellen DC ......................................................................................................................... 13
g. Neutrofielen ........................................................................................................................................ 13
h. Eosinofielen, basofielen, mastcellen,…................................................................................................ 13
IV. Hoofdstuk 4: Het MHC-complex......................................................................................................... 14
1. MHC klasse I ..................................................................................................................................... 15
2. MHC klasse II .................................................................................................................................... 17
3. MHC restrictie ................................................................................................................................... 19
4. Polygenie en polymorfisme bij MHC ................................................................................................. 20
5. De rol van MHC in rejectie na transplantatie – ‘histocompatibiliteit’ ................................................ 21
V. Hoofdstuk 5: Diversiteit in het immuunsysteem ................................................................................ 23
1. Generatie van diversiteit in immunoglobines (B-cellen).................................................................... 24
a. Somatische recombinatie .................................................................................................................... 25
b. Junctionele diversiteit.......................................................................................................................... 26
c. Somatische hypermutaties .................................................................................................................. 27
2. Generatie van T-cel receptor diversiteit ............................................................................................ 27
a. Somatische recombinatie en junctionele diversiteit ........................................................................... 28
b. Totale diversiteit .................................................................................................................................. 29
VI. Hoofdstuk 6: De adaptieve immuunrespons ...................................................................................... 30
1. Cellulaire immuniteit/ T-cel gemedieerde immuniteit ...................................................................... 30
a. STAP 1: ontwikkeling ........................................................................................................................... 31
b. STAP 2: selectie .................................................................................................................................... 31
c. STAP 3: activatie .................................................................................................................................. 32
d. STAP 4: proliferatie/differentiatie en migratie .................................................................................... 33
2. Humorale immuniteit/ B- cel gemedieerde immuniteit .................................................................... 36
a. STAP 1: ontwikkeling ........................................................................................................................... 37
2
, b. STAP 2: selectie .................................................................................................................................... 37
c. STAP 3: activatie .................................................................................................................................. 38
d. STAP 4: proliferatie/differentiatie en migratie .................................................................................... 40
e. Functies van antilichamen geproduceerd tijdens de humorale immuunrespons ............................... 42
VII. Hoofdstuk 7: Overgevoeligheid, auto-immuniteit, immuundeficiëntie, anti-tumorale immuniteit .... 44
1. Overgevoeligheid/hypersensitiviteit ................................................................................................. 44
a. Type I overgevoeligheid = allergie ....................................................................................................... 44
b. Type II overgevoeligheid ...................................................................................................................... 46
c. Type II overgevoeligheid ...................................................................................................................... 46
d. Type IV overgevoeligheid .................................................................................................................... 46
2. Auto-immuniteit ............................................................................................................................... 47
3. Immuundeficiëntie ........................................................................................................................... 49
a. Primaire immuundeficiëntie ................................................................................................................ 49
b. Secundaire/iatrogene immuundeficiëntie........................................................................................... 50
4. Anti-tumorale immuniteit ................................................................................................................. 51
a. Tumorrejectie ...................................................................................................................................... 51
b. Perifere activatie van CD8 Tc-cellen door viraal geïnfecteerde cellen en ‘veranderde’ lichaamscellen
(o.a. tumorcellen) (MHC I) ............................................................................................................................ 52
c. Sommige tumorcellen verliezen expressie van MHC I moleculen: activatie NK cellen. ...................... 52
d. Tumorcellen kunnen ontsnappen aan rejectie .................................................................................... 53
VIII. Hoofdstuk 8: Manipulatie van de immuunrespons ............................................................................ 54
1. Extrinsieke regulatie van auto-immuunresponsen ............................................................................ 54
a. Klassieke immunosuppressiva ............................................................................................................. 54
b. Therapeutisch gebruik van monoklonale antilichamen tegen auto-immuniteit ................................. 54
2. Manipulatie van de immuunrespons in afweer tegen tumoren ........................................................ 55
a. Therapeutisch gebruik van monoklonale antilichamen in antitumorale therapie .............................. 55
3. Vaccinatie: manipulatie van de immuunrespons tegen infectie ........................................................ 58
a. Vaccin design in functie van immuunrespons ..................................................................................... 58
b. Types vaccins ....................................................................................................................................... 58
c. Factoren bepalend voor immunogeniciteit ......................................................................................... 63
d. Alternatieve methodes voor toediening van vaccins (naaldvrij) ......................................................... 63
4. Problemen met immunogeniciteit bij therapeutisch gebruik van antilichamen en recombinante
eiwitten (biotherapeutica) ......................................................................................................................... 64
a. Waarschijnlijkheid van optreden van immuunresponsen tegen biotherapeutica .............................. 64
b. Effect van ontwikkeling van ATA tegen biotherapeutica ..................................................................... 64
3
, I. Hoofdstuk 1: Inleiding en basisconcepten
Immunologie = leer van het immuunsysteem. Het afweersysteem moet in staat zijn om ‘vreemd’ (non-
self) te onderscheiden van ‘lichaamseigen’ (self).
Antigen (Ag) = molecule die immuunsysteem kan stimuleren
Eigenschappen:
- Antigenisch vermogen: specifieke interactie kunnen aangaan met antilichamen (AL) of TCR
- Immunogeen vermogen: induceren van een specifieke immuunrespons, waardoor
immuunproducten worden gevormd (antilichamen en effector T-lymocyten)
- Epitoop: antigenisch determinant, deel dat specifiek herkend wordt door immuunsysteem,
kort (5-8 ANZ, 1-6 monosacchariden). 1 epitoop wordt herkend door 1 AL. Een Ag kan 1 epitoop
hebben = univalent of meerdere epitopen hebben = multivalent. Deze epitopen kunnen
identiek of verschillend zijn, de meerderheid van de Ag is multivalent. Het immuunsysteem zal
na contact met een multivalent Ag verschillende immuunproducten vormen tegen deze
verschillende epitopen.
- Kunnen bestaan uit proteïnen (goed immunogeen) , polysachariden (goed immunogeen),
nucleïnezuren (zwak immunogeen) of lipiden (niet immunogeen)
- T- cel independente antigenen: geen T cellen nodig voor stimulatie aanmaak AL via B cellen.
vb polysachariden. Polyklonale activatie* van B cellen, en weerstand aan degradatie (ze
kunnen meestal voor langere periodes circuleren en het immuunsyteem blijven stimuleren).
Geel = AL herkent het epitoop van het Ag (zwart). Geeft 1e signaal.
Meerdere keren zelfde epitoop = herhalend = typisch voor
polysachariden.
Groen = Tol like receptor (TLR) = soort veiligheidssysteem. Herkent
typisch een klasse (is dus minder specifiek). Wordt ook herkend
door Ag, geeft 2e signaal
Beide signalen zijn nodig voor activatie B-cel.
- * Polyklonale activatie = dit zijn antigenen die verschillende B-cel klones kunnen activeren. Dit
is afhankelijk van de hoeveelheid Ag in het lichaam. Normale situatie: 1 soort B-cel herkent 1
soort Ag → binding → signaal 1 → TLR bindt → signaal 2 → activatie B-cel = monoklonale
activatie
De TLR is echter minder specifiek dan de AL, en komt voor op meerdere klones B-cellen. Bij
een grote hoeveelheid Ag is het mogelijk dat een andere klone B-cel ook wordt geactiveerd,
doordat de TLR een 2e signaal kan produceren zonder het 1e signaal (of dus zonder de binding
van de B-cell aan het Ag).
Hierdoor worden andere klones B-cellen (onnodig) geactiveerd, en dus ook verschillende AL
aangemaakt. Dit kan leiden tot een gevaarlijke immuunrespons.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur evi_callier. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,48. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
