SAMENLEVING EN GEZONDHEID DEEL 1: VOLKSGEZONDHEID EN PREVENTIEVE
GEZONDHEIDSZORG
Organisa(e van de gezondheidszorg in België: overheidsbevoegdheden
Algemeen
- Terugbetalingsa.est dokter bevat de iden4fica4e van de ontvanger en de
verzekeringsinstelling, de vertrekkingen (datum en nomenclatuur), de verstrekker, het bedrag
en de datum + handtekening.
- Er is een bevoegdheidsverdeling op overheidsvlak
- De zorgverzekering (RIZIV) valt binnen de sociale zekerheid (RSZ)
- Ht gezondheidssysteem is historisch gegroeid en beïnvloed door allerlei factoren: men is er
ooit eens mee begonnen en heeL er al4jd aan verder gewerkt (nooit terug vanaf 0
begonnen) (invloeden: vb technologische, poli4eke, medische ontwikkelingen)
- In de middeleeuwen zijn de eerste systemen van sociale zekerheid ontstaan en nadien ook de
eerste vorm van mutualiteiten.
- In België: 3 gemeenschappen (taal/cultuur: vlaams, waals en duitstalig) en 3 gewesten
(economisch). Aan de bevoegdheden wordt constant gewerkt.
Bevoegdheidsverdeling gezondheidszorg in België voor en (jdens de 6de staatshervorming (=nu)
- Bevoegdheid van de gemeenschappen = preven4eve gezondheidszorg
+ beleid betreffende zorgen in en buiten verpleeginstellingen. MAAR uitzonderingen: alles
wat betreL algemene regels en centen blijL federaal, is niet voor de gemeenschappen.
Dus: gezondheidsvoorlich4ng en preven4e van roken is gemeenschapsbevoegdheid, maar
accijnzen en taksen op roken is federale bevoegdheid.
- Soms loopt het wel door elkaar: in quarantaine plaatsen van mensen met een bepaald virus is
preven4ef maar wordt dus wel federaal geregeld. België = complicated.
6de staatshervorming (enkele kunnen benoemen) hee? invloed gehad op:
- Eerstelijnszorg: ondersteuning van gezondheidsberoepen en organisa4e
- Preven4e en sensibiliseringsac4es: vb de financiering van vaccina4ecampagnes is
overgedragen, deze bevoegdheid is nu voor de gemeenschappen
- Ziekenhuisbeleid
- Ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg
- Revalida4eovereenkomsten
Sociale zekerheid in België
- De sociale zekerheid telt 7 takken:
o Rijkdienst/fonds voor: Pensioenen, werkloosheidsuitkeringen,
beroepsziektenverzekering, gezinsbijslag, ziekte- en invaliditeitsverzekering en
jaarlijkse vakan4e.
- Daarnaast is er sociale bijstand: dit is er op gericht om mensen een minimumloon te geven.
o Bestaansminimum (= leefloon), inkomensgaran4e voor ouderen, gewaarborgde
gezinsbijslag en tegemoetkoming aan gehandicapten.
- Er zijn 2 grote stelsels: 1 voor de werkgevers en werknemers, hier worden de middelen
verdeeld door de rijksdienst voor sociale zekerheid, en 1 waar zelfstandigen inzi.en, hier is er
de rijksdienst voor sociale zekerheid voor zelfstandigen. (Er is ook nog een 3de voor
ambtenaren)
o Financiering van de RSZ voor WN’s en WG’s: via percentage op het brutoloon. (13%
voor de WN’s en 25% voor de WG’s)
1
, o Financiering van de RSZ door zelfstandigen: zij zijn slechts verzekerd voor 5 takken:
geneeskundige verzorging en uitkeringen, invaliditeit, gezinsbijslag, pensioenen en
faillissement. De financiering gebeurt op basis van het ne.oberoepsinkomen van het
referen4ejaar (= 3 jaar geleden). Er is een bijdrage per kwartaal en er is een minimum
en een maximumbijdrage.
- De sociale zekerheid is gebaseerd op het solidariteitsprincipe: herverdeling van middelen
tussen groepen (tussen mensen met werk, en mensen zonder werk, mensen in goede
gezondheid en mensen in slechte gezondheid,...) 70% wordt gefinancierd uit berekeningen op
lonen van de werkende mensen. 30% uit middelen van de overheid waar iedereen toe
bijdraagt. Er is medezeggenschap voor iedereen (vakbonden, ziekenfondsen, werkgevers)
- De sociale zekerheid kent 3 grote mechanismen:
o Vervangingsinkomens bij loonverlies (pensioen, werkloosheid etc)
o Aanvulling op het inkomen (compensa4e van zociale lasten: kinderen, ziekte)
o Bijstandsuitkeringen (wanneer onvrijwillig geen beroepsinkomen)
- Er zijn 2 soorten sociale zekerheid stelsels (België heeL een mengvorm van die 2)
o Bismarck (Duitse systeem):
▪ Uitgangspunt: solidariteit onder werkenden
▪ Financiering door WG’s en WN’s
▪ Uitkering gekoppeld aan percentage loon (behoud van welvaart)
▪ Pensioenen: staatsbijdrage, berekend op je vroeger loon
o Lord Beverage (Engelse systeem)
▪ Uitgangspunt: Overheid moet voor haar burgers zorgen (vb voor ziekte,
iedereen krijgt evenveel terug, het is niet in func4e van je inkomen)
▪ Financiering via belas4ngen, ongeacht type tewerkstelling
▪ Uitkeringen zijn forfaitair: voor alle burgers gelijk.
De verplichte gezondheidszorg in België
Het RIZIV (=rijksins(tuut voor ziekte- en invalideitsverzekering) binnen de RSZ
- Zijn opdracht staat beschreven in de GVU-wet. De taak van het RIZIV is de organisa4e en
beheer (zowel administra4ef als financieel) van verzekering voor geneeskundige verzorging
(GV – oa terugbetalingsregels) en uitkeringsverzekering (U – oa moederschapsverlof).
- Daarnaast moet het RIZIV ook informeren ( zorgverleners over de regels), controleren (de
correcte toepassing van de regels door zorgverstrekkers) en het organiseren van overleg
(tussen verschillende actoren GVU).
- Het RIZIV bestaat uit een direc4e en een beheerscomité met vertegenwoordigers van WG’s,
WN’s, zelfstandigen, verzekeringsinstellingen. De verschillende groepen vind je op
verschillende plaatsen in het organigram terug.
Verplichte ziekteverzekering
- Iedereen mag er van genieten als je officieel bestaat (= ingeschreven in het rijksregister of
vreemdelingenregister. Dus ook vreemdelingen (of kandidaat-vluchtelingen) met een
verblijfsvergunning of daklozen met een referen4eadres
- Voorwaarden:
o Aansluiten bij een verzekeringsinstelling (= Mutualiteit)
▪ Iedereen mag kiezen bij welke, behalve overheidspersoneel of als je zelf ten
laste bent van iemand
o Je betaalt de vereiste RSZ bijdragen
o Uitzonderlijk is er soms een wachmjd te volbrengen.
2
, - Betaling: Bij WN’s verrekend via loon, bij zelfstandigen via kwartaalbijdrage. De anderen (als
het dus niet via je arbeidsinkomen gaat) betalen via een persoonlijke bijdrage.
Verzekeringsinstellingen (= mutualiteiten)
- Opdrachten:
o Terugbetalingen van verstrekkingen voor geneeskundige verzorging en uitkeringen
▪ Om terugbetaalbaar te zijn, moet de verstrekking voorkomen op de
nomenclatuurlijst (bevoegdheid Koning)
o Vertegenwoordigen van hun verzekerden in de diverse raden bij het RIZIV
o Rol van sociale verzekeraar via vrije en aanvullende verzekeringen
Nomenclatuur
- BeschrijL de presta4e, zegt wat inbegrepen is of juist niet, en wordt eventueel voorafgegaan
door een code die aangeeL of de verstrekking eveneens vergoedbaar is voor algemeen
geneesheer, of tandarts of dergelijke.
- De nomenclatuur bepaalt de (rela4eve) economische waarde van de verstrekking, de regels
om ze toe te passen en de bekwaamheid die een gezondheidszorgverstrekker moet hebben
om de presta4e aan te rekenen.
- Er zijn verschillende nomenclatuurgroepen: voor tandheelkunde, verlossingen,
ziekenhuisopnames, hulpmiddelen voor revalida4e etc
- Er zijn cumulregels: je kan niet bv 2 dingen aanrekenen die over dezelfde handeling gaan,
toepassingsregels (vb mits aanvraagformulier: rolstoel) en erkenningsregels (vb verplicht
voorgeschreven door een bepaalde specialist)
Terugbetaling
- Na de verstrekking volgt dan het terugbetalingsa.est. De modaliteiten: terugbetaling
achteraf op basis van dit ingeleverde getuigschriL. Afwijking: het derdebetalerssysteem
(verplicht voor ziekenhuisopnames en terugbetaalbare geneesmiddelen). Het bedrag van de
tegemoetkoming is aoankelijk van de aard van de verstrekking, de verzekerde (statuut?) en
de zorgverlener (geconven4oneerd?)
- Hoeveel zal je terugbetaald krijgen?
Specifieke beschermingsmechanismen = verhoogde tegemoetkoming voor bepaalde
groepen: Maximumfactuur, bijzonder solidariteitsfonds, de verhoogde tegemoetkomingen
die mogelijk zijn.
Hoeveel je terugkrijgt hang ook af wie het gedaan heeL (huisarts, specialist etc) en of je een
verhoogde tegemoetkoming hebt en een globaal medisch dossier etc.
Verhoogde tegemoetkoming
- Het remgeld van een aantal presta4es wordt verminderd (of je krijgt meer terugbetaald).
- 3 voorwaarden/mogelijkheden voor dit statuut:
o Automa4sch toegekend voor personen die uitkeringen ontvangen (vb leefloon van
OCMW of tegemoetkomingen voor mensen met een handicap)
o Automa4sch toegekend voor personen die een inschrijving VI hebben met specifieke
hoedanigheid krijgen het automa4sch. (= wezen of niet-begeleide minderjarige
vreemdelingen)
o Op aanvraag op basis van een inkomensonderzoek (bruto belastbaar gezinsinkomen)
- Een verhoogde tegemoetkoming is al4jd voor de rechthebbende/aanvrager én zijn
gezinsleden.
- Berekening van de tegemoetkoming voor geneesmiddelen:
o Ao. Van het statuut van de verzekerde, gewoon of preferen4eel (= mensen met
verhoogde tegemoetkoming)
o Ao. Van de vergoedingsbasis van het geneesmiddel
3
, o Ao. Van de categorie van het geneesmiddelen (A (vitaal), geen remgeld, B
(therapeu4sch), C (symptoma4sch) of D (restgroep, geen terugbetaling)
o Voor magistrale bereidingen is de terugbetaling aoankelijk van het therapeu4sch nut
o Bij een ziekenhuisopname is er een persoonlijk aandeel per dag voor terugbetaalbare
geneesmiddelen
Maximumfactuur
- = Een sociaal vangnet dat de gezondheidszorg betaalbaar probeert te houden.
- = Een apart systeem wat ervoor zorgt dat wat mensen uit eigen zak moeten betalen aan
essen4ële gezondheidszorg in ons land, betaalbaar blijL.
- Wanneer de remgelden (het persoonlijk aandeel in de kosten voor geneeskundige verzorging)
van aan een MAF gezin verleende geneeskundige verstrekkingen 4jdens een kalenderjaar een
bepaald bedrag overschrijden, wordt het persoonlijk aandeel van alle leden van het MAF
gezin volledig vergoed voor de geneeskundige verstrekkingen die ze gedurende de rest van
dat kalenderjaar genieten.
- De bedragen hangen af van de gezinsinkomsten en de sociale categorie van de betrokkene.
- Een feitelijk gezin = alle personen die op 1 januari van het betrokken jaar onder 1 dak wonen.
Uitzondering: pasgeborenen (deze moeten uiteraard niet wachten tot 1 januari) en
gemeenschappen en tehuizen (rusthuis bv).
- Gezinnen met verschillende ziekenfondsen: het ziekenfonds waarbij de oudste persoon is
aangesloten beheert het MAF dossier, de tellers van de remgelden worden dan door die
ziekenfondsen onderling aan elkaar doorgegeven.
- Enkel remgelden komen in aanmerking, supplementen niet.
- Soorten toekenningen:
o Sociale MAF (sociaal-economisch kwetsbare groepen)
o Inkomensmaf
o Maf op individuele 4tel (specifieke regeling voor zorgbehoevende of maximale
bescherming van een kind <19 jaar
Bijzonder solidariteitsfonds
- In heel uitzonderlijke omstandigheden, als andere andere mogelijkheden (verzekering, MAF)
uitgeput zijn, los van de nomenclatuur, kan je voor uitzonderlijke geneeskundige
verstrekkingen of extra kosten voor de behandeling van chronisch zieke kinderen, in het
buitenland verleende verzorging of innova4eve geneesmiddelen, kan je een dossier indienen
bij het college geneesheren-directeurs om een bijkomende tegemoetkoming te krijgen.
- Uitzonderlijke geneeskundige verstrekkingen = verstrekkingen die duur zijn, betrekking
hebben op een zeldzame aandoening, vitale func4es aantast, beantwoorden aan een
noodzakelijke indica4e, wetenschappelijk erkende waarde hebben etc,...
- Bijzonder solidariteitsfonds = een gesloten budget = hoe meer aanvragen, hoe minder budget
mogelijk per aanvraag. Niet alles wordt terugbetaald, bv slechts 60%
Uitkeringen arbeidsongeschiktheid
- WN’s:
o Krijgen een uitkering: eerste 30 dagen met behoud van loon. Gedurende maximaal 1
jaar
o Na 1 jaar: invaliditeit (bevoegdheid RIZIV) – bedrag percentage vh loon, personen ten
laste en het al dan niet wegvallen van het enige inkomen.
- Zelfstandigen:
4