Hoofdstuk 11: Recente tendensen
Deconstructivisme, Nieuwe Eenvoud en Blob-architectuur
Inleiding
Geen dominante architectuur, er zijn verschillende tendensen stromingen.
3 Stromingen die nog doorwerken tot op heden.
- Ontstaan jaren ‘90
- Filosofie speelt inspiratiebron voor architecten
- Intellectueel ontwerpen = trend
• Filosofie van de deconstructie
– Jacques Derrida, De la grammatologie(1967)
Een woord hangt samen met een zin, waarin het plaatsvindt. Kan ook omgekeerd, als we een
tekst ontleden in trefwoorden en we de puzzel terug maken, ontstaan er ook andere
contexten.
Allemaal gebaseerd op het lezen van een zin
•Tekst analytische methode om verborgen ‘constructies’ bloot te leggen en andere,
onverwachte interpretaties/ herconfiguraties mogelijk te maken.
– Voorbeeld: Frank Gehry, eigen woning, Santa Monica (1978)
• Constructivisme (USSR, 1920s)
Architecten inspireren zich in de utopische architectuur van Rusland. Een architectuur die
probeert te ontsnappen aan de fysieke beperkingen van de architectuur.
Architectuur die maar heel zeldzame gevallen heeft die dan werkelijk worden gebouwd.
– Utopische dimensie
•‘Ideale’ architectuur voorbij de beperkingen van zwaartekracht, functionaliteit,
materialiteit
•‘Onbouwbaarheid’ als statement; cultus van de theorie en het ‘papieren project’
–Voorbeeld: Zaha Hadid: Brandweerkazerne in Weil am Rhein(1990-1992)
Ze doet alsof ze niets met de zwaartekracht te maken heeft.
1988: ‘Deconstructivist Architecture’ (MOMA, NY)
Situatie: International Style – tentoonstelling, een bepaalde stroming vertonen aan
het publiek.
50j later, opnieuw een tentoonstelling waar hij een nieuwe architectuur gaat
presenteren.
- Ticketje kleven op een groep architecten die uiteindelijk een heel verschillend werk
maken
- Zo creëer je een stroming
- Een curator die een vlag bedekt over verschillende architecten
•Curatoren: Philip Johnson & Marc Wigley
•Architecten:
–Frank O. Gehry, Bernard Tschumi, Coop Himmelblau, Peter Eisenman, Rem Koolhaas,
Daniel Libeskind, Zaha Hadid
•Kenmerken
1
, –“Deformatie van de euclidische geometrie als vormideaal (…) “Scheve muren, ogenschijnlijk
willekeurig geplaatste openingen, onregelmatig hellende steunkolommen, disharmonische
kleur-en materiaalcomposities, extreem dynamisch werkende ruimtes, schijnbaar onttakelde
bouwmassa’s.”
–“Architectuur als spiegel van een maatschappij die het vertrouwen in de rede heeft verloren”
Deconstructie van de monolitische architectuur Kritiek op architectuur over het verloren
gaan vd rede
Architectuur als provocatie: Gehry’s woning, Santa Monica (1978)
Gehry’s woning, Santa Monica (1978)
- Roze woning in suburbane omgeving, chique buurt
- Begint huis verbouwen
- Begint vanalles toe te voegen, langs alle kanten
Gevolg:
- Geen duidelijke structuur van de ingreep
- Speciaal materiaal gebruik: houten liggers, stalen liggers
>>Aspect van de filmset!
Bij nacht: spookhuis
Doel: kritiek op de surburbane woning als Amerikaans symbool van het rustig,
gelukkig gezinsleven
Het huis wordt
geen plek van
verborgenheid.
Museum als spektakel: Gehry, Guggenheim Bilbao (1991-1997)
Guggenheim Bilbao (1991-1997), Gehry
Situatie: Stad was failliet, burgemeester zoekt andere bron
van inkomst. Toeristen brengen naar Noorden van Spanje.
- het creëren van een cultuurtempel
Cfr. Centre Pompidou
Noodzakelijk: het moet even spectaculair zijn
- Onoverzichtelijke cluster van allemaal ruimtes
- Deconstructie van architectuur waar geen enkele
rechte lijn, in te vinden is
Zaha Hadid, Brandweerkazerne, Weil am Rhein (1990-1992)
In jaren ’90 pas eerste gebouw kunnen realiseren, maar pas in eind van hun carrière hun
eerste gebouw kunnen creëren.
- Zoo van allerlei architecturale conventies
Hadid = constructivisme jaren ‘20
- Wil een architectuur maken die een kristallisatie is van krachtlijnen in het landschap,
ze wil die in vorm gieten en materialiseren.
- Tekening van een aantal lijnen
2
