Beknopte, volledige en “op een verstaanbare manier uitgelegde” samenvatting van het vak arbeids- en organisatiepsychologie van prof. Hofmans (VUB) - schakeljaar bedrijfskunde (van schooljaar ). Bevat slechts 61 pagina, aangevuld met de essentie van de slides én het handboek. Heb ook een aantal...
Een beknopte en volledige samenvatting (2019-2020) van het vak:
ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
van Prof. Hofmans & Pepermans (VUB)
Deze samenvatting bevat:
· Essentie van de PowerPoints
· Essentie van het handboek
· Aanvullingen vanuit notities van iedere les (bv. voorbeelden ter verduidelijking en
specifiekere/duidelijkere uitleg van concepten)
· Nodige illustraties ter verduidelijking
· Tips betreft de leerstof
Behaalde resultaat in eerste zit: 18/20
,H1: INLEIDING EN SITUERING
1.1. Afbakening
A&O-organisatie: bestudeert hoe het gedrag van mensen verandert onder invloed van verschillende
activiteiten die de werkgever, het bestuur of een andere autoriteit in een organisatie op het getouw
zetten. Tegelijkertijd bekijkt men ook de invloeden van het gedrag van werknemers op de organisatie.
Samengevat staan twee rollen centraal: werknemer en organisatie.
Psychologie als wetenschap wordt vandaag de dag geaccepteerd, maar er blijven toch scholen en hun
visie over ‘het zijn van een persoon’ hun invloed uitoefenen. 5 tradities volgens Arnold:
· Psychoanalytische traditie: benadrukt: onbewuste psychologische conflicten kunnen
persoonlijke effectiviteit op het werk verminderen
o → zoekt verklaring voor: waarom gedrag op werk irrationeel en vijandig is
· Trekbenadering (zie later)
· Fenomenologische traditie: persoonlijke ervaring en individueel potentieel om verder te
ontwikkelen en verantwoord gedrag te vertonen
· Behavioristische traditie: wat mensen doen, en hoe beloningen/straffen gedrag kunnen
beïnvloeden
· Sociaal-cognitieve traditie: hoe mensen denken en hoe dit hun gedrag en relaties kan
helpen reguleren en verklaren
1.2. Historische en maatschappelijke evoluties
Ontstaan van A&O-psychologie is het gevolg van historische en maatschappelijke evoluties zoals de
filosofie, natuurwetenschappelijke methode, maatschappelijke ontwikkeling (of ‘sociale invloeden’),
humanisme, eerste academische ontwikkelingen en arbeids- en consumentenpsychologie.
Filosofie De filosofen liggen aan de wieg van de psychologie. Plato had het idee
van de ideale staat waar mensen een rol krijgen waarvoor ze het best
zijn. Grofweg waren er drie rollen: politici/filosofen, wachters van de
staat en het voetvolk. Er zijn geen mensen die exact dezelfde
vaardigheden hebben: mensen worden geboren met andere
kwaliteiten/begaafdheden, dus test om te kijken wie wat het beste kan.
→ Militaire geschiktheidstest om soldaten van ideale staat te selecteren.
Navarro had ongeveer het zelfde idee: mensen zijn geboren met
verschillende vaardigheden. Beroepen vereisen verschillende
vaardigheden → Taak van de staat om een goede diagnostiek uit te
rollen, zodat men jongeren kan verplichten het kennisdomein te
bestuderen waarvoor ze het best geschikt zijn. Dit is een voordeel voor
de staat, maar ook voor het individu (geen tijd en moeite verspillen
door zelf te zoeken).
Bv. er zullen terug oriënteringstoetsen komen op universiteiten om te
kijken welke kwaliteiten en interesses studenten hebben om ze goed
advies te geven over welke richting het best bij hun aansluiten
(uiteraard zijn studenten niet verplicht om die richting te volgen).
,Natuurwetenschappelijke Sociale wereld bestuderen via:
methode (experimenteel observatie → hypothese formuleren en systematisch toetsen →
onderzoek) verwerpen of aanvaarden.
Bedoeling: oorzakelijke invloed van variabele X op variabele Y ye
vinden.
Bv. Milgram onderzocht hoe het kwam dat Duitse soldaten zulke
gruweldaden konden doen die tegen hun moraliteit ingingen. Hierbij
stelde hij de hypothese dat soldaten volgzaam waren omdat ze
gevoelig zijn aan autoriteit. Uit onderzoek bleek dat er 65% van de
proefpersonen een persoon dodelijke elektrische durven toedienen
wanneer er een autoriteit naast hun zat. De hypothese kon dus
aanvaard worden.
Maatschappelijke Ontstaan door verstedelijking, industrialisatie en technologisering
ontwikkeling/sociale leidde tot meer nood aan psychologie over de werkende mens om de
invloeden ‘nieuwe’ sociale problemen te begrijpen.
Bv. door ontwikkelingen zullen er geen ‘co-piloten’ meer nodig zijn
binnen 5 jaar.
Humanisme Aandacht ging terug naar de mens. We werkten niet enkel om onze
plaats in de hemel te verdienen, maar ook om hier en nu gelukkig te
zijn. Ook aandacht voor bijzondere groepen zoals kinderen en
geesteszieken.
Eerste academische In 1876 ontstond de 1e psychologische laboratorium van Wundt. Hier
ontwikkelingen stonden twee methodologische elementen (of methoden) centraal:
1. Experimenteel onderzoek
2. Introspectie: proefpersonen vertellen wat ze voelen en denken
bij uitvoering van proef → als het ware in zichzelf kijken
(= voorloper van interview)
Arbeidspsychologie 1901: Scott linkte voor het eerst commerciële activiteiten aan
Consumentenpsychologie psychologische inzichten (via introspectie) en hield hierbij een
toespraak in Chicago. Later ging hij verder op menselijk efficiëntie en
personeelsselectie. Scott gaf duidelijk aanzet voor
consumentenpsychologie.
1912: Münsterberg (ook leerling van Wundt) paste empirische
natuurwetenschappelijke benadering (experimenteel onderzoek) op het
gedrag van mensen in organisaties toe, met de focus ‘selectie van
werknemers’. Toepassingen werden o.a. uitgevoerd bij selectie van
trambestuurders en telefoonoperatoren → aanzet tot latere
selectiepsychologie.
Zijn werk → ook ontwerpen van arbeidstaken en verkooppsychologie =
vader van A&O psychologie
, 1.3. Situering van de A&O-psychologie
Centraal staat de mens (belangen van de werknemers). Indeling hieronder is strikt voorgesteld, maar in
praktijk spreiden praktische A&O-problemen zich over verschillende domeinen.
Ergonomie: de aanpassing van de werksituatie- of omgeving aan de persoon.
Arbeidsorganisatie: de aanpassing van de persoon aan de werksituatie- of omgeving.
Organisatiepsychologie: bestuderen van het gedrag van een persoon in bijzijn van andere mensen.
A&O psychologie is dus geen statisch gegeven. Organisaties worden steeds meer geconfronteerd met
veranderingen waardoor gedrag van werknemers sterk beïnvloed worden. Daarom, steeds vaker
afgestapt van de oorspronkelijke erfenis van de A&O psychologie die volgens Arnold steunde op:
· mannelijke beroepsbevolking + etnisch homogene groepen
· grote organisaties en duidelijke afgelijnde structuren
· productiearbeid (en minder dienstverlening)
· voltijdse werknemers
1.4. Methodologische invloeden
Differentiële psychologie focust zich op de individuele verschillen van mensen. Men ging dus op
zoek naar de meest geschikte persoon voor een bepaalde activiteit. Oorspronkelijk deed men dit door
te zoeken naar individuele verschillen in het uitvoeren van bepaalde bewegingen → aanzet tot tijd- en
bewegingsstudies.
Belangrijke onderzoekers voor deze evolutie:
Galton & Pearson gingen kijken naar individuele verschillen. Pearson gebruikte/introduceerde
statistische methoden zoals de correlatiecoëfficiënt om het verband tussen twee variabelen te
weergeven. Galton introduceerde ‘gemiddelde’ en ‘standaardafwijking’ (= de basis voor
selectiepsychologie).
McKeen Cattell, Binet en Simon, Terman, Yerkes zijn gaan werken rond intelligentie in plaats van de
individuele verschillen zoals longinhoud of kleur ogen.
→ Catell: eerste mentale test (voorloper IQ)
→ Binet en Simon: eerste IQ-test voor kinderen
→ Terman: IQ test voor volwassen in het leger (rekruteren)
→ Yerkes: intelligentietesten voor groepen
Guilford, Catell gingen in op individuele verschillen in persoonlijkheid.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur vichye2020. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
