Samenvatting van hoofdstuk 6 uit de cursus persoonlijkheidspsychologie die gedoceerd wordt in de Bachelor Psychologie. Combinatie van eigen lesnotities, handboek & lesdia's. Hoofdstuk over persoonlijkheidsstoornissen vanuit categoriaal en dimensioneel perspectief.
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN VANUIT CATEGORIAAL EN DIMENSIONEEL
PERSPECTIEF
i. Persoonlijkheidsstoornissen: algemene introductie op het categoriaal perspectief
Persoonlijkheidsstoornis = vorm v pathologie die zich ontwikkeld rond de persoonlijkheid ve persoon. PD’s
ontwikkelen zich in interactie met de omgeving, als gevolg ve genetische predispositie.
a. De gemeenschappelijke deler
Hoewel elke PD ‘uniek’ is, zijn er toch enkele inhoudelijke gelijkenissen over ≠ PD’s heen …
(1) Repetitieve patronen v gedrag & emotie (~ innerlijke beleving)
(2) Die vrij ernstig zijn (= zekere belasting/beperking geven in het dagelijkse leven)
(3) Die afwijken vd culturele/maatsch. norm (~ gedrag & emoties die verwacht w)
(4) Die resulteren in blijvende emotionele stress & beperkingen in het professioneel leven +
interpersoonlijke relaties
(5) Die ervaren w als egosyntoon (*) door de persoon zelf
(*) egosyntoon = individu beschouwt manier v functioneren als deel v zichzelf, waardoor hij de
ernst vh functioneren niet inziet.
• gebrek aan zelfinzicht ⇒ PD’s moeilijk aan te pakken binnen behandelingsperspectief, omdat
individuen oorzaken steeds bij externe factoren leggen ipv bij de eigen persoon/het eigen
functioneren
• omgeving ervaart meer last vd PD dan individu zelf
• hét grote verschil tssn PD’s – elke andere klinische stoornis: egosyntone ervaring ↔
egodystone ervaring (= individu ondervindt zélf veel hinder door de stoornis)
b. Persoonlijkheidsstoornissen vs andere klinische stoornissen
PD’s w onderscheiden v alle andere klinische stoornissen.
Oorspronkelijk:
• klinische stoornissen op As I in DSM-IV, PD’s op As II
• PD’s stonden heel vaak in de schaduw v KD’s, omdat PD’s chronische patronen v gedrag zijn ↔
KD’s die veeleer acuut zijn
⇒ onderscheid op aparte assen om PD’s uit deze schaduw te halen
Nu: onderscheid als gevolg v enkele belangrijke verschillen:
- chronisch verloop PD’s
- egosyntone beleving
- episodisch verloop met
acute opflakkeringen
- egodystone beleving KD’s
Opm. Bestaan v belangrijke relaties tssn beiden; ze zijn niet onafhankelijk v elkaar, denk aan
comorbiditeit. In het verlengde daarvan is het soms ook heel moeilijk om bep symptomen toe te
wijzen aan 1 v beiden; samen voorkomen v PD’s & KD’s bemoeilijkt differentiatie.
, c. Historisch perspectief op de DSM-diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen
DSM = taxonomie om diagnoses vast te stellen. DSM kent reeds een lange diagnostische traditie:
DSM-I
- na WOII in het kader v
diagnosticeren v soldaten met DSM-II
PTSD - na impuls v uitgave ICD-8
- puur obv expertopinies - ontwikkeling v meetbare &
- differentiatie tssn persoonlijk- observeerbare criteria voor PD's
heidsgerelateerde klachten &
neuroses
DSM-III DSM-III-R (= revisie)
- introductie multi-axiaal systeem - aangepaste criteria obv
- KD's = As 1 onderzoeksresultaten v PD's
- PD's = As 2 - focus op klinische bruikbaarheid
- reden = visibiliteit & grotere vd diagnoses voor het eerst sinds
betrouwbaarheid vd diagnoses ontstaan
DSM-5
DSM-IV - introductie vh dimensionele
perspectief
- introductie algemene
- categoriale én dimensionele
diagnostische criteria voor PD's
beschrijving v PD's
(zie punt d.)
- assensysteem verdwijnt,
restcategorie w herschreven
d. Introductie algemene diagnostische criteria van DSM-IV As II / DSM-5
= criteria die over alle PD’s voorkomen & waaraan individuen moéten voldoen om te w
gediagnosticeerd met een PD
- algemene criteria inclusief uitsluitingscriteria
- geïntroduceerd in DSM-IV, overgenomen in DSM-5
e. Waarde van de algemene diagnostische criteria voor persoonlijkheidsstoornissen
Algemene diagnostische criteria = stap 1 bij identificatie v mogelijke PD.
- noodzakelijke stap om onderscheid te maken tssn klinisch betekenisvolle
persoonlijkheidspathologie – ‘kleurrijke’ mensen die opvallende persoonlijkheidskenmerken
hebben, maar daarom niet pathologisch v aard
- individuen die voldoen aan algemene diagnostische criteria voldoen automatisch aan criteria
voor PD’s
Praktijk
Weinig systematische toepassing vd criteria: diagnostici slaan deze rubriek doorgaans over &
maken diagnoses hoofzakelijk obv gedrag tijdens sessie en beschrijvingen vh interpersoonlijke
verkeer.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur naisdesmet. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
