PERSOONLIJKHEID EN BEROEPSMATIG FUNCTIONEREN
i. Persoonlijkheid op het werk: the “dark” side
a. Dark traits
Dark traits = hoe men zich gedraagt wanneer men stress heeft, onder druk staat of vermoeid is.
Bright traits = hoe men zich gewoonlijk gedraagt.
Dark traits = subklinische persoonlijkheidstrekken die bekeken worden vanuit een
dimensioneel perspectief (= spectrum ipv zwart-wit).
= donkere trekken
= maladaptieve trekken
= dysfunctionele trekken
= aberrante (= afwijkende) trekken
≠ persoonlijkheidsstoornis!
DARK TRAITS PERSOONLIJKHEIDS-
STOORNIS
Subklinische Duurzaam patroon v
persoonlijkheidstrekken die innerlijke beleving & gedrag
bekeken worden vanuit een dat afwijkt van de normatieve
dimensioneel perspectief. ≠ culturele verwachtingen. Dit
patroon is pervasief (=
Ook: donkere trekken,
aanwezig in zeer diverse
maladaptieve trekken,
situaties) en inflexibel,
dysfunctionele trekken,
ontstaat reeds in de
aberrante (= afwijkende)
adolescentie of vroege
trekken
volwassenheid, is stabiel over
de tijd en leidt tot klinisch
significant persoonlijk lijden
in sociale, werkgerelateerde
of andere belangrijke
functioneringsgebieden.
Er bestaat een geïntegreerd perspectief dat bright traits, dark traits en
persoonlijkheidsstoornissen combineert in 1 dimensioneel model. Subklinische donkere
trekken liggen in dit model aan de extreme uiteinden vd distributie & in het verlengde ervan.
, b. Assessment van donkere persoonlijkheidstrekken op het werk
3 conceptualisaties: HDS Trekken, Dark Triad & VFM Compounds.
HDS trekken (Hogan Development Survey) stelt dat er 10 subklinische varianten bestaan vd
DSM PD’s. HDS TREKKEN
→ subklinische trekken zijn hier steeds mildere varianten vd gekende PD’s
DSM PD Kern PD HDS Sterktes Zwaktes
Cluster A Paranoïde Achterdocht, Sceptisch Oplettend, Wantrouwend,
“vreemd” wantrouwen moeilijk voor achterdochtig
de gek te
houden, inzicht
in
kantoorpolitiek
Schizoïde Sociale isolatie Gereserveerd Kalm onder Niet
druk, communicatief,
stressbestendig ongevoelig voor
anderen
Schizotypische Vreemd, bizar Fantasierijk Creatief, Excentriek, vreemd
visionair, out of denken
the box
Cluster B Antisociale Antisociaal Ondeugend Risico’s nemen, Liegen,
“dramatisch” (≠ asociaal) charmant manipuleren,
regels & autoriteit
negeren
Borderline Instabiliteit Enthousiast Passie, energie, Krachtige
bevlogenheid emotionele
uitbarstingen
Theatrale Aandacht, drama Kleurrijk Entertainend, Melodramatisch,
interessant aandacht zoeken
Narcistische Zelfverheerlijking Gedurfd Zelfvertrouwen, Arrogant,
, status, succes, charisma grootheidswaanzin
bewondering , onterecht gevoel v
bevoorrecht zijn,
geeft eigen fouten
niet toe
Cluster C Vermijdende Extreme Voorzichtig Zorgvuldig, Besluiteloos,
“angstig” verlegenheid, maakt weinig risicomijdend
sociale angst fouten
Afhankelijke Extreem lage Gehoorzaam Attent, Jaknikker,
zelfwaarde, nood meegaand, onderdanig,
aan andere respectvol conflict vermijdend
mensen
Obsessief- Perfectionisme, Ijverig Harde werker, Rigide,
