LES 8: LONGZIEKTEN
1. Anatomie en werking van luchtwegen en longen
Hart zit links waardoor de L long iets minder groot is en bestaat uit 2 kwabben
en de R long uit 3 kwabben. De long is omgeven door een longvlies (net zoals
het hart); de pleura.
Kleinste niveau van de longen: in de
bronchioli bevinden zich longblaasjes die
gevuld zijn met lucht en gassen. Ze staan in
nauw contact met de bloedvaten voor
gasuitwisseling. Organen hebben zuurstof nodig om te werken. Indien de hersenen
6seconden zonder zitten, dan vallen ze uit!
Functie van de alveoli/longblaasjes = opname van zuurstof O2 en afgifte van koolzuurdioxide CO2.
De ademhalingsspieren (tussenribspieren, middenrif) regelen het afgeven en opzuigen van lucht aan tot in de
longblaasjes. Het ademhalingscentrum in de hersenen sturen deze aan en reageren op de O2 en CO2 concentraties.
- Vb onder water niet ademen: O2 daalt en CO2 stijgt waardoor ademhalingspieren gestimuleerd worden om te
ademenen. Hierdoor kan men niet van zichzelf onder water blijven! Er zijn mensen die op deze manier toch
zelfmoord plegen, alleen maar vrouwen.
O2 wordt in bloed gekoppeld aan hemoglobine voor transport naar de weefsels. Het percentage aan zuurstof-verzadigd
hemoglobine = ‘bloed zuurstofsaturatie’ kan worden geschat met de oxymeter via de vinger: geeft een idee hoeveel
percent hemoglobine gekoppeld is aan zuurstof in het bloed.
" De bloedgaswaarden (zuurstof, CO2) kunnen exact worden gemeten met een arteriële punctie (=bloedgasanalyse).
Voordeel: zeer juiste analyse van deze gassen, geeft meer informatie dan enkel de oxymeter.
Nadeel: gebeurd in de slagaders in de pols waardoor pijnlijker doordat deze meer spieren en zenuwen heeft.
1.1. Pathologische begrippen:
• Hypoventilatie: te weinig O2 (hypoxie) en te veel CO2 (hypercapnie). Vaak bij zwaarlijvige mensen: buikvet duwt op
diafragma waardoor minder ademhalingsbeweging. Het gevolg van te weinig volume van te ademen. Vaak hebben
ze chronisch te weinig zuurstof en te veel CO2.
• Hyperventilatie: te veel O2 en te weinig CO2 (hypocapnie).
1.2. Symptomen van hypoxie: te weinig O2
o Cyanose (blauw verkleuring van tong, lippen) = zuurstof is gekoppeld aan hemoglobine (rode kleur), bij een
zuurstoftekort is er minder gekoppeld aan hemoglobine waardoor de kleur eerder veranderd naar blauw-paars.
o Chronisch: polycytaemie: verhoogde productie van rode bloedcellen met verhoogde neiging tot trombose.
o Centraal zenuwstelsel: agitatie, euforie en concentratieverlies.
o Levensbedreigend bij zeer lage pO2.
Auto-erotische asfyxie = ademhaling en toevoer zuurstof af te voeren om gevoel van euforie op te wekken. Dit kan
erotische gewaarwordingen versterken. Velen zijn hier aan gestorven.
Zuurstoftoediening in de praktijk via een zuurstofbril (frequenste manier), -masker (gaat over neus én mond waardoor
hogere concentratie van zuurstof gegeven kan worden) of een -concentrator thuis.
1.3. Symptomen van hypercapnie: te veel CO2
o Onderdrukken effect op centraal zenuwstelsel: sufheid, slaperigheid tot coma.
o Acidose door daling van de pH: bloed wordt zuurder onder invloed van CO2.
Vb. patiënten met longontstekingen gaan sneller ademen om toch te proberen om de CO2 eruit te krijgen. Op een
bepaald moment zal dit niet meer lukken waarna ze in coma gaan en kunstmatig beademd worden.
Naarmate dit geleidelijk en chronisch is, ontstaat gewenning hieraan.
, 2. Symptomen van longlijden
• Hoesten: exogene en endogene prikkels. • Haemoptoë = bloed ophoesten, wijst dikwijls op
• Sputumproductie: al dan niet etterig. belangrijk onderliggend lijden bv tumor.
• Dyspnee/kortademigheid: frequent. • Thoracale pijn: voornamelijk als het pleuravlies
• Heesheid door een probleem bij het strottenhoofd. geprikkeld is.
• Piepende ademhaling =
" Inspiratoire stridor: gierend inademen, hoge obstructie.
" Exspiratoire wheezing: piepend uitademen, lage obstructie vb personen met astma.
3. Onderzoeken van de longen
• Klinisch onderzoek via auscultatie en percussie van de longen =
" Percussie: kloppen op long met de vinger geeft een hol geluid omdat er lucht zit, indien de lucht vervangen is
door iets anders zoals etter geeft dit eerder een dof geluid.
" Auscultatie: luisteren. Verplaatsen van lucht geeft een specfiek geluid dat men kan horen met een stetoscoop.
• Sputumkweek: bv bij mensen waarbij men denkt aan een infectie vragen of ze een sputum ophoesten om nadien in
het labo te onderzoeken, kijken welke antibiotica er het beste op werken.
• Beeldvorming van de longen: RX thorax en CT scan (structuur).
• Longfunctioneel onderzoek meet voornamelijk longvolumes,
diffusiecapaciteit over de longblaasjes en de weerstand in de luchtweg
(graad voor bronchoconstrictie).
• Endoscopie van de luchtwegen = bronchoscopie.
+/- biopsiename; belangrijk om longkankers op te sporen, die groeien uitgaande van de luchtwegen.
+/- broncho-alveolaire lavage (BAL)/ aspiratie; Bij spoelingen kan men het spoelvocht opnieuw opzuigen om te
kijken welke microben er in zitten om te zien hoe men het beste kan behandelen.
• Pleurapunctie = analyse van vocht in de pleuraholte én zorgt ook voor verlichting aangezien het vocht wordt
weggenomen. Vocht in de pleuraholte komt heel veel voor!
4. Ziekten van de long
4.1. Infectieziekten van de long
A) Pneumonie: infectie van de long
De infectie gaat tot het kleinste niveau van de longen, tot de alveoli ≠ bronchitis is een ontsteking van de luchtwegen.
• Bacterieel vs. viraal.
• Typisch vs. atypisch: typische geeft tekens van zware bacteriele infectie, ziekte, hoge koorts terwijl er bij atypische
lichte koorts is, enkele weken aanslepen, … Vaak zijn andere ziektekiemen de oorzaak (andere behandeling!).
• Community-acquired vs. ziekenhuispneumonie (nosocomiale pneumonie): een ziekenhuispneumonie is een zeer
zware longontsteking doordat het veroorzaakt wordt door ziektekiemen die redelijk resistent zijn tegenover veel
bacterieën waardoor moeilijk te behandelen.
Specifieke types pneumonie =
• Aspiratiepneumonie: frequent. Ontsteking die men krijgt door terugloop van maaginhoud of mensen die zich
verslikken waardoor voedings in de luchtpijp terecht komt. Voornamelijk veroorzaakt door darmkiemen!
- Vaak te zien bij mensen met een zware pathologie of slikproblematiek door parkinson, na CVA, …
- Vooral bij het onderte deel vd longen doordat zwaartekracht voeding naar onder trekt en er ontstekingen geeft.
• Legionella pneumonie (‘veteranenziekte’) = bacterie die zich had verspreidt via airco en aanleiding geeft tot
speciale en zware vormen van longontsteking.
• Tuberculose.
Symptomen: hoge koorts, hoest, dyspnee, bloederig (door tumor of TBC), etterig sputum (geel-groen). Er is een minder
zware klinische presentatie bij de atypische pneumonie.
Diagnose gesteld via RX thorax, serologie (vb. legionella), cultuur.
Behandeling = antibiotica (bij bacteriële pneumonie, niet bij virus!), zuurstof indien nodig, logopedie of PEG-sonde bij
een ernstige slikproblematiek en een thoraxdrainage bij empyeem.
C Mogelijke complicatie is empyeem: infectie en ettervorming in de pleuraholte die deze holte vullen waardoor
de vliezen zich ook vullen met vocht en etter. Te zien bij zwaar zieken. Deze moet gedraineerd worden!
