ARTEVELDEHOGESCHOOL 2019-2020
CONSUMER MARKETING
SAMENVATTING
LAUREN DEPONDT
ARTEVELDEHOGESCHOOL GENT
2019-2020
,INHOUDSOPGAVE
Inleiding algemene psychologie ....................................................................................................................... 4
Inhoud ................................................................................................................................................................. 4
Studie van het bewustzijn ................................................................................................................................... 4
Studie van het onbewuste ................................................................................................................................... 4
Freud – algemeen model over psychisch functioneren.................................................................................. 4
Structureel model ........................................................................................................................................... 5
Topografisch model ........................................................................................................................................ 5
Gedragswetenschap ........................................................................................................................................... 5
Edward thorndike ........................................................................................................................................... 6
Pavlov (1849-1936) ......................................................................................................................................... 6
Het behaviorisme ........................................................................................................................................... 6
WOODWORTH (1869-1962) ........................................................................................................................... 6
Cognitieve wetenschap ....................................................................................................................................... 7
Gestaltpsychologie (stroming) ........................................................................................................................ 7
Synthese .............................................................................................................................................................. 8
Domeinen in de psychologie ............................................................................................................................ 8
5 basisprincipes ................................................................................................................................................... 8
Theoretische en toegepaste psychologie ............................................................................................................ 8
Besluit ................................................................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 1: Wat is consumentengedrag? ..................................................................................................... 10
G = P x O ............................................................................................................................................................ 10
1.1 Definitie consumentengedrag ..................................................................................................................... 10
1.2 Aanbod van goederen en diensten.............................................................................................................. 11
Index van consumentenvertrouwen ............................................................................................................ 11
De consumptiecultuur .................................................................................................................................. 11
PLC ................................................................................................................................................................ 11
1.3 Marketing vs (consumenten)psychologie ................................................................................................... 12
1.4 Benadering van consumentengedrag ......................................................................................................... 12
1.5 Belangengroepen ........................................................................................................................................ 12
consumentenorganisaties ............................................................................................................................ 12
1.6 Belang van consumentengedrag................................................................................................................. 13
Invloeden rond consumentengedrag ........................................................................................................... 13
Dienstenmarketing ......................................................................................................................................... 14
7 P’s van dienstenmarketing ............................................................................................................................. 14
Product .............................................................................................................................................................. 15
Product – Assortimentsbeleid ...................................................................................................................... 15
Consumer marketing 1
, Price .................................................................................................................................................................. 17
Price- Yield management .............................................................................................................................. 18
Price - Betaalstrategieën .............................................................................................................................. 19
Place .................................................................................................................................................................. 19
Promotion ......................................................................................................................................................... 19
Promotie - Onzekerheid ............................................................................................................................... 19
Promotion - branding ................................................................................................................................... 21
People ............................................................................................................................................................... 22
People – Personeel ....................................................................................................................................... 22
Wouter Torfs keynote: ................................................................................................................................. 23
People – Klanten ........................................................................................................................................... 25
People – Klanten – Klachten ......................................................................................................................... 26
Proces ................................................................................................................................................................ 28
Proces – Core vs Auxiliary ............................................................................................................................. 29
Proces – Front- en back office ...................................................................................................................... 29
Proces – Groeien .......................................................................................................................................... 29
Phisical evidence ............................................................................................................................................... 30
Hoofdstuk 6: persoonlijkheid en levensstijl .................................................................................................... 31
Motivatie ...................................................................................................................................................... 31
Persoonlijke relevantie ................................................................................................................................. 31
1. Persoonlijkheid ......................................................................................................................................... 32
2. Levensstijl ................................................................................................................................................. 34
3. Identiteitsbesef ......................................................................................................................................... 37
Hoofdstuk 7: Consumptiecyclus ..................................................................................................................... 38
4 fasen van de consumptiecyclus ...................................................................................................................... 38
1. Oriëntatiefase ........................................................................................................................................... 38
2. Aankoopfase ............................................................................................................................................. 43
3. Gebruiksfase ............................................................................................................................................. 43
4.AFDAnkfase................................................................................................................................................ 43
Les 4: Hoofdstuk 2: Informatieverwerking...................................................................................................... 45
Informatieverwerking ....................................................................................................................................... 45
1. Stimuli ....................................................................................................................................................... 46
2. Blootstelling .............................................................................................................................................. 46
3. Gewaarwording ........................................................................................................................................ 48
3. Gewaarwording ........................................................................................................................................ 50
4. Perceptie ................................................................................................................................................... 51
5. Aandacht................................................................................................................................................... 53
5. AANDACHT................................................................................................................................................ 54
6. Begrip ........................................................................................................................................................ 55
7. Geheugen ................................................................................................................................................. 57
Les 5: Hoofdstuk 5: Leerprocessen ................................................................................................................. 61
Leren ................................................................................................................................................................. 61
Consumer marketing 2
, Synthese inleiding psychologie ..................................................................................................................... 61
LEREN............................................................................................................................................................ 61
LEREN............................................................................................................................................................ 64
Les 6: Hoofdstuk 3: motivatie, middelen, opportuniteit ................................................................................. 65
1. Motivatie ....................................................................................................................................................... 65
1.1 Wat bepaald motivatie? ......................................................................................................................... 67
Oorsprong motivatie .................................................................................................................................... 74
Effecten van motivatie.................................................................................................................................. 76
Motivatie, middelen en opportuniteit ............................................................................................................... 77
2. middelen ....................................................................................................................................................... 78
2.1 Productkennis en ervaring ...................................................................................................................... 78
2.2 Cognitieve stijl ........................................................................................................................................ 78
2.3 Complexiteit van de informatie .............................................................................................................. 78
2.4 Intelligentie, leeftijd ............................................................................................................................... 78
2.5 Financiële middelen ................................................................................................................................ 79
3 Opportuniteit ................................................................................................................................................. 79
3.1 Tijd .......................................................................................................................................................... 79
3.2 Afleiding .................................................................................................................................................. 79
Consumentengedrag les 7: Hoofdstuk 4: Emoties en Attitudes ...................................................................... 80
1 Emoties........................................................................................................................................................... 80
2 Attitudevorming ............................................................................................................................................. 81
2.1 Ontstaan van attitudes ........................................................................................................................... 81
2.2.de Drie componenten van attitudes....................................................................................................... 83
2.2 3 componenten van attitudes ................................................................................................................ 83
2.3 Meten van attitudes à multi-attribuutmodel ....................................................................................... 85
2.4 Attitude en gedrag .................................................................................................................................. 85
2.5 Beïnvloeden van attitudes ...................................................................................................................... 86
Consumentengedrag les 8: Hoofdstuk 8, 9 Consument als lid van een groep ................................................. 94
Consument als lid van een gezin ....................................................................................................................... 95
1. Gezin en huishouden ................................................................................................................................ 95
SLOT Gezinnen en huishouden ................................................................................................................... 101
2 Referentiegroepen en -personen ............................................................................................................ 102
Consumentengedrag les 9: Hoofdstuk 11: Culturele invloeden .................................................................... 107
Consument als lid van een gemeenschap ....................................................................................................... 107
1. Sociologie ................................................................................................................................................ 108
1. Sociologie in marketing .......................................................................................................................... 116
2 Consumptiemaatschappij ........................................................................................................................ 117
3 Toekomst (NU) ......................................................................................................................................... 117
Consumer marketing 3
,INLEIDING ALGEMENE PSYCHOLOGIE
INHOUD
Psychologie als wetenschap
- Studie van het bewustzijn
- Studie van het onbewuste
- Gedragswetenschap
- Cognitieve wetenschap
- Synthese
Domeinen in de psychologie
- 5 basisdisciplines
- Theoretische en toegepaste psychologie
- Besluit
STUDIE VAN HET BEWUSTZIJN
- Ontstaan uit filosofie
- Psychologie = “Zielkunde”
- Eerste psychologen: voortzetting van de zoektocht naar mysterie van de geest, het bewustzijn
- Nu: meer systematisch en objectief door gebruik van experimentele methode die observatie
en meting zou toelaten à Wetenschap
STUDIE VAN HET ONBEWUSTE
SIGMUND FREUD (1856-1939)
- Psycho-analyse
• Aanvankelijk enkel klinisch milieu
• Uitgegroeid tot algemene visie mbt studieobject van de pyschologie
- Ontwerp van algemeen model over psychisch functioneren
FREUD – ALGEMEEN MODEL OVER PSYCHISCH FUNCTIONEREN
Consumer marketing 4
,STRUCTUREEL MODEL
ID = Meest primitieve systeem, zetel van onze driften -> streeft naar onmiddellijke bevrediging van
aandriften
EGO (of IK) = Ontstaat door botsing met eisen van de realiteit; zetel van bewuste, gecontroleerde
gedachten en handelingen (ID >< SUPEREGO)
SUPEREGO = Ontstaat vanuit realiteit; zetel van ons „geweten‟, gevormd door eisen, verwachtingen
vanuit de onmiddellijke sociale omgeving (vooral regels opgelegd door ouders)
TOPOGRAFISCH MODEL
Conscious: We zijn ons slechts van een klein deel van onze persoonlijkheid bewust
Gedachten, percepties
Preconscious: Bevindt zich niet in ons actief bewustzijn, maar we kunnen het wel oproepen
Herinneringen, geheugen
Unconscious: Het merendeel van wat ons drijft is begraven in het onbewuste en niet toegankelijk
Angsten, (irrationele) wensen, egoïstische noden,…
GEDRAGSWETENSCHAP
- Observatie van waarneembaar gedrag
- Edward Thorndike (1874-1949)
• Experimentele dierpsychologie
• Theorie over “trial-and-error‟ leren
• Stimulus – response connectie (enkel connectie met aangenaam gevolg wordt
versterkt)
Consumer marketing 5
,EDWARD THORNDIKE
- Law of effect = basiswet voor elk leerproces
“Of several responses made to the same situation, those which are accompanied or closely followed
by satisfaction to the animal will, other things being equal, be more firmly connected with the
situation.” (Thorndike, 1911, p. 244)
- Wetmatigheid uitgebreid naar opvoeding en eerder schools leren.
- Operante conditionering
Hoe wordt het gebruikt? (Je doet iets en je wordt ervoor beloond, je zal automatisch dit gedrag
herhalen)
Vb. Vakantieveilingen, HelloFresh
PAVLOV (1849-1936)
- Klassieke conditionering
De hond associeert het rinkelen van het belletje als ‘mijn
eten komt eraan’.
= een bepaald gevoel koppelen aan iets anders
HET BEHAVIORISME
- Ontstaan vanuit verzet tegen de bewustzijnspsychologie
- “Behavioristische manifest‟ (Watson, 1913): uitbouw van een zuivere S-R psychologie waarin
conditionering een sleutelbegrip is
- Watson geloofde dat uit een zeer beperkt aantal reflexen een complex arsenaal van
stimulus-respons associaties tot stand kan komen door conditionering
- Uitzonderlijke rol toegekend aan de leerervaringen in de uitbouw van een persoonlijkheid,
waarbij rol van de omgeving centraal staat
(nature >< nurture)
• Nature: Meegekregen vanuit de genen, aangeboren
• Nurture: Opvoeding, aangeleerd
“Give me a dozen healthy infants, well-formed, and my own specified world to bring them up in and I’ll guarantee to take
anyone at random and train them to become any type of specialist I might select – doctor, lawyer, artist, merchant-chief and,
yes, even beggar-man and thief, regardless of his talents, penchants, tendencies, abilities, vocations, and race of his ancestors.”
– Watson, 1924
WOODWORTH (1869-1962)
- Vond zuiver S-R standpunt onmogelijk voor de uitbouw van de psychologie
- Pleitte voor een S-O-R psychologie => O(rganisme) verwees naar alle interne variabelen die
een mediërende rol vervullen tussen S en R
Consumer marketing 6
,COGNITIEVE WETENSCHAP
GESTALTPSYCHOLOGIE (STROMING)
- Ook ontstaan vanuit verzet tegen de bewustzijnspsychologie.
- Centraal thema: Waarnemen is meer dan een samensmelting van enkelvoudige
gewaarwordingen:
à Het ‘geheel’ is meer dan een som van afzonderlijke delen.
à De waarneming van een bepaald verschijnsel omvat méér dan wat fysisch aanwezig is:
door het subject dat waarneemt gebeurt er steeds een structurering, een organisatie.
- “LEREN” als gedragsverandering is het resultaat van een veranderende waarneming
- Beschrijving van het leerproces als ‘problem-solving’
Köhler (1917)
- Elk gedrag veronderstelt cognitieve verwerking: gedrag is immers een betekenisvolle reactie.
- Verwerking verloopt deels bewust, maar grotendeels automatisch.
- In de cognitieve psychologie wil men een inzicht krijgen in de processen die vanuit de input de
output bepalen.
- Automatische processen verlopen parallel en onafhankelijk van elkaar, zijn snel, vergen geen
bewustzijn van activerende stimuli, zijn niet vatbaar voor introspectie, zijn niet afhankelijk van
een bepaalde intentie en zijn oncontroleerbaar.
- Bewuste processen zijn hiervan het spiegelbeeld: verlopen serieel ipv parallel, zijn traag en
worden op bewuste wijze gestuurd door interne en externe stimuli, zijn vatbaar voor
introspectie, intentioneel bruikbaar en controleerbaar.
- Multitasken is een fabel. Niemand kan dit, we kunnen wel processen parallel sturen.
Consumer marketing 7
, SYNTHESE
- Gedragingen zijn betekenisvolle reacties op een situatie (Nuttin, 1981)
sàOàSàOàR
- s= fysische, chemische prikkels
- S= zinvolle situatie, betekenisvol object
- R= gedragsreactie
- O= psychofysiologisch organisme (mens, dier)
• Interpretatie, problem-solving: Voorbeeld: reclame van Dash: We gaan aan problem
solving gaan doen.
DOMEINEN IN DE PSYCHOLOGIE
5 BASISPRINCIPES
- 1. Functieleer: onderzoek naar de algemene processen die gedrag mogelijk maken en de
onderlinge samenhang van deze processen (waarneming, leerproces, geheugen, enz.)
- 2. Persoonlijkheidspsychologie: bestudeert het individu
- 3. Ontwikkelingspsychologie: bestudeert de ontwikkeling van het individu
- 4. Sociale psychologie: bestudeert sociale invloeden op het individueel functioneren en het
individueel functioneren in sociaal opzicht
- 5. Methodenleer: heeft betrekking op alle vorige
THEORETISCHE EN TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE
VOORBEELDEN VAN TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE:
Klinische psychologie:
- Diagnostiek en behandeling van emotionele en gedragsproblemen
Arbeids- en organisatiepsychologie:
- Bestudeert in brede zin de relatie tussen de mens en zijn arbeid
Schoolpsychologie:
- Diagnostiek en interventie die met leren en studiekeuze te maken hebben
Gerechtspsychologie, sportpsychologie
Reclamepsychologie, commerciële psychologie
Consumer marketing 8