Internationale Economie – internationale
macroeconomie hfdst 2 - Wisselmarkten en
Wisselkoersen - Concepten en Recente
Evidentie
Dit hoofdstuk gaat over wisselkoersen (= op wisselmarkten). Het is een typisch internationaal-
economisch begrip, omdat je natuurlijk minstens 2 munteenheden nodig hebt, om zo een wisselkoers
tussen die twee te maken.
Inhoud
- Wisselkoersen en de Wisselmarkten: begrippen en definities (op basis van hoofdstuk 14
handboek)
- Wisselkoersen, Interestvoeten en de Macro-economie (op basis van hoofdstuk 15 handboek)
- Relatie Prijzen en Wisselkoersen op Lange Termijn (op basis van deel hoofdstuk 16 handboek)
- De Eurodollar Wisselkoers: Recente Evidentie
Deel 1 - Wisselkoersen en wisselmarkten:
begrippen en definities
Wisselkoersen
Wisselkoers = prijs van een munteenheid uitgedrukt in een andere munteenheid. Een wisselkoers kan
ook de prijs zijn uitgedrukt in een gewogen gemiddelde van andere munteenheden
De prijs van een wisselkoers (bv: 1 euro = 1.5 USD) is een “speciale” prijs, aangezien munteenheden
ook als financieel product (= zoals een aandeel of obligatie) worden verhandeld:
- Je kan bijvoorbeeld speculeren over de toekomst van een bepaalde wisselkoers; of ze omhoog
zal gaan of niet en met hoeveel. Die speculaties/voorspellingen hebben ook vaak een grote
invloed op de wisselkoers zelf: een wisselkoers kan veranderen doordat mensen zich anders
gaan gedragen op de markten van die 2 of meer landen, en dus de relatieve prijzen
beïnvloeden.
Ook zijn wisselkoersen heel belangrijk voor de reële economie, meer bepaald voor als je internationale
transacties doet (bv export van goederen) tussen 2 landen met een andere munteenheid: de importeur
moet de exporteur betalen voor de import. de prijs daarvan hangt natuurlijk af van de wisselkoers, en
het kan belangrijk zijn of de wisselkoers stijgt of daalt tijdens een bepaalde periode.
Wisselkoersen grote impact op dagelijks leven van consumenten en bedrijven.
1
, - Bv. online aankoop boeken, kledij, etc.
- Bv. uitgaven op reis in een land met een andere munteenheid
- Bv. contracten met buitenlandse klanten
Wisselkoeren leiden tot:
- Kosten (conversiekosten (= kosten om je geld in te wisselen voor het geld van een ander land:
doe je bv op reis) en transactiekosten)
- Onzekerheid: wisselkoersen kunnen variabel zijn namelijk: bv als de USD in waarde wijzigt,
wijzigt ook de wisselkoers ervan met bv de Euro. Bv als een Europees bedrijf dan een transactie
(=verkoop) doet van een lading producten aan enkele Amerikanen, en de waarde van de USD
verandert, verandert dat de USD-Euro wisselkoers, en verandert het dus ook de hoeveelheid
euro’s die het Europees bedrijf zal krijgen. Onzekerheid hier kan je wel op meerdere manieren
verminderen:
• bv je kan het wisselkoersrisico hedgen (hedging = een instrument dat via een
financiële instelling kan worden aangekocht, zodat de koper van dat instrument
enige verandering van de wisselkoers en dus ook enige potentiele vermindering van
zijn inkomen kan verminderen of zelfs helemaal kan elimineren. De onzekerheid
wordt overgebracht naar de financiële instelling die de hedging verkocht. Het
probleem met hedgings is echter dat ze erg duur zijn.)
• vaste wisselkoersen: landen die bv een minder stabiele munt hebben, kunnen hun
wisselkoers vastzetten aan een sterkere munt, of ze binnen een bepaalde regio van
de waarde van de sterkere munt houden, of zelfs ervoor zorgen dat hun munt
constant dezelfde waarde aanhoudt als de waarde van de sterkere munt. Ook kan
dit worden gedaan door landen die uiteindelijk willen toetreden tot de muntunie
waarin die sterkere munt wordt gebruikt: bv Bulgarije: wil ooit tot de eurozone
toetreden. Hierdoor maakt het de wisselkoers tussen hun munt en de euro vast,
zodat er minder variatie kan zijn in de wisselkoers tussen deze twee munten, zodat
er minder problemen zouden zijn (qua bv dingen die een stuk duurder ofzo zouden
worden indien het verschil in waarde van de euro en de Bulgaarse munt te groot
zou zijn) wanneer Bulgarije de euro dan begint te gebruiken.
Wisselkoersen hebben ook een groot macro-economisch belang
- Beïnvloeden handelsbalans (want de waarde van je export en import hangt voor een groot
deel af van de wisselkoers), en dus ook de lopende rekening, en dus ook de betalingsbalans
- Relatie met intrestvoeten en monetair beleid: beleidsmakers moeten rekening houden met
dat als ze, als deel van monetair beleid, de interestvoet veranderen op iets, dit een effect kan
hebben op de wisselkoers met andere landen. Bv als je de interest/rente verlaagt, zorgt dit
voor een depreciatie in je munt, en dus een wisselkoersverandering (depreciatie/appreciatie
van je munt kan een gewild doel zijn van je beleid, of een ongewild gevolg van iets (bv een
crisis)).
- De wisselkoers hangt natuurlijk ook samen met economische groei en output,
werkgelegenheid etc.. Bv: als je ervoor kan zorgen dat je munt wat kan laten
depreciëren/verzwakken, zal je meer kunnen exporteren, wat kan zorgen voor economische
groei, en extra werkgelegenheid.
2
, - 1 euro is momenteel 1.0843 USD waard
- 1 euro is momenteel 115,34 yen waard
- Zwitserse frank is een heel sterke munt geworden, zeker op momenten van crisis (bv 2008,
eurocrisis, US China handelsoorlog, corona): want op momenten van crisis vluchten veel
investeerders naar veilige havens qua munten, bv Zwitserland (ik vermoed dat ze hiermee
bedoelen dat bv de Zwitserse frank niet vaak sterk veranderd in waarde ?). De Japanse Yen
heeft deze rol ook wat, zij het minder.
Wisselkoersen en Internationale Transacties
- Internationale handel vereist betalingen in een bepaalde munteenheid. Indien de handel is
tussen landen met aparte munten die redelijk veel verschillen van elkaar, verstoort dit
gedeeltelijk de handel tussen die landen, omdat het geld moet worden omgezet van de ene
munt naar de andere, om zo de betaling te maken voor hetgeen wat wordt verhandeld over
grenzen. De nood aan het omwisselen van je geld naar een andere munteenheid om zo een
transactie te doen met dat land, is een soort van transactiekost (= kosten die je moet maken
om aan handel te kunnen doen). Het zou dus best zijn indien
- DUS: Vergelijking van internationale prijzen enkel mogelijk na prijsconversie in één
welbepaalde munteenheid. Dan pas is het mogelijk om relatieve prijzen te berekenen (cfr. De
twee hoofdstukken over Handelstheorie: daar simplificeerden we het door niet aan
wisselkoersen te denken. Maar in het echt, als je handel drijft tussen 2 landen met een
variabele wisselkoers, moet je rekening houden daarmee want het beïnvloedt de relatieve
prijzen en dus ook hoeveel je krijgt of moet betalen )
Wisselkoersen en Internationale Transacties
Belang wisselkoers voor internationale handel:
- Indien onze munteenheid deprecieert, is dat goed voor onze export en dus onze economie,
want dan worden onze goederen goedkoper in het buitenland (= t.o.v. buitenlandse goederen)
en wordt onze export dus gestimuleerd. Omgekeerd wordt onze import duurder en wordt de
import (mogelijk (= niet altijd; want als bepaalde importgoederen cruciaal zijn en je ze niet in
het binnenland kan produceren (bv een bepaald medicament of olie ofzo) zal de import van
dat goed vaak bijna hetzelfde blijven als voordat de buitenlandse prijzen duurder werden door
de depreciatie) dus afgeremd, waardoor binnenlandse consumenten dus meer binnenlandse
producten zullen gaan kopen i.p.v. buitenlandse producten. Depreciatie is dus vaak echt zeer
3
, goed voor binnenlandse producenten (zowel goed voor hun binnenlandse als buitenlandse
verkoopcijfers). Wel is het slecht voor binnenlandse importeurs (= die importeren vanuit het
buitenland): zij zullen namelijk niet blij zijn dat de importgoederen duurder worden.
- Indien onze munteenheid apprecieert, worden onze goederen duurder in het buitenland en
wordt onze export afgeremd. Omgekeerd wordt onze import goedkoper en wordt de import
(mogelijk) gestimuleerd. Appreciatie is dus goed voor buitenlandse producenten, maar slecht
voor binnenlandse producenten wel is het ook goed voor binnenlandse importeurs (= die
importeren vanuit het buitenland): zij zullen namelijk blij zijn dat de importgoederen
goedkoper worden.
Let op: als je 2 munten in een wisselkoers hebt, en de ene apprecieert t.o.v. de andere, dan
deprecieert de andere t.o.v. die ene. En vice versa
Of in relatieve termen:
- Een depreciatie van een munt leidt tot een relatieve prijsdaling van de export en tot een
relatieve prijsstijging van de import.
- Een appreciatie van een munt leidt tot een relatieve prijsstijging van de export en tot een
relatieve prijsdaling van de import.
Situatie in EU:
- De euro is sinds de financiële crisis vrij zwak (= dus gedeprecieerd t.o.v. voor de crisis); hierdoor
heeft de EU hier wat van kunnen profiteren, want export werd goedkoper; dit hielp het
economisch herstel
- MAAR: dit was ook weer niet een geweldige zaak voor de EU, omdat hierdoor de import van
goederen duurder werd, inclusief essentiële goederen zoals olie (waar we in de EU niet genoeg
van hebben). Omdat dit essentiële goederen zijn, werd de import niet echt lager, maar bleef
het ca even groot als voorheen, maar gewoon een stuk duurder nu.
4
